Пурсиш:

Назари алломаи Хуросонӣ дар мавриди иди наврӯзи бостнӣ ки дар байни мардум аз дербоз дорои аҳмият аст чист?

Посух:

Дар миёни рӯзҳойе ки Ислом ид дониста аст, рӯзе бо номи <<Наврӯз>> вуҷуд надорад ва бо ин васф, касоне ки пайрави Ислом ҳастанд низ наметавонанд чунин рӯзеро ид бидонанд ё бо он монанди ид бархурд кунанд; Чароки дар ин сурат аз Ислом пайравӣ накардаанд; Хусусан бо таваҷҷуҳ ба инки чунин рӯзе дар замони Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам низ вуҷуд дошта ва агар шойиста буд ки ид шумурда шавад, Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам онро ид мешумурд, дар ҳоле ки Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам онро ид нашумурда ва бо он монанди ид бархурд накард ва табъан ҳеҷ як аз саҳоба ва аҳли байти ӯ низ онро ид нашумурданд ва бо он монанди ид бархурд накарданд, магар Муъовия писари Абу Сӯфиён ки бино бар ривояте онро ид шумурд ва бо он монанди ид бархуд кард (нигоҳ кунед ба: Ибни Абдулбир, Ал-Истиъоб, ҷ3, с1420; Заҳабӣ, Сиярул аъломил нубалоъ, ҷ3, с157). Оре, сарфи назар аз ривоятӣ сохтагӣ ки дар бархӣ манобеъи шиъӣ монанди <<Беҳорул Анвор>> (ҷ56, с91) ба воситаи Муълло ибни Хунайс аз Ҷаъфар ибни Муҳаммади Содиқ расида ва фоқиди эътибор аст, дар ривоятӣ воҳид вале машҳур аз Алӣ ибни Абӣ Толиб расидааст ки фармуд: «نَوْرُوزُنا کُلُّ یَوْمٍ» (Самъонӣ, Ал-Ансоб, ҷ3, с37; Зимахшарӣ, Рабиъул Аброр, ҷ1, с40; Муттақии Ҳиндӣ, Канзул Уммол, ҷ14, с180; Ибни Бубувей, Ман ло яҳзарул фақиҳ, ҷ3, с300); <<Наврӯзи мо ҳар рӯз аст>> ва ин ба маънои он аст ки онон рӯзи хоссеро бо ин ном намешинохтаанд ва хос кардани як рӯз барои анҷоми корҳои шойистаро неку намедонистаанд, бал мӯътақид будаанд ки корҳои шойиса бояд дар ҳамаи рӯзҳои сол анҷом шавад, на инки танҳо дар як рӯзи хос анҷом шавад, ё бадтар инки дар он рӯзи хос ҳам анҷом нашавад!

Оре, фаро расидани баҳор, замони зинда шудани табиъат пас аз марг аст ки нишонаи қудрати Худованд ва ёдовари рӯзи растохез аст ва аз ин ҷиҳат, таваҷҷуҳи бештар ба он барои ибрат гирифтан ва шукри неъмати Худованд ишколе надорад, балки корӣ бойиста аст; Чунонки Худованд ба ин кор амр карда ва фармуддааст: «فَانْظُرْ إِلَىٰ آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَىٰ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» (Рум/ 50); <<Пас ба осори раҳмати Худованд таваҷҷуҳ кун ки чигуна заминро пас аз маргаш зинда мекунад, ҳароина Ӯ ҳамон зинда кунандаи мурдагон аст ва Ӯ бар ҳар коре тавоност>> Ва рӯшан аст ки осори раҳмати Худованд ва зинда шудани замин пас аз маргаш, бо фаро расидани баҳор зуҳури бештаре меёбад ва табъан таваҷҷуҳи бештареро иқтизо мекунад; Ҳамчунонки корҳои шойистае монанди силаи арҳом ва итъоми мусалмонон дар рӯзҳои оғозини баҳор –ҳаргоҳ ба дур аз исроф, хурофот ва русуми зартуштиён бошад– ишколе надорад, бал тарки ин корҳо дар рӯзҳои дигар аст ки ишкол дорад; Чунонки яке аз ёронамон моро хабар дод, гуфт:...