Онон Исломро намешиносанд ва барои шинохти он кӯшиш намеварзанд; Балки кӯшиши онон масруфи ба дунёст ва шинохти онон мубтанӣ бар тақлид аст... Ҳатто касоне аз онон ки барои Ислом дар кӯшишанд ва нияте ҷуз хидмат ба он надоранд, ғолибан онро аз рӯӣ ақл намешиносанд ва ҷуз авотиф, мабное надоранд; То ҷойе ки бештари онон ба манзалаи гӯсфандонанд ки ба ҳар сӯ ронда мешаванд, мераванд! Дар ҳоле ки ноогоҳияшон, ноқизи ғаразашон аст ва бехабарияшон, ба зидди мақсудашон меанҷомад; Бо таваҷҷуҳ ба инки ҳубби Ислом пеш аз шинохти он, судманд нест ва амал барои он пеш аз илми ба он, хатарнок аст; Чароки муҳибби ҷоҳил, мехоҳад ба он суд расонад, вале зиён мерасонад ва омилӣ ғофил, мехоҳад ба он хидмат кунад, вале хиёнат мекунад. Аз ин рӯ, шинохти Ислом бар ҳубби он тақаддум дорад ва илми ба он пеш аз амал барои он, зарурӣ аст. [Бозгашт ба Ислом, саҳ 38-39]
Ноошиноии онон бо Ислом, мероси гузаштагони онон аст ки аз асбоби гуногуне бархостааст; Монанди онки онон ба шинохти Ислом эҳтимоми кофӣ надоранд ва аз вуҷуби он бар ҳар як аз онон ғофиланд ва монанди онки онон ақлро меъёри шинохт намедонанд ва ба мутобиқати бардоштҳои худ аз Ислом бо он, аҳамияте намедиҳанд... ва монмнди онки онон барои шинохти ақойиди Ислом, бо онки яқинӣ будани онҳо зарурӣ аст, ба ривоёти заннӣ истинод мекунанд... ва монанди онки онон барои шинохти аҳкоми Ислом, ба манобеъи аслии он руҷӯъ намекунанд, бал аз мазоҳиби фуқаҳое тақлид мекунанд ки далиле барои тақлид аз онҳо нест... ва монанди онки онон барои шинохти ақойид ва аҳкоми Ислом, ба Қуръон камтар аз ривоёт таваҷҷуҳ доранд, бал ба мухолифати як ақида ё ҳукм бо Қуръон, дар сурате ки ривояте барои он вуҷуд дошта башад, эътиное намекунанд... ва монанди онки онон ҷуз ба кутуби худ, муроҷиъае надоранд ва ба кутуби мусалмонони мухолифи худ, назаре намеандозанд, балки аз шунидани ақволи мухолифон мепарҳезанд ва аз донистани далилашон меҳаросанд, то мабодо бо огоҳӣ аз он, гумроҳ шаванд ё аз гумроҳии худ, огоҳӣ ёбанд ва ин ба далили шакке аст ки дар он фурӯ рафтаанд. [Бозгашт ба Ислом, саҳ 39-40]
[Мусалмонон] якдигарро намешиносанд ва аз дидгоҳои ҳам огоҳӣ надоранд; Аз ин рӯ, якдигарро дӯст намедоранд ва ба чизҳои бад муттаҳам менамоянд; Дар ҳоле ки ғолибан ба ончи нисбат медиҳанд илме надоранд ва танҳо аз сӯъи занн табаъият мекунанд; Чароки пайванди онон бо ҳам гусаста шуда ва аз ҳайси мазҳаб, сиёсат ва нажод, мутафарриқ гардидаанд... Чунонки ғолибан мусалмонони суннӣ, аз мусалмонони шиъа мутанаффиранд ва мусалмонони як кишвар, бо мусалмонони кишвари дигар бегонаанд ва мусалмонони араб, аз мусалмонони аҷам дурӣ мекунанд ва ин ба сабаби ҷаҳли онон ба муштаракоти якдигар дар асари ҷудоиҳои мазҳабӣ, сиёсӣ ва нажодӣ аст ки ҳеҷ як асле дар Ислом надорад. Рӯшан аст ки агар онон бо ҳам иртиботи кофӣ медоштанд, ба иштирокоти якдигар пай мебурданд ва ихтилофоти якдигарро бар мабнои иштирокоташон, бартараф мекарданд. [Бозгашт ба Ислом, саҳ 41]
[Мусалмонон] душманони Исломро намешиносанд ва аз душманиҳои онон бо он огоҳӣ надоранд; Чароки ҷараёнҳои илҳодии ҷадидиде дар ҷаҳон ба роҳ афтода ва кӯшишҳои шайтонии пинҳоне бар зидди Худованд созмон ёфтааст. Шайтонпарастон аз торикхонаҳои худ берун омадаанд ва ҷодугарон, аз дахмаҳои худ сар баровардаанд, то бо ҳимояти қудратмандони муфсид ва сарватмадони мулҳид, ҳукумати куфрро бар ҷаҳон муставлӣ созанд ва дар ин миён, мусалмонон, бехабар аз чизе ки дар ҳоли вуқуъ аст, ба масоъилӣ ҷузъӣ ва беаҳамият машғуланд ва бар сари онҳо бо якдигар низоъ мекунанд; Чунонки ба унвони намуна, бар сари ниҳодани дастҳо дар зери ноф ё болоӣ он ба ҳнгоми намоз меҷанганд ва ниҳояти ҳаммашон ин аст ки зоъирони қубурро аз наздик шудани ба онҳо боздоранд; Ҳамчунонки толиби илми онон низ ҷуз ба шинохти мазоҳиби худ, эътиное надоранд ва аз ошноӣ бо ҷаҳони куфр ва ончи дар он мегузарад, фориғанд... Ба ин тартиб кофирон аз миллатҳои мухталиф, барои ҷанг бо Ислом муттаҳид шудаанд, дар ҳоле ки мусалмонон бо миллати воҳид, аз якдигар ҷудо гардидаанд ва ин пайомаде ҷуз султаи кофирон бар мусалмонон надоштааст. [Бозгашт ба Ислом, саҳ 43]
Ҷои таъаҷҷуб аст ки бархӣ аз мусалмонон, бо кофирон дӯстӣ ва бо бародарони худ душманӣ мекунанд, бо ин таваҳҳум ки кофирон, хайрхоҳи ононанд ва бародаронашон, шаррашонро мехоҳанд; Монанди бархӣ мусалмонони Афғонистон ки даҳҳо давлати кофир ва мутаъаддеро дӯсти худ мешуморанд, вале ду давлатӣ муслмон ва ҳамсояро душмани худ мепиндоранд! Вонгаҳе гурӯҳе аз душманони Ислом, мунофиқоне ҳастанд ки мусалмон шумурда мешаванд, дар ҳоле ки ба ончи Худованд бар Паёмбараш нозил кардааст, кофиранд ва барои нобудии Ислом ва истилоъи куфр бар ҷаҳон, бо кофирон ҳамкорӣ мекунанд ва ин дар ҳоле аст ки мусалмонон, ононро намешиносанд ва аз куфри онон, огоҳӣ надоранд... Онон дар воқеъ, шуморе аз кофиронанд ки ҳокимони мусалмон шумурда мешаванд ва аз ҷониби кофирон, барои ҳукумат бар мусалмонон ҳимоят мешаванд, то манофеъи кофиронро дар миёни мусалмонон, таъмин кунанд. Бидуни шак, дар раъси онон, ҳокимони Саъудӣ ҳастанд ки ошкоро даст дар дасти душманони Ислом доранд ва дар ду ҷабҳаи сиёсӣ ва фарҳангӣ, барои нобудии Ислом кӯшиш мекунанд. Аз як сӯ, дар ҷабҳаи сиёсӣ, бо кофирони ҳарбӣ ҳамкорӣ мекунанд ва аз гурӯҳоӣ муфсид ва муҳориб дар сарзаминҳои Исломӣ, ҳимоят менамоянд ва аз сӯӣ дигар, дар ҷабҳаи фарҳангӣ, миёни мусалмонон тафриқа меафкананд ва боварҳои ширкомезро бо унвони тавҳид тарвиҷ медиҳанд, дар ҳоле ки бисёрӣ аз мусалмонон, ононро ходимони Ҳарамайн мепиндоранд ва мураввиҷони ақидаи саҳеҳ, мешуморанд! [Бозгашт ба Ислом, саҳ 44-45]
