پنج شنبه ۱۲ مهر (میزان) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۲۹ ربیع الأوّل ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: یکی از مواردی که علامه فرموده‌اند خمس به آن‌ها تعلق می‌گیرد، سود هنگفتی است که بیش از مخارج باشد. سؤال این است که اگر معامله‌ای انجام دهیم و سود هنگفتی به دست آوریم، آیا باید اول بدهی‌ها و نذرها را بپردازیم و بعد از هر چه ماند، خمس را حساب کنیم، یا اینکه اول باید خمس را حساب کنیم و بعد از هر چه ماند، بدهی‌ها و نذرهای‌مان را بپردازیم؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

در آیه‌ی ۲۲ سوره‌ی الرّوم، «اخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ» از نشانه‌های خداوند دانسته شده است. از آنجا که هر جزء از عالم خلقت، آیه‌ای از آیات الهی است، سوال بنده این است که اختلاف بین زبان‌ها از چه بابی شایسته‌ی تأکید است؟ شماری از علما اختلاف بین زبان‌ها را ناشی از خلاقیت آدمی در به کار بردن لغات و زبان و ارتباط برقرار کردن و فاصله افتادن بین قبائل می‌دانند و شماری دیگر از افراد، علّت اختلاف بین زبان‌ها را اتفاق برج بابل می‌دانند که در تورات (سفر تکوین، فصل ۱۱، فقرات ۱-۹) از آن یاد شده است. آیا به دلیل یکی از دو باب ذکر شده است یا بابی دیگر؟

پیشاپیش از پاسخ کامل و مستدلّ شما سپاس‌گزارم.

درباره‌ی اینکه مقصود خداوند از ﴿اخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ؛ «تفاوت زبان‌های شما» در آیه‌ی ۲۲ سوره‌ی روم چه بوده، دو احتمال است:

۱ . احتمال نخست این است که مقصود او، تفاوت لغات و لهجه‌ها میان اقوام مختلف بوده که موهبتی خاصّ انسان است و به دلیل همین خاص بودن، قابلیّت ذکر را داشته است. توضیح آنکه همه‌ی حیواناتِ هم‌گونه در جهان، زبان واحدی برای ارتباط با یکدیگر دارند؛ چنانکه مثلاً همه‌ی فیل‌ها یا شیرها یا گرگ‌ها یا سگ‌ها، خواه از آسیا باشند و خواه از آفریقا و خواه از قارّه‌ای دیگر، زبان یکسانی دارند و به شیوه‌ی واحدی با هم ارتباط برقرار می‌کنند و بر این اساس، انسان‌ها نیز که گونه‌ی واحدی هستند، طبیعتاً باید زبان یکسانی می‌داشتند و به شیوه‌ی واحدی با هم ارتباط برقرار می‌کردند، ولی می‌بینیم که چنین نیست و هر قومی از آنان با لغت و لهجه‌ی متفاوتی سخن می‌گوید و این نشان‌دهنده‌ی تمایز آنان از سایر حیوانات است که راه، روش، هدف و تکلیف متمایزی را برای آنان اقتضا می‌کند؛ همچنانکه آزمایشی برای آنان از جانب خداوند است تا معلوم شود که آیا می‌توانند با تکیه بر عقل و فطرت مشترک خود، از سدّ تفاوت زبان‌ها و رنگ‌های‌شان بگذرند و جامعه‌ای واحد با حاکمیّت خلیفه‌ی خداوند در زمین بنا کنند؟ واضح است که این نکته‌ی مهم، قابلیّت ذکر را داشته و از این رو، خداوند آن را ذکر کرده و نشانه‌ای برای عالمان دانسته است.

۲ . احتمال دیگر آن است که مقصود او، تفاوت آواها میان انسان‌ها بوده؛ با توجّه به اینکه هر انسانی صدایی مخصوص به خود دارد که نظیری برای آن در جهان یافت نمی‌شود و این مانند اختصاصی بودن چهره و اثر انگشت، از نشانه‌های وجود و قدرت آفریدگار است؛ چراکه ایجاد این همه انسان، از آغاز تا کنون، با صدا، چهره و اثر انگشتِ منحصر به فرد، نمی‌تواند حاصل تصادف باشد؛ با توجّه به اینکه پدیده‌ی ناشی از تصادف، تکرارپذیر است، بلکه عدم تکرار آن، هرگاه دامنه‌ی تصادف محدود و تعداد آن فراوان باشد، محتمل نیست و از این رو، نمی‌توان پذیرفت که تفاوت موجود میان صدا، چهره و اثر انگشتِ انسان‌ها، یک رویداد تصادفی بوده است، بدون اینکه حتّی یک مورد در آن تکرار شده باشد. این نشانه‌ای آشکار از وجود و قدرت خداوند است و از این رو، اشاره به آن در کتاب خداوند، کاملاً بجا و شایسته بوده است.

عالمانی مانند طوسی (د.۴۶۰ق)[۱] و طبرسی (د.۵۴۸ق)[۲] از شیعه و رازی (د۶۰۶ق)[۳] و آلوسی (د.۱۲۷۰ق)[۴] از اهل سنّت، احتمال دوم را ترجیح داده‌اند.

↑[۱] . التبيان في تفسير القرآن للطوسي، ج۸، ص۲۴۱
↑[۲] . مجمع البيان للطبرسي، ج۸، ص۵۴
↑[۳] . تفسير الرازي، ج۲۵، ص۱۱۱
↑[۴] . تفسير الألوسي، ج۲۱، ص۳۱
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.