بسم الله الرّحمن الرّحیم

Дар рӯзҳои охир китобе навандешона ва чолиш барангез дар ҳавзаи Исломшиносӣ бо унвони <<Бозгашт ба Ислом>> навиштаи <<Мансури Ҳошимии Хуросонӣ>> дар миёни фарҳехтагони кишвар аз ҷумла устодон ва шогирдони мадрасаҳои Исломӣ ва донишгоҳиён мунташир гардида ва вокунишҳои мухталефро ба дунбол доштааст. Муҳтавоӣ ин китоб ки бо шеваҳои илмӣ ва истедлолӣ ва бо такид бар яқиниёти Исломӣ ва мсалламоти ҳамаи мусалмонон аз мазоҳиби гуногун навишта шуда, нақди қироъати расмӣ ва ройиҷ аз Ислом ва ироъаи қироъатӣ мутафовит ва фаромазҳабӣ аз он бо унвони Исломи холис ва комил аст.

Нависанда дар ин китоб, нахустин ба табйини меъёри шинохт мепардозад ва зарурат, ваҳдат ва бедоҳатро се мушаххасаи он мешуморад ва пас аз баррасиҳои бисёр, ақлро мисдоқи он медонад ва таъкид мекунад ки ҳамаи шинохтҳо ногузир бояд ба ақл мунтаҳӣ шаванд. Албатта ӯ ақлро мутафовит бо фалсафа мешиносад ва мӯътақид аст ки меъёри шинохт, ақли уқалоӣ аст на ақли фалсафӣ. Ба илова ӯ низоъи ҳазорсола дарбораи мабнои ҳусн ва қубҳ ё хубӣ ва бадӣ миёни Ашоъира ва Адлияро низоъӣ лафзӣ ношӣ аз бетаваҷҷуҳии онон ба таквинӣ будан ва ташриъӣ будани амр ва наҳйӣ Худовнад мешуморад ва мӯътақид аст ки ақл ва шаръ ҳар ду аз афъоли Худованд ҳастанд ва миёни афъоли Худованд ваҳдатӣ ҷавҳаре вуҷуд дорад ва муғойират ва мунофоте нест.

Пас аз он ӯ ба табйини мавонеъи шинохт мепардозад ва ҷаҳл, тақлид, аҳвоъи нафсонӣ, дунёгароӣ, таъассуб, такаббур ва хурофотгароиро аз муҳимтарин масодиқи он зикр мекунад ва дар зейли онҳо ба осебшиносии торихӣ ақойид ва аъмоли мусалмонон ва нақди мабноӣ фикрии онон аз баъди Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам то кунун мепардозад ва бидъатҳо ва инҳирофоти ройиҷ ва масоъиб ва муъаззалоти ҷаҳони Исломро ташриҳ ва решаёбӣ мекунад.

Ӯ дар бахше аз китоби худ, адами шинохти саҳиҳ ва комили мусалмонон аз Исломро муҳимтарин омили ихтилоф ва инҳирофи онон медонад ва асбобу хостгоҳҳои мухталиферо барои он зикр мекунад; Ҳамчунонки адами шинохти саҳиҳ ва комили онон аз якдигар ва аз душманонашонро авомилӣ дигар барои он медонад.

Аз мавзӯъоти муҳимме ки дар ин китоб ба чолиш кашида шуда, тақлид аст. Нависанда тақлид аз гузаштагон ва тақлид аз ҳокимони золим ба маънои пайравӣ аз онҳоро аз асбоби инҳитоти фарҳанги Исломӣ мешуморад ва қиёми мусалмонон бар зидди ҳукуматҳои мустабид ва вобаста агарчи мутазоҳир ба Ислом бошандро машрӯъ медонад; Ҳамчунонки тақлид аз кофирон ба маънои табаъият аз андешаҳо ва улгуҳои ғайри Исломиро на танҳо боъиси пешрафти моддӣ ва дунявии мусалмонон намешуморад, балки боъиси суқути фарҳанг ва тамадуни онон медонад. Ба илова ӯ тақлид аз аксарияти мардумро низ нодуруст меингорад ва пас аз радди эътибори иҷмоъ ва шӯҳрат ба масобаи далойилӣ шаръӣ бо таваҷҷуҳ ба заннӣ будани онҳо, интиқодотеро аз лиҳози назарӣ бар демокросӣ ворид мекунад ва онро хусусан дар ҷавомеъӣ ки аксарияти мардум аз рушди ақлӣ кофӣ бархурдор нестанд, нокоромад мешуморад...