Инон ҳанӯз болиғ нашуда буданд ки фарёд заданд ва ҳанӯз бол дар наёварда буданд ки парвоз карданд ва ҳанӯз шино наёмӯха буданд ки ба дарё париданд! Пас ҷомаеро бар тан намудаанд ки барои онон бузург аст ва кафшеро по кардаанд ки аз пояшон боз мемонд! Бузургтар аз даҳонашон луқма бардоштаанд ва бештар аз шикамашон таъом хурдаанд, пас наздик аст ки дандонҳошон аз ҳам гусаста шавад! Монанди роҳибони ҷома мепӯшанд, вале монанди кофирон меандешанд ва монанди солеҳон сухан мегӯянд, вале монанди ҷабборон амал мекунанд! Чунон морҳои хуш хат ва холанд ки дарунӣ оканда аз заҳр доранд! Бомдодон барои ситам берун меоянд ва шомгоҳон барои найранг ба хона боз мегарданд! Дилҳошон аз кибру оз оканда аст ва ҷуз ҳифзи қудраташон савдое дар сар надоранд! Мустакбиронро некуҳиш мекунанд, дар ҳоле ки худ аз зумраи ононанд ва муддаъиёниро дуруғгӯ мешуморанд, дар ҳоле ки худ иддаъои ононро доранд! Динро фидои сиёсат кардаанд ва охиратро ба дунӯ фурухтаанд! Гуноҳони бузург кардаанд ва бидъатҳои зишт ниҳодаанд! Ноҳалолро ба мансабҳо гумоштаанд ва фурумоягонро ба мақомҳо расондаанд! Неконро манзавӣ сохтаанд ва хайрхоҳонро бадном намудаанд!... [Номаи дувоздаҳум]
Чаро ҳеҷ як аз онон ки дар замин мекнат дода шуданд ба сӯӣ халифаи Худованд дар он фаро нахонданд ва аз молу силоҳи худ ба ӯ набахшидад то монанди онон дар он менат дода шавад? Оё тарсиданд ки аз мекнаташон дар он коста шавад? Лоҷарам ҳамаи мекнаташон дар онро аз даст хоҳанд дод ҳангоме ки халифаи Худованд дар он ба мекнат мерасад, то ҷойе ки хушбаттарини онон касе хоҳад буд ки гӯсфандони қарияи падарашро мечаронад! Оё ҳокиме дар дунё ёфт намешавад ки ҳукумати худ дар онро бифурӯшад, дар изои инки барояш ҳукумате дар биҳишт бошад? Ҳароина Худованд ба гирифтани ҳукумати онон бо қаҳр қодири аст, вале мехоҳад ки онро бо рағбат ба Ӯ биспоранд. [Номаи дувоздаҳум]
Зинҳор! Шайтон шуморо нафиребад ки таваҳҳуми истирор кунед ва бигӯйед ки инсон барои мо аз дигарон беҳтаранд ва моро аз инон гузире нест ва дафъи афсад ба фосид мекунем; Чароки агар шумо тақво пеш гиред ва розӣ ба фасод нашавед ва аз пайравии тоғут бипарҳезед, Худованд барои шумо аз ҷойе ки намепиндоред роҳе мегушояд ва шуморо ду баҳра аз раҳматаш арзонӣ медорад ва барои шумо нуре қарор медиҳад то дар партуви он гом бирдоред ва кӯтоҳии гузаштаятонро мебахшояд; Чароки Ӯ бисёр омӯзанда ва меҳрубон аст... Худованд ҳаргиз бандагони хешро миёни бад ва бадтар саргардон насохта ва Ӯ Ҳакмитар ва Каримтар аз он аст ки чунин карда бошад, бал барои онон варои бад ва бадтар, хубӣ қарор додааст, вале бештари онон аз он бехабаранд. Акнун ман берун омадаам то шуморо аз он хабар диҳам ва пас аз рӯзгоре ки бар шумо дароз омадааст, парда аз рӯӣ он баргирам, бошад ки басират ёбед. [Номаи дувоздаҳум]
Туро суфориш мекунам ба тарс аз Худо дар пинҳониву ошкор ва инки Ӯро бисёр ёд кунӣ; Чароки бисёр ёд кардани Ӯ сипарӣ пос доранда дар баробари гуноҳон аст ва туро суфориш мекунам ба шинохти дин ва огоҳӣ аз ақойид ва аҳкоми он; Чароки ноогоҳӣ аз ақойиди он заминаи гумроҳӣ ва ноогоҳӣ аз аҳкоми он заминаи гуноҳкорӣ аст ва ҳар кас бо дин ошнотар аст ба иқомаи он тавонотар аст ва туро суфориш мекунам ба ҳарфшунавӣ ва фармонбардорӣ аз касоне ки Худованд ононро бар ту гумоштааст; Чароки ҳарфшунавӣ ва фармонбардорӣ аз онон мояи ободнии дунё ва охират ва хайру салоҳи мусалмонон аст ва туро суфориш мекунам ба инки салиқаи худро монанди ақидаи худ надонӣ ва раъйи худро ҷузъӣ аз дини худ напиндорӣ... [Номаи сездаҳум]
Зинҳор аз касоне набош ки аз худ розӣ ва аз дигарон норозӣ ҳастанд; Чароки онон дӯст дошта намешаванд ва аз касоне набош ки худро бартар аз дигарон меингоранд; Зеро Худованд ба касоне ки бартар аз дигаронанд огоҳтар аст. Ҳамвора монанди хок фурутан бош ва монанди санг сарсахтӣ накун; Зеро хок ба сабаби фурутании худ баракат ёфт, дар ҳоле ки санг ба сабаби сарсахтии худ нафрин шуд. Ҳангоме ки лағзише аз ту сар мезанад ба таъвили он накӯш; Чароки таъвили он, худ лағзишӣ дигар аст, балки ба он эътироф кун то омӯрзида шавӣ; Чароки Худованд эътироф кунандагонро меомӯрзад ва таъвил кунандагонро дурӯғгӯ мешуморад. Аз насиҳати носиеҳон ҳар чанд сахт намояд хурсанд бош ва аз тамаллуқи чоплусон барҳазар; Зеро насиҳати носеҳ монанди абрӣ тира ва ғавғогар аст ки аз он мойеъи ҳаёт меборад, дар ҳоле ки тамаллуқи чоплус монанди заҳрӣ кушанда омехта бо шаҳдӣ ширин аст... Пас илм ва амали худро афзун кун ва бидон касе аз шумо ёри Маҳдӣ шумурда намешавад то он гоҳ ки олимтарин ва оъмилтарини марди диёри худ бошад. [Номаи сездаҳум]
Тарҷумаи гуфтор: Рост мегӯям ба шумо; Дар ғайбати ӯ, шикамҳотон ба пушт хоҳад часбид ва бар рӯӣ хошок хоҳед хобид! Субҳ ва шом ғазабнок хоҳед буд ва орзуӣ марг хоҳед кард! Хонаҳои шумо ғайри маскун ва бозорҳотон таътил хоҳад шуд! Заминҳои зироъӣ хор хоҳад рӯёнд ва дарахтони мева хушк хоҳанд шуд! Галлаҳои дом пароканда хоҳад гашт ва касе нахоҳад буд ки онҳоро ҷамъ кунад. Сарҳои шумо шипиш хоҳад гузошт ва дастҳотон хокӣ хоҳад буд! Шаҳрҳотон вайрон ва рустоҳотон матрук хоҳад шуд! Аз кӯчаҳои шумо касе убур нахоҳад кард ва дарҳои шуморо касе нахоҳад зад! Қанотҳои шумо об нахоҳад дошт ва дар чоҳҳои шумо мор лона хоҳад намуд! Дар майодинатон гург хоҳад чархид ва бар бурҷҳотон чуғд хоҳад нолид! Бар панҷараҳотон анкабут тор хоҳад танид ва дар ҳавзчаҳотон вазағ хоҳад хонд! Дар дарраҳои торик сокин хоҳед шуд ва ба қаллаи кӯҳҳо паноҳ хоҳед бурд! Дар шикофи сахраҳо пинҳон хоҳед шуд ва бо чалпосаҳои биёбон ҳамнишин хоҳед буд! Аз сарзаминҳои шумо дуд ба осмон хоҳад рафт ва оташи он хомӯш нахоҳад шуд! Душманонатон бар шумо мусаллат хоҳанд гашт ва шаётини ғарб ва шарқ шуморо хоҳанд хӯрд! Гиряи кӯдаконтонро нахоҳанд шунид ва бар пирони замингиратон раҳм нахоҳанд кард! Амволатонро қисмат хоҳанд намуд ва барои номусатон қуръа хоҳанд зад! Мурдагонатонро ба хок нахоҳанд супурд, балки барои сагҳошон хоҳанд гузошт! [Гуфтори якум]
