

Ҳар сол бо наздик шудани моҳи