حکم دوستی با کافران و سلام دادن به آنان

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

۱ . دوستی با کافران مطلقاً حرام است؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُبِينًا﴾[۱]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! کافران را به جای مؤمنان، دوستان خود نگیرید! آیا می‌خواهید که برای خداوند بر ضدّ خود حجّتی آشکار قرار دهید؟!» مگر در حالت تقیّه هرگاه حفظ جان متوقّف بر آن باشد و برای دین زیانی نداشته باشد؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً﴾[۲]؛ «مؤمنان کافران را به جای مؤمنان دوستان خود نگیرند و هر کس این کار را انجام دهد از خداوند در چیزی نیست، مگر اینکه از آنان تقیّه کنید»؛ به این معنا که تظاهر به دوستی کنید، در حالی که واقعاً دوستانشان نباشید. بنابراین، دوستی دولت‌های مسلمان با دولت‌های غیر مسلمان جایز نیست؛ مانند دوستی دولت ایران با دولت روسیه و چین و دوستی برخی دولت‌های عربی با دولت آمریکا و اسرائیل که به امید بهره‌مندی از اقتدار آن‌ها و در امان ماندن از گزند دولت‌های دیگر انجام می‌شود، در حالی که خداوند به روشنی از آن نهی کرده و فرموده است: ﴿الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا﴾[۳]؛ «کسانی که کافران را به جای مؤمنان دوستان خود می‌گیرند، آیا عزّت را نزد آنان می‌جویند؟! در حالی که عزّت همه‌اش برای خداوند است» و فرموده است: ﴿فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ﴾[۴]؛ «پس کسانی که در دل‌هاشان مرضی است را می‌بینی که به سوی آنان می‌شتابند، می‌گویند: می‌ترسیم که به ما گزندی برسد» و فرموده است: ﴿إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا ۚ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۖ وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ﴾[۵]؛ «آنان تو را از چیزی بی‌نیاز نخواهند کرد و هرآینه ظالمان دوستان یکدیگرند و خداوند دوست پرهیزکاران است». بی‌گمان این دوستی دولت‌های مسلمان با دولت‌های غیر مسلمان، بزرگ‌ترین گواه بر نفاق آن‌هاست؛ چنانکه خداوند به روشنی فرموده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ﴾[۶]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! یهودیان و نصرانیان را دوستان خود قرار ندهید؛ چراکه آنان دوستان یکدیگرند و هر کس از شما آنان را به دوستی بگیرد، او هم از آنان است، بی‌گمان خداوند گروه ظالمان را هدایت نخواهد کرد» و فرموده است: ﴿تَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ ۝ وَلَوْ كَانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِيِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ﴾[۷]؛ «بسیاری از آنان را می‌بینی که کافران را به دوستی می‌گیرند، بد چیزی است آنچه نفس‌هاشان برایشان پیش انداخته است که خداوند بر آنان خشم گیرد و در عذاب جاودان باشند و اگر به خداوند و پیامبر و چیزی که بر او نازل شده است ایمان داشتند، آنان را دوستان خود قرار نمی‌دادند، ولی بسیاری‌شان فاسق هستند». آری، اگر دولت ایران به راستی مسلمان بود، به جای دولت‌های عربی، دولت روسیه و چین را دوستان خود قرار نمی‌داد و اگر دولت‌های عربی به راستی مسلمان بودند، به جای دولت ایران، دولت آمریکا و اسرائیل را دوستان خود قرار نمی‌دادند، ولی حقیقت آن است که هر دو منافق هستند و منافق به کافر گرایش دارد، نه به مسلمان! از این رو، دولت ایران را می‌بینی که با دولت روسیه و چین دوستی دارد، ولی با دولت‌های عربی دشمنی می‌کند و دولت‌های عربی را می‌بینی که با دولت آمریکا و اسرائیل دوستی دارند، ولی با دولت ایران دشمنی می‌کنند! این از آن روست که هیچ یک قلباً به اسلام باور ندارند، بلکه اسلام را ابزاری برای دستیابی به قدرت قرار داده‌اند و در این کار با یکدیگر رقابت می‌کنند؛ غافل از آنکه خداوند به مکرشان آگاه است و کارشان را به نتیجه نمی‌رساند؛ چنانکه فرموده است: ﴿أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ وَأَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ﴾[۸]؛ «آیا ندانسته‌اند که خداوند از اسرار و سخنان مخفیانه‌ی‌شان آگاه است و خداوند هر چیز پنهانی را می‌داند؟!» و فرموده است: ﴿وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ أَكَابِرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُوا فِيهَا ۖ وَمَا يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنْفُسِهِمْ وَمَا يَشْعُرُونَ﴾[۹]؛ «و این گونه در هر سرزمینی گناهکارانش را بزرگانی قرار دادیم تا در آن مکر کنند، در حالی که مکر نمی‌کنند مگر به خودشان و نمی‌دانند» و فرموده است: ﴿اسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَمَكْرَ السَّيِّئِ ۚ وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ﴾[۱۰]؛ «از سر بزرگی جستن در زمین و مکر کردن بدی، در حالی که مکر کردن بدی جز به صاحبش باز نمی‌گردد».

۲ . سلام دادن، اظهار دوستی است و خداوند از دوستی با کافران جز در موارد تقیّه نهی کرده است. به علاوه، آنان را لعنت کرده و فرموده: ﴿فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْكَافِرِينَ﴾[۱۱]؛ «پس لعنت خداوند بر کافران» و سلام دادن به کسانی که خداوند لعنت‌شان کرده است، وجهی ندارد. سلام دادن به کسانی مشروع و ممدوح است که به اسلام معتقدند؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ﴾[۱۲]؛ «و چون کسانی که به آیات ما ایمان دارند به نزدت آمدند بگو: سلام علیکم»، مگر اینکه از زمره‌ی ظالمان باشند؛ چراکه در این صورت، سلام دادن به آنان نیز نارواست؛ با توجّه به اینکه خداوند آنان را نیز لعنت کرده و فرموده است: ﴿لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ﴾[۱۳]؛ «لعنت خداوند بر ظالمان». بنابراین، سلام دادن به کافران و ظالمان جز در موارد تقیّه جایز نیست؛ چنانکه از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمود: «لَا تَبْدَءُوهُمْ ‌بِالسَّلَامِ»[۱۴]؛ «آغازگر سلام به آنان نباشید». آری، هرگاه آنان آغازگر سلام بودند، می‌توان به صورتی سرد و مبهم به آنان پاسخ داد؛ چنانکه از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمود: «إِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ فَقُولُوا: وَعَلَيْكُمْ»[۱۵]؛ «هرگاه آنان به شما سلام دادند بگویید: و علیکم» و بعید نیست که گفتن «سلام» به تنهایی در پاسخ آنان نیز اشکالی نداشته باشد؛ چراکه بدون «علیکم» متوجّه آنان نمی‌شود و خداوند فرموده است: ﴿فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ ۚ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ﴾[۱۶]؛ «پس از آنان چشم بپوش و بگو: سلام؛ چراکه خواهند دانست».