Тарҷумаи гуфтор: Ҳон, эй мардум! Барои ончи дар гарави лаҳзаҳост, шитоб накунед! Ҷаҳон ба поёни худ наздик шуда ва замони ваъдаҳо фаро расидааст. Ба зудӣ рӯзгори ғайбат ки роммаш мепиндорид, ҳамчун шутурӣ баҳормаст рам мекунад ва дандонҳои тезашро дар чашмҳотон фуру мебарад. Ба Худойе ки ҷисм ва ҷонам дар даст Ӯст савганд ки ончи мегӯям шеър нест ва ағроқе дар гуфтор шумурда намешавад. Зудо ки деги ҷаҳон ба ҷуш ояд ва руди замон ба хурӯш гарояд ва осиёби фитнаро бигардонад ва санги ошубро бичархонад. Хатар! Хатар! Огоҳ бошед ки ба ҳеҷ як шумо раҳм нахоҳанд кар! Гӯшагиртарини шуморо низ хоҳанд овард ва кареҳ ва дӯғашро хоҳанд гирифт. Ҳангоме ки доси фитна фуруд ояд, истода дарав шавад ва нишаста хурд гардад. Хатар! Хатар! Имрӯз ки фурсате доред, дини худро бардоред ва бигурезед! Агар ҳаққро бо ман ёфтед ба сӯӣ ман биёйед, агар чи чаҳор дасту по бар рӯӣ барф; Чароки ман шуморо ба сӯӣ Маҳдӣ раҳнамун хоҳам шуд ва агар маро нахостед ва хуш надоштед ки ба сӯӣ ман биёйед, пас биравед ва то метавонед дур шавед, агар чи дур натавонед шуд; Чароки ба Худо савганд, агар дар пушти ситорагони осмон пинҳон шавед, боз ҳам шуморо меёбанд ва меоваранд ва расвоятон месозанд; Чароки ин кор чунонки шумо пиндоштаед, осон нест, бал гирифторӣ ва балоӣ бас бузург аст ки пирро бетоб ва ҷавононро бехоб мекунад. [Гуфтори якум]
Тарҷумаи гуфтор: Чигуна бидуни офтоб, рӯзро хоҳанд дид ва чигуна бидуни об, сабзии заминро?! Балки шоми онон то абад идома хоҳад дошт замини онон монанди шӯразор хоҳад буд; Чароки халифаи Худованд бар онон муставлӣ нест ва аҳкоми Ӯ дар миёнашон ҷорӣ намешавад. Бигзор касоне ки ба вуҷуди Худованд имон надоранд ва касоне ки барои Ӯ шарик мегиранд, ба сухани ман истеҳзо намоянд ва дар пайи бозии худ бираванд; Чароки онон монанди кушандаи хеш пушаймон хоҳанд шуд ва монанди хурандаи наҷосат қай хоҳанд кард! Онгоҳ дар талаби ман ба дарё хоҳанд зад ва аз гарданаҳои кӯҳҳо хоҳанд гузашт; Балки манро дар шикофи сахраҳо ҷустуҷӯ хоҳанд кард ва аз чӯпонҳои даштҳо суроғ хоҳанд гирифт; То суханеро барои онон бозгу кунам ки имрӯз аз ман намешунаванд ва роҳеро ба онон нишон диҳам ки инак аз ман намепазиранд! [Гуфтори дуввум]
Тарҷумаи гуфтор: Ҳонгоме ки ҳамагон ба сӯӣ рост ва чап мегароянд, шумо бар тариқати вусто устувор бимонед ва ҳангоме ки ҳамагон ба сӯӣ Зайд ва Амр мешитобанд, шумо ба сӯӣ Маҳдӣ бигаройед. Худовандро бисёр ёд кунед ва биҳиштро савдои худ қарор диҳед ва намозро дар аввали вақт барпо доред ва закотро ба аҳлаш бипардозед ва ба падару модари худ никӣ кунед ки дере бо онон нахоҳед монд ва ба маърифат амр намойед ва аз мункар боз доред ва корҳотонро сабук созед ва ҳар чи гузаштанӣ астро бигзоред ва ҳар чи бардоштани астро бардоред ва барои куч кардан ба сӯӣ Маҳдӣ омода шавед; Чароки ман ҳаргоҳ ҳамроҳонӣ кофӣ биёбам, ба сӯӣ ӯ кӯч хоҳам кард, агарчи миёни ман ва ӯ ҳафт дарё бошад. Кист ки даҳ ҳазор танро барои ман тазмин кунад то ман зуҳури Маҳдиро барои ӯ зомин шавам?! Замин гандида ва замон монанди думали чиркине аст ки сар боз карда бошад, вале оқибат барои парҳезкорон хоҳад буд. [Гуфтори чаҳорум]
Тарҷумаи гуфтор: Ту ва сойири ёрон ва пайравонамро ба тарс аз Худо дар пинҳон ва ошкор суфориш мекунам ва ҳамаи шумо ва ҳар кас ки баъдҳо ба шумо мулҳақ мешавадро ба маъруф амр мекунам ва аз мункар боз медорам. Ваҷиботи Худоро анҷом диҳед, муҳаррамоти Ӯро тарк кунед ва ҳудудашро нигоҳ доред. Бо якдигар меҳрубон бошед ва аз кина бипарҳезед. Тавозуъ ва адабро зинати худ қарор диҳед ки фарзанди Одам ба чизӣ зеборат аз он ду зинат наёфта ва аз сабру намоз неру бигиред ки бандаи Худо аз чизӣ бештар аз он ду неру нагирифтааст. Барои рӯзи мукофот –ки дер ё зуд хоҳад омад– тадбире бинамойед ва барои расвойии он чорае биандешед. Маргро ба хатар биспоред ки ёди марг сипарӣ боздоранд аст ва Худоро аз ёд набаред ки ёди Ӯ доруӣ шифо диҳанда аст. Хурди шумо бояд ба калонатон эҳтиром кунад ва калони шумо бояд бар хурдатон тараҳҳум намояд. Бо хубон биншинед ва даромезед ва аз бадон бипарҳезед ва бигурезед. [Гуфтори пнҷум]
Дарсҳои ҳазрати аллома Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ҳафизаҳуллоҳ таъоло, ҳадафашон тазкияи мардум ва таълими Китоб ва ҳикмат ба онон ва меҳвар ва мабнояшон Қуръон ва суннат ва мавзӯъашон ақойид, аҳком ва ахлоқи Исломӣ аст ва мо аз миёнашон чизе ки ба масоъили муҳимтар ва мавриди ибтилотар марбут мешавадро интихоб кардаем ва онро ба гунае ки барои аҳли таҳқиқ ва мутолеъа осонтар бошад мураттаб сохтаем ва барои он таълиқотӣ муштамал бар зикри манобеъ ва бархӣ тавзиҳоти зарурӣ навиштаем. [Дарси яккум, муқаддама]
Ҳар дарс, дар бораи як масъалаи эътиқодӣ ё фиқҳӣ ё ахлоқӣ аст ва аз се боб ташкил шудааст:
• Боби якум баёни оёте аз Қуръон ки ба масъала марбут мешавад ва дар он тафосири арзишманде аз ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло омада ки аз миёни гуфторҳои нуронии ӯ истихроҷ шудааст ва маъонии оётро ба гунае ки дилҳоро шифо медиҳад ва мардумро аз торикӣ ба нур мебарад, табйин менамояд.
• Боби дуввум аҳодиси саҳиҳе аз Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ки ба масъала марбут мешаванд бо зикри шавоҳид ва мутобеъоти онҳо ва дар он нукоти дақиқ ва тавзиҳоти судманде аз ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло омадааст ки маънои аҳодис, ҳоли ровиён ва назари олимонро табйин мекунад.
• Боби севвум баёни аҳодиси саҳиҳе аз аҳли байт алайҳи салом ки ба масъала марбут мешаванд бо зикри шавоҳид ва мутобеъоти онҳо ва дар он назири чизҳое аст ки дар боби дуввум омадааст. [Дарси яккум, муқаддама]
Қоъида назди ҳазрати аллома ҳафизаҳулоҳ таъоло, ҳуҷҷияти хабари мутавотир ва адами ҳуҷҷияти хабари воҳид аст ва хабари мутавотир назди ӯ чизе аст ки дар ҳар табақа беш аз чаҳор мард онро ривоят кардаанд, ба шарти инки қарини якдигар набошанд ва дар бораи маъно ихтилоф накарда бошанд ва чизе ки ривоят кардаанд бо китоби Худованд ё суннати собит аз Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ё ақли салим таъоруз надошта бошад. Ҳамчунин, чизе ки дар ҳар табақа чаҳор мард онро ривоят кардаанд, дар ҳукми хабари мутавотир аст, ба шарти инки одил бошанд, илова бар се шарти пешин ва ин чизе аст ки баррасии ҳоли ровиён ҳаргоҳ беш аз чаҳор мард набошандро зарурӣ месозад. Аммо баррасии ҳоли онон ҳаргоҳ камтар ё бештар аз ин теъдод бошанд, коре аст ки ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло аз боби илзом анҷом медиҳад; Чароки аксари мусалмонон қоъил ба ҳуҷҷияти хабари воҳиди сиқа ё садуқ ҳастанд ва чи басо чизе ки тавассути панҷ мард ривоят шудаастро мутавотир намедонанд. Аз ин рӯ, ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло чизе ки ровиёни сиқа ё садуқ назди онон ривоят кардаандро ихтиёр мекунад то ҳуҷҷате бар онон бошад ва бошад ки онон ҳидоят ёбанд. [Дарси яккум, муқаддама]
Шарти ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло барои ихтиёри аҳодис, пас аз созгории маънои онҳо бо китоби Худованд ва суннати собит аз Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ва ақли салим, шӯҳрати ровиёни онҳо ба васоқат ё садоқат назди касоне аст ки аҳли мазҳаби онҳо ҳастанд, на мухолифони онҳо; Чунонки дар шарҳи ҳоли Ҷобир ибни Язиди Ҷуъфӣ онро табйин карда ва фармудааст: «Милок, ҳоли фард назди асҳоби ӯст (яъне аҳли мазҳаби ӯ); Чароки онон ба ҳоли ӯ огоҳтаранд ва назари сойири мардум ҳаргоҳ бо назари асҳоби ӯ мунофот дошта бошад, ҳуҷҷат нест; Чароки онон аз ӯ дуртаранд ва чи басо ба хотири дӯст надоштани мазҳабаш, дар бораи ӯ бад мегӯянд ва гувоҳи он, кори Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам аст ки ба яҳудиён фармуд: <Абдулло ибни Салом дар миёни шумо чигуна марде аст?> пас гуфтанд: <Хуби мо ва писари хуби мо ва сарвари мо ва писари сарвари мо ва олими мо ва писари олими мост>, пас суханашон дар бораи ӯро пазируфт; Чароки онон асҳоби ӯ буданд ва сипас ба онон хабар дод ки ӯ мусалмон шудааст, пас шурӯъ ба бадгӯйи дар бораи ӯ карданд ва гуфтанд: <Бадтарини мо ва писари бадтарини мост>, вале сухани онон дар бораи ӯро пас аз инки мухолифони ӯ дар мазҳабаш шунид напазируфт ва агар сухани мухолифон дар мазҳаб пазируфта шавад, чизе аз ҳадис боқӣ намемонад; Чароки ҳар тоъифае дар бораи тоъифаи дигар бад мегӯянд; Чунонки мебинӣ шиъаён ба чизе ки аҳли суннат ривоят мекунанд вақъе намениҳанд магар чизе ки онро ҳуҷҷате бар зидди онон қарор медиҳанд ва мебинӣ аҳли суннат ба чизе ки шиъаён ривоят мекунанд намегиранд магар бо таъаҷҷуб ва истиҳзоъ ва ҳар ду миёнаи роҳро гум кардаанд, вале мо ҳар чизе ки мусалмонон дар мутобиқат бо китоби Худованд ривоят мекунандро мепазирем ҳаргоҳ назди асҳоби худ ба ростгӯйи маъруф бошанд бидуни инки барои ҳеч як аз мазоҳиб таъассуб биварзем». [Дарси яккум, муқаддама]
Чизе ки назди ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло милок аст, Ислом ва шӯҳрати ровӣ ба васоқат ё садоқат назди тоъифаи ӯст, на мазҳаби ӯ ё тазъифоти мухолифонаш бидуни далилӣ қобили қабул. Пас агар ровӣ аз аҳли суннат аст, милоки ҳоли ӯ назди аҳли суннат аст ва ҳолаш назди шиъа милок нест ва фарқе миёни ривоёти шиъа ва ривоёти аҳли суннат вуҷуд надорад ҳаргоҳ бо се асли пешгуфта созгор бошанд ва ровиёнашон маъруф ба васоқат ё садоқат назди аҳли мазҳаби худ бошанд. Ба ҳамин далил аст ки ҳазрати аллома ҳафизаҳуллоҳ таъоло ривоёте аз шиъаро монанди ривоёте аз аҳли суннат ихтиёр мекунад ва ривояти касеро ба хотири мазҳабаш тарк намекунад модоме ки мазҳабаш бар хилофи зарурии дин набошад, ба наҳве ки ӯро аз Ислом хориҷ созад; Чароки дар он сурат ӯ мунофиқ аст ва мунофиқ дар ҳеч заминае қобили қабули эътимод нест, агарчи ҳамаи мардум ӯро сиқа бидонанд. [Дарси яккум, муқаддама]
Иғвогарони шайтонсифат мекӯшанд чунон кашфӣ тоза ва ҳалле барои як муъаммо, ҷаноби Мансури Ҳошимии Хуросониро аз ҳайси ном, син, миллият ва мушаххасоти зоҳирӣ мононди дигарон муъаррифӣ кунанд то ба заъми худ, адами ҳаққонияти эшонро ба исбот расонанд; Ғофил аз онки ҳаққонияти ин бузугвор, ба ном, син, миллият ва мушаххасоти зоҳирии эшон нест, бал ба андешаҳо, омӯзаҳо ва ормонҳои холис ва комили эшон аст ва ҳаминҳост ки эшонро аз дигарон мутамойиз месозад; Вагарна ин бузургвор муддаъӣ нест ки фаришта аст ва муддаъӣ нест ки бо дигарон тафовут дорад, балки танҳо даъват кунандае ба сӯӣ оли Муҳаммад ва заминасозе барои зуҳури Маҳдӣ аст ва агар касе аз эшон пайравӣ мекунад бояд бо назар ба ин воқеъият бошад на бо назар ба ном, син, миллият ва мушаххасоти зоҳирии эшон, ҳар чанд бо пешгӯйиҳои Исломӣ мутобиқат дошта бошад. [Пурсиш ва посухи 18]
Ҳазрати Мансури Ҳошимии Хуросонӣ асилитарин ва асоситарин мушкили ҷаҳони Исломро «Адами ҳокимияти Худованд» бар он медонад ки дар адами ҳокимияти халифаи Ӯ бар он таҷаллӣ ёфтааст; Чароки адами ҳокимияти Худованд бар ҷаҳон, мусталзими адами шинохт ва татбиқи аҳкоми Ӯ дар он аст ва адами шинохт ва татбиқи аҳкоми Ӯ дар он, мусталзими зуҳури фасод дар хушкӣ ва дарёст... Хусусан бо таваҷҷуҳ ба инки адами ҳокимияти Худованд бар ҷаҳон, бо ҳокимияти ғайри Ӯ бар он мулозима дорад; Чароки ҷаҳон, муҷтамаъӣ инсонӣ аст ва муҷтамаъӣ инсонӣ ба ҳокимият ниёз дорад ва ба иқтизои ин ниёзи худ, аз ҳокимият холӣ намемонанд ва бо ин васф, агар Худованд бар он ҳукумат накунд, ногузир ғайри Ӯ бар он ҳукм хоҳад ронд, дар ҳоле ки ҳукмронии ғайри Ӯ бар он, мусталзими фасод дар замин ва нобудии табиъат ва наслҳост... Чунонки имрӯз, касоне ҷуз Худованд ки бар ҷаҳон ҳукм меронанд, аз ҳеҷ кӯшише барои ифсод дар он фуругузори намекунанд ва ба наслкушӣ ва вайрон кардани ободиҳо мепардозанд. Чи бисёр занон ва мардони бегуноҳе ки дар оташи ҷангҳои онон месӯзанд ва чи бисёр шаҳрҳо ва деҳаҳои ободе ки дар асари ҳуҷуми онон ба вайрона табдил мешаванд! Ин паёмади қаҳрии ҳокимияти ғайри Худованд бар ҷаҳон аст; Зеро ҷаҳоне ки Худованд бар он ҳукм намеронад, водии иблис аст ва ҷуз ҷаҳл ва куфр ва фасод ва зулм дар он ёфт намешавад. Ин сарнавишти нисоне аст ки ба ҳокимияти ғайри Худованд тан дода ва ҳар кас ба ҳокимияти ғайри Худованд тан бидиҳад, маҳкум ба нобудӣ аст. Ин аст ки оташи ҷангҳои онон хомӯш нахоҳад шуд ва омори фақр ва фалокати онон коҳиш нахоҳад ёфт; Чароки Худованд бар онон ҳукумат намекунад ва ҳукумати онон дар дасти ғайри Ӯст; Балки ҳар рӯз ҷангҳои онон шӯълавартар хоҳад шуд ва омори фақр ва фалокаташон афзоиш хоҳад ёфт; Чароки Худованд ҳокими онон нест ва ҳокими онон тоғут аст. [Пурсиш ва посухи 16]
Ҳокимияти бепардаи шайтон, ҳангоме таҳаққуқ меёбад ки «Халифаи шайтон» дар ҷаҳон ба ҳокимият даст ёбад то ба намояндагӣ аз ҷониби ӯ, аҳкоми ӯро бар ҷаҳон ҷорӣ созад. Ин «Халифаи шайтон» инсоне аст ки ба ӯ «Даҷҷол» гуфта мешавад... Дар бароабри ин шабакаи шайтонии махфӣ ва густарда ки бо марказияте дар ғарб, машғули заминасозӣ барои таҳаққуқи ҳокимияти «Даҷҷол» бар ҷаҳон ба унвони «Халифаи шайтон» аст, шабакаи Илоҳии махфӣ ва густардае дар ҳоли шаклгирӣ аст ки бо марказияте дар шарқ, машғули заминасозӣ барои таҳаққуқи ҳокимияти «Маҳдӣ» бар ҷаҳон ба унвони «Халифаи Худованд» аст. [Пурсиш ва посухи 14]
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ҳафизаҳулло таъоло дар бархӣ аз ҳикматҳои худ фармудааст: «إِنَّ الدَّجَّالَ لَقَبٌ كَفِرْعَوْنَ يَتَوَارَثُهُ رِجَالٌ مِنْ آلِ إِبْلِيسَ»; «Ҳароина даҷҷол лақабе монанди фиръавн аст ки мардоне аз оли иблис онро аз ҳам ирс мебаранд!». Ин ба он маъност ки дар илми ин олим, «Даҷҷол» номи зоҳирии «Халифаи шайтон» нест, бал унвонӣ ом монанди «Фиръавн» аст ки дар ҳар замон, бар олитарин мақоми шабакаи шайтонӣ итлоқ мешавад ва бо ин васф, ҳеҷ замоне холӣ аз «Даҷҷол» нест; Ҳамчунонки холӣ аз «Маҳдӣ» нест; Чароки «Даҷҷол» халифае аз ҷониби шайтон дар муқобили халифае аз ҷониби Худованд аст ва ҳар халифае аз ҷониби Худованд, «Маҳдӣ» шумурда мешавад; Бо таваҷҷуҳ ба инки «Маҳдӣ» номи зоҳирии «Халифаи Худованд» нест, бал унвонӣ ом монанди «Имом» аст ки дар ҳар замон, бар олитарин мақоми шабакаи Илоҳӣ итлоқ мешавад; Чунонки Худованд дар бораи Иброҳим алайҳи салом фармудааст: ﴿وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۚ كُلًّا هَدَيْنَا ۚ وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ﴾; «Ва ба ӯ Исҳоқ ва Яъқубро бахшидем; Ҳамаи ононро ҳимоят кардем ва Нуҳро аз пеш ҳидоят кардем» ва ин яъне ҳами онон «Маҳдӣ» буданд. [Пурсиш ва посухи 14]
Ҳазрати аллома Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ҳафизаҳуллоҳ таъоло дар мабоҳиси хатире аз китоби шарифи «Бозгашт ба Ислом», монанди мабҳаси «Ихтилофи мусалмонон», мабҳаси «Ҳокимияти ғайри Худованд» ва мабҳаси «Тавҳиди Худованд дар таҳким», мабнои «Ҳукумати Исломӣ» ро «Изни Худованд» ва интисоби ҳоким аз ҷониби Ӯ шумурда... Бо ин васф, «Ҳокимияте ки бояд дар ҷаҳон шакл бигирад то Исломӣ талаққӣ шавад», мунҳасиран ҳокимияти касе аст ки Худованд Ӯро барои он изн дода ва мансуб карда ва ӯ дар ҳоли ҳозир, бино бар далоили қатъӣ ва шаръӣ, Маҳдӣ аст ва ин дидгоҳи расмии Ислом шумурда мешавад. [Пурсиш ва посухи 25]
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ заминаи ҳокимияти Маҳдиро иҷтимоъи шуморӣ кофӣ аз мардум барои иъонат ва итоъати ӯ медонад ва мӯътақид аст ки ҳаргоҳ ин шумор аз онон, ин иъонат ва итоъатро бар уҳда бигаиранд, қиёми Маҳдӣ барои ҳокимият ҳатмӣ хоҳад буд; Чароки ҳокимият танҳо ҳаққе барои ӯ нест, балки таклифе барои ӯ низ шумурда мешавад, то ҷойе ки агар пас аз ҳусули шароит барои он қиём накунад, шоиста аст ки гарданаш зада шавад; Бо таваҷҷуҳ ба инки масъули ҳамаи мафосид ва мазолими ҷорӣ дар замин, касе ҷуз ӯ нахоҳад буд. Аз ин рӯ, Мансури Ҳошимии Хуросонӣ, ҳамзамон бо гирд овардани шуморӣ кофӣ аз мусалмонон барои муҳофизат аз Маҳдӣ, дар ҳоли гирд овардани шуморӣ кофӣ аз онон барои иъонат ва итоъати ӯст ва аз ҳамаи онон монанди шумо, барои ин манзур ёрӣ металабад; Чароки ба назари ин уҷубаи даврон, ҳокимияти Маҳдӣ дар сурати тазмини иъонат ва итоъати ӯ, ҳатмӣ аст ва ин тазмин дар Ислом «Байъат» номида мешавад. Бар ин асос, Мансури Ҳошимии Хуросонӣ, аз мусалмонони ҷаҳон барои Маҳдӣ байъат мегирад; Ба ин маъно ки аз онон таъаҳҳуд мегирад то ҳаргоҳ Маҳдӣ барои онон зоҳир шуд, ӯро иъонат ва итоъат намоянд ва мононди хулафое ки пеш аз ӯ буданд, хизлон ва исён накунанд ва бо ин тақрир, ҳаргоҳ шуморӣ кофӣ аз мусалмонон бо ӯ бар иъонат ва итоъати Маҳдӣ байъат карданд, ҳокимияти он ҳазрат барояшон муҳаққақ мешавад; Ҳамчунонки ҳаргоҳ шуморӣ кофӣ аз онон бо ӯ бар ҳифозат аз Маҳдӣ паймон бастанд, зуҳури он ҳазрат борояшон воқеъ хоҳад шуд. [Нақд ва баррасии 16]
«Ҳокимият фақиҳ» наметавонад мисдоқи «Ҳокимияти Худо» бошад; Чароки фақиҳи Худо нест ва халифаи Ӯ дар замин шумурда намешавад ва бо ин васф, ҳокимияти Худо шумурдани ҳокимияти фақиҳ, дурӯғ бастан бар Худо ва бар фақиҳ аст! Танҳо мисдоқи ҳокимияти Худо, ҳокимияти халифаи Ӯ дар замин аст ва агар эҷоди ҳокимияти халифаи Ӯ дар замин душвор аст, эҷоди ҳокимияти фақиҳ ҳам осон нест; Чароки эҷоди ҳар ҳокимияте, ба заминасозӣ ниёз дорад ва заминасозӣ барои ҳар ҳокимияте душвор аст. Пас оё суханӣ заминасозӣ барои ҳокимияти фақиҳро бар метобед, вале суханӣ заминасозӣ барои ҳокимияти Худо дар заминро бар наметобед?! Ин чист ҷуз фурумоягӣ ва кӯтоҳии фикр ва сафоҳате ки то умқи замири нохудогоҳашон фуру рафтааст?! Ҳангоме ки ба сӯӣ ҳокимияти яке аз худ фаро хонда мешаванд то эҷодаш кунанд, ба сӯӣ он мешитобанд ва аз якдигар пешӣ мегиранд, бал «Даст аз ҳамаи корҳо мекашанд ва таҳсин мекунанд» ва эълом медоранд ки то ӯ ба ҳукумат нарасад, «Аз эътисоб ва таҳассуни худ даст нахоҳанд бардошт», вале ҳангоме ки ба сӯӣ ҳокимияти Маҳдӣ фаро хонда мешаванд то онро эҷод кунанд, сар боз мезананд ва баҳона меоваранд ва мегӯянд «Оё бояд даст аз ҳамаи корҳо кашида ва таҳассун карда ва эълом кунанд то Маҳдӣ алайҳи салом наёмада аз эътисоб ва таҳсини худ даст нахоҳем бардошт?!». Вой бар онон! Ба фарз ки чунин бошад! Магар ҳамин корро барои дигарон анҷом намедиҳанд?! Пас чаро онро аз Маҳдӣ дариғ медоранд?! Оё Маҳдӣ дар назарашон аз дигарон хортар аст?! Дар ҳоле ки ӯ ба ҳукумат бар онон аз дигарон сазовортар аст ва аз ҳукуматаш бар онон хайр ва баракат ва адолат ва саъодат меҷӯшад! [Нақд ва баррасии 16]
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ мӯътақид аст: «Бузургтарин иштибоҳ дар ҷаҳони мавҷуд» танҳо «Вогузории ҳукумат ба масъулони динӣ ва руҳонии ҷавомеъ» нест, бал вогузории ҳукумат ба умуми касоне аст ки Холиқи ҷаҳон ононро барои ҳукумат шоиста надониста ва таъйин накардааст ва «Масъулони динӣ ва руҳонии ҷавомеъ» аз ҷумлаи онҳо ҳастанд; Бо таваҷҷуҳ ба инки Холиқи ҷаҳон сазовортарин кас ба идораи он аст ва Ӯ ин корро аз тариқи муаъррифии «Инсони комил» ба унвони намояндаи худ анҷом медиҳад. Оре, албатта агар ҷаноби олӣ ба вуҷуди Худованд имон надоред, лозим аст бо таваҷҷуҳ ба нишонаҳои Ӯ дар осмон ва замин ва низоме ки ҳар чизеро фаро гирифта ва ҳаракати мавзуне ки бар табиъат ҳоким аст, ба вуҷуди Ӯ имон оваред, вале агар ба вуҷуди Ӯ имон доред, лозим аст ба ин ҳақиқати маҳтум гардан ниҳед ки ҳукумат бар ҷаҳон танҳо аз они Ӯст ва инсон шоистагии онро надорад ки бар инсон ҳукумат кунад. Таҳаққуқи адолат дар ҷаҳон, дар гарави таҳаққуқи ҳукумати Худованд бар он аст ва ҳукумати Худованд бар он ҳангоме таҳаққуқ меёбад ки халифаи Ӯ дар он ба ҳокимият даст ёбад ва халифаи Ӯ дар он, ҳангоме ба ҳокимият даст меёбад ки амсоли шумо даст аз «Масъулони динӣ ва руҳоӣ» ва «Масъулони ғайри динӣ ва ғайри руҳонӣ» бардоред ва ҳамчунон аз ин ба сӯӣ он ва аз он ба сӯӣ ин рафту омад накунед, балки рӯӣ худро аз ҳар ду ба сӯи «Инсони комил» баргардонед ва дасти ниёз ба остони ӯ дароз намойед ва оҷизона дар баробари ӯ зону бизанед ва зимни иқрор ба иштибоҳи ҳазор солаи худ, аз ӯ бихоҳед ки бар шумо миннат бигзорад ва ҳукумат бар шуморо бипазирад то шуморо аз зиллат ва масканат раҳоӣ диҳад ва ба каромат ва саъодат бирасонад. Ин танҳо роҳи наҷот барои шумост ва ҳар роҳе ҷуз ин, бероҳае ба сӯӣ табоҳӣ аст, хоҳ онро дини биномед ва хоҳ онро куфри; Чароки бидуни Худованд ва халифаи Ӯ дар замин, тафовути чандоне миёни дин ва куфр нест ва касе ки бо Худованд ва халифаи Ӯ дар замин байъат намекунад, агар хоҳад бо «Масъулини динӣ ва руҳонӣ» байъат кунад ва агар хоҳад бо «Масъулони ғайри динӣ ва ғайри руҳонӣ»; Балки агар хоҳад бо санге ва агар хоҳад бо чӯбе; Чароки барои ӯ яксон аст! [Нақд ва баррасии 12]
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ Худои Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва салламро мепарастад ва барои Ӯ дар таквин, ташриъ ва таҳким шарике намешиносад; Ба ин маъно ки Ӯро дар офариниш, ризқ ва тадбири мавҷудот ягона медонад ва ба ҳукме ҷуз ҳукми Ӯ ва ҳукуматӣ ҷуз ҳукумати Ӯ таслим намешавад ва ҳукумати Ӯро ҳукумати касе медонад ки ба изни Ӯ ҳукумат мекунад, ҳар чанд бештари мардум намедонанд... Худойе ки ташриъ танҳо барои Ӯст ва бояд ва набояд ҷуз аз Ӯ содир намешавад; Чунонки фармудааст: ﴿أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَنْ بِهِ اللَّهُ﴾; «Ё ононро шариконе аст ки барояшон чизе аз динро ташриъ кунанд ки Худованд ба он изн надодааст?!»; Худойе ки ҳукумат танҳо барои Ӯст ва насб ва азли ҳоким ҷуз тавассути Ӯ анҷом намешавад; Чунонки фармудааст: ﴿قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ﴾; «Бигӯ Худовандо! Молики ҳукумат Туӣ; Хукуматро бар ҳар кас ки мехоҳӣ медиҳӣ ва аз ҳар кас ки бихоҳӣ мегирӣ», пас барои Ӯ шарике дар ҳукумат нест; Чунонки фармудааст: ﴿وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ﴾! Ин аст Худои Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ва Худои Иброҳим ва Оли Иброҳим ва ин аст Худои Мансури Ҳошимии Хуросонӣ парчамдори тавҳид дар асри ҳозир бо нидои тавҳиди «Ал-байъату Лиллоҳ». [Нақд ва баррасии 11]
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ, Худои ибни Ҳомид, ибни Таймия, ибни Абдулваҳҳоб ва амсоли ононро намепарастад; Ҳамон Худое ки боло ҳаст ва дар пойин нест ва ду чашм ва ду гӯш ва ду даст ва ду по ва даҳ ангушти ҳақиқӣ дорад ва аз ҷойе ба ҷои дигар ҳаракат мекунад ва бо чашми сар монанди маҳтоб дида мешавад ва намунаи комиле аз Лот ва Ҳубал ва Уззо мустатир дар ҳиҷоби «Било кайф» аст! Балки Худои Иброҳим ва Исмоъил ва Исҳоқ ва Яъқуб ва Асбот ва Исо ва Мӯсоро мепарастад; Ҳамон Мӯсое ки гуфт: «Парвардгоро! Нишонам деҳ ки ба ту назар кунам» ва ба ӯ посух дода шуд: «Ҳаргиз Манро нахоҳи дид», пас ӯ аз таваққуъи хеш тавба кард: «Гуфт: Ту муназзаҳ ҳастӣ, ман ба сӯят тавба кардам»... Чароки чашмҳо Ӯро идрок намекунанд ва Ӯ чашмҳоро идрок мекунад ва Ӯ борикбини огоҳ аст... Худойе ки ба ҳар ҷо рӯй мекунӣ, дар онҷо ҳаст ва вуҷуди Ӯ монанди вуҷуди аҷсом ба ҷое маҳдуд намешавад... Худойе ки аз ҷойе ба ҷои дигар интиқол намёбад ва ба махлуқи худ такя намезанад ва монанди ҳайвон, қобили таҷзия ба аъзо ва ҷавореҳ нест ва ба сифоти инсон муттасиф намешавад... Худойе ки дар ҳеҷ васфе намегунҷад ва ба ҳеҷ васфе намеояд ва аз ҳар чизе ки битавон тасаввур кард муназзаҳ ва волотар аст... Худойе ки ҳамаи номҳои неку барои Ӯст, бегумон таъаддуди номҳояш ба таъаддуди зоташ анҷомад ва Ӯро ба аҷзоъӣ мутаъаддид тақсим кунад... Чунонки ду сифат «Бино» ва «Шунаво» Ӯро ба ду кас табдил намекунат ва барои Ӯ ду ҷузъ падид намеоварад, балки Ӯ дар айни биноӣ, шунавост ва дар айни шунавоӣ биност ва биноӣ ва шунавоӣ, ду эътибор аз сифатӣ воҳид барои Ӯянд ки «Илм» номида мешавад; Чароки таъаддудро ба вуҷуди Ӯ роҳе нест ва аз ҳар такассуре дар зоти худ муназзаҳ аст. [Нақд ва баррасии 11]
Иддае низ бо пешзеҳниятҳои худ ба китоб менигаранд. Ҳанӯз онро надида ва нахондаанд такзиб мекунанд ва ботил мешуморанд ва барчасбҳои мутаъаддиде бар он мезананд. Инон касоне ҳастанд ки аз қабл тасмими худро гирифтаанд ва агар китобро мехонанд, на барои фаҳмидан ва рушд ва ҳидоят балки барои айбҷӯӣ ва инкор ва баҳона тарошӣ ва истеҳзоъ мехонанд ва ба дунболи ҳикмат ва ҳидоят нестанд. Ин идда танҳо дар он рӯз ҳасрати ки чишмҳо аз коса берун мезанд, хоҳанд фаҳмид ки чи зуд тасмим гирифтанд ва фиреби шайтонро хӯрданд ва маъракаро бохтанд... Гурӯҳе низ он қадр мутаъассибанд ки ба маҳзи дидан хурдтарин тафовуте дар китоб бо чизҳо ва касоне ки онҳоро қабул доранд, бидуни хурдтарин таъаммуле ихтиёр аз даст медиҳанд ва забон ба ҳаттокӣ ва фаҳҳошӣ ва тавҳин ва таҳмит мегушоянд. Ин гурӯҳ низ танҳо рӯзе ҳақро мефаҳманд ки ба ҳамроҳи маҳбубҳо ва маъбудҳояшон як ҷо вориди оташи дӯзах шаванд. Оташе ки таъассуби кӯр кӯрона ва ҳимояти ҷоҳилишон онро барафрухтааст. Он рӯз, рӯзи ҳасратӣ азим аст ва аз он рӯз бояд ба Худованд паноҳ бурд... Бархӣ низ он қадр муқаллиданд ки бе иҷозаи марҷаъи тақлид ва муқтадиён ҳатто об намехуранд, чи расад ба хондан ва дарк ва илтизом ба китоби гаронсанге чун «Бозгашт ба Ислом»! Инон низ ба маҳзи муваҷаҳ шудан бо ин китоб чашм мебанданд ва ҳар он чи марҷаъи тақлид ва муқтадояшон гуфт ҳамон мекунанд. Инон низ дар рӯзӣ сахт ки марҷаъи тақлид ва муқтадояшон аз онҳо дастгирӣ нахоҳанд кард бо ҳасратӣ бузург рӯ ба рӯ хоҳанд шуд. [Мақолаи 2]
Иддае низ ин китоби шарифро мехонанд ва ба маъорифи он пай мебаранд, аммо дар ғавғои фитна ва ошуб ва ҳошиясозӣ ва таблиғоти масмумии душманони Худо фирефта мешаванд ва бадбин мегарданд ва дилашон тира мешавад ва ба ҷои матн ба ҳошиа мепрдозанд ва дар ниҳоят аз ҳақ дур мешаванд. Албатта тардиде нест ки ин гуноҳи бузург, нахуст бар гардани он фитнагароне аст ки аз роҳи Худо боз медоранд ва азобӣ дарднок дар интизори онҳост. Ин ҳучигарон бо вуҷуди боз будани дарвозаи нақди илмӣ ва мантиқӣ, аз он ҷо ки ҳеҷ бурҳон ва мантиқе надоранд даст ба олуда кардани фазо мезананд. Аммо ба ҳар ҳол мухотабони ин китоби шариф бояд бидонанд ки ҳаракати ҳаққи тамоми анбиёъ дар тӯли торих низ бо сампошӣ ва тавҳин ва таҳмит ва фитнагарии мустабидон ва мустакбирон ва зӯргӯён ҳамроҳ будааст ва душманони Худо ҳамвора бо бадтарин шева фазоро олуда месохтанд ва мардумро аз роҳи Худо боз медоштанд. Лизо иттифоқи ҷадиде наяфтодааст ва мухотабони ин китоби шариф бояд бо озодагӣ ва инсоф ба далил ва бароҳини он назар кунанд ва фориғ аз эҳсосоти зудгузар ва ҳаяҷоноти козиб, ҳақро биёбанд ва ба муқтазояш амал намояд ин шоъ Аллоҳ. [Мақолаи 2]
Тардиде нест ки дар раъси ҳамаи орзуҳо ва ормонҳои муштараки мусалмонони ҷаҳон, барқарории адолати ҷаҳонӣ ва решакан шудани бедоди ва фасод бар рӯӣ замин дар сояи давлати мустақил ва ҳақиқатмадори Исломӣ қарор дорад. Ҳукумате ки Ислом аз ҳамон рӯзҳои нахустин, ваъдаи онро ба мусалмонон додааст ва бидуни шак ҳар орзуӣ машрӯъ ва саҳиҳи дигаре танҳо дар сурате муҳаққақ хоҳад шуд ва ҳамаи мусалмонони ҷаҳон, чи илтифот дошта бошанд ва чи надошта бошанд, чунин орзуеро дар сар мепарваранд. Аммо чизе ки дар ин миён гурӯҳи касире аз мусалмононро ба иштибоҳ андохта ва аз масири асли Ислом, мунҳариф сохта, ин таваҳҳуми шум ва беасос будааст ки барои таҳаққуқи ин ормони дерин ва орзуӣ ширин, мусалмононро ниёзе ба ҳидояти Худованд нест ва ҳар гурӯҳи аз эшон метавонад аз ҳар равише ки ба назараш дуруст аст, пайравӣ намояд ва ҳар касеро ки писандид барои қиёдат ва раҳбарии хеш ба сӯӣ ин ормони бузург баргузинад! Аммо ба рӯшанӣ мебинем ки чунин таваҳҳуми шум ва тасаввури хоме то кунун чи натоиҷе ба бор оварда ва мусалмонони ҷаҳонро ба чи рӯзе андохтааст! Имрӯз ҳар гурӯҳ аз мусалмонон касеро бар худ мусаллат сохта ва бо ҳокими дилхоҳи хеш байъат кардааст... Аз ин рӯ ҷоҳил ва золим ва таҷовуз ва ҷанг ва беадолатӣ ва фақр бар эшон муставлӣ шуда ва сояи табоҳӣ ва суқут бар сарашон сангинӣ мекунад. Ин аз он рӯст ки мусалмонон, Худовандро нодида гирифтанд ва машият ва иродаи ӯро дар ин амр ба ҳисоб наёварданд ва аз равише ки Ӯ барои расидан ба ин ормони бузург таъйин фармуда буд тахаллуф намуданд. Мусалмонон фаромӯш карданд ки изни Худованд ва амри Ӯ асл ва асоси хилқат ва санги банои офариниши ин ҷаҳон аст ва ҳамаи ҷараёнот, муъодилот ва муҳосиботи ҳокм бар он ҷуз ба хоста ва иродаи Ӯ ҷараён намеёбад ва бидуни он ҳатто сангрезаи рӯӣ замин ҳаракат намекунад. [Мақолаи 4]
Мусалмонони ҷаҳон аз ин ҳақиқати бузург ғафлат кардаанд ки Худованди мутаъол, вилоят ва байъатро танҳо азони худ донистааст ва ононро аз шарик гирифтан дар он ба шиддат наҳй фармуда ва ташрик дар онро мисдоқи ширки ба Аллоҳ донистааст... Бетардид Худованди баладмартаба, ҳокими ҳақиқӣ ва молики аслии ин ҷаҳон аст ва ҳукумат бар он низ танҳо азони Ӯст. Лизо таҳаққуқи ҳукумати адолати ҷаҳонӣ танҳо ба тариқе ки Ӯ хостааст муяссар тавонад шуд ва танҳо ҳокиме ки Ӯ барои мардум баргузидааст, тавону салоҳияти барқарории адолатро хоҳад дошт ва на ҳеҷ каси дигар. Ин ҳақиқате аст ки дар айни вузуҳ ва ҳаққонияташ мавриди ғафлати амиқ воқеъ шуда ва ба фаромӯшӣ супурда шуда ва албатта ин фаромӯшӣ бисёр аҷиб ва ғайри қобили дарк аст; Чароки ҳамаи мусалмонон иттифоқи назар доранд ки бино бар ахбори мутавотири Исломӣ, қоъим ба ҳақ ва барпо кунандаи адолат бар рӯи замин ва танҳо касе ки Худованд ба хуруҷ ва қиёми ӯ ба ҳақ ва адолат ва пирӯзии ниҳойиаш хабар дода, Маҳдии оли Муҳаммад аст; «Ҳамон касе ки заминро аз қист ва адл пур мекунад; Ҳамчунонки аз зулм ва ҷавр пур шудааст» ва дар бораи ҳеҷ шахси дигаре чунин иттифоқи назире вуҷуд надорад. Ин ба он маъност ки танҳо ҳокими машруъ ва мавриди ризояти Худованд дар ин замон ҳамуст ва дар ҳоли ҳозир танҳо касе ки байъат бо ӯ барои мусалмонони ҷаҳон ҷойиз ва балки воҷиб шумурда мешавад, Маҳдӣ аст ва ҳар байъате ҷуз бо ӯ, исёни амри Худованд ва дар натиҷа табаъияти шайтон ва ба таъбири Қуръон, таҳокум ба сӯӣ тоғут шумурда мешавад ва ин нишондиҳандаи авҷи аҳмият ва маҳрумияти байъат бо Маҳдӣ дар омӯзаҳои Исломӣ аст. [Мақолаи 4]
Дар ҳоли ҳозир ихтилоф ва тафриқаи уммат аз авомили сиёсӣ ва ҳокимиятҳои мутаъаддид ва мутафарриқ нашъат мегирад ва чанд дастагии мусалмонон, маълули пайравии онон аз ҳукком ва қудратҳои сиёсии гуногун аст ва табиъӣ аст ки ҳар гурӯҳ ва ҳар даста ва ҳар миллате аз мусалмонон, пайрави заъими хеш аст ва зуъамои ҷаҳони Ислом низ ҳар кадом ба сӯӣ худ мехонанд ва умуман Маҳдиро аз ёд бурдаанд; Чароки ё асосан ҳеҷ таваҷҷуҳе ба ӯ надоранд ва аз бурдани номи ӯ низ оҷизанд ва ё ин гуна таблиғ мекунанд ки зуҳури Маҳдӣ бисёр дур аст ва маълум нест дар чи замоне воқеъ мешавад. Ин гуна аст ки ҳокимони ҷаҳони Ислом дониста ё нодониста алайҳи Маҳдӣ иқдом мекунанд ва зеҳни умумии мусалмононро аз таъаммул дар бораи ӯ боз медоранд. Ҳоло агар тасаввур кунем ки нидои бедоргари даъват ба сӯӣ Маҳдӣ ва пайвастан ба ӯ ва гусастан аз ғайри ӯ ба гӯши ҳамаи мусалмонони ҷаҳон бирасад ва эшон ҳамагӣ, як садо даст аз ҳокимоне ки бидуни изни Худованд баргузидаанд, бардоранд ва ба сӯӣ Маҳдӣ бишитобанд чи хоҳад шуд? Ба ростӣ бо ба роҳ афтодани наҳзати бедорӣ бахши ҳимоят ва итоъат аз Маҳдӣ ва танин андоз шудани шиъори бозгашти мусалмонон ба сӯӣ Маҳдӣ чи таҳавулоте дар минтақа ва ҷаҳон рӯй хоҳад дод? Ба назар мерасад пеш аз ҳар чиз, авалин натиҷаи мубораки чунин ҳаракати бедоргаре, иттиҳоди муслимин дар як саф ва зери як байрақ ва низ ҳамгароӣ ва иттифоқи эшон дар сояи байъат бо гумоштаи Худованд хоҳад буд ва ин аввалин гом дар ростои таҳаққуқи ормони Исломии мо яъне таҳаққуқи ҳокимияти ҳазрати Маҳдӣ аст; Чароки тардиде нест ки як иттиҳоди ростин ва ба ҳам пайвастагии амиқ миёни суфуфи мусалмонон, пешниёзи инқилоби ҷаҳонии Маҳдавӣ шумурда мешавад. [Мақолаи 4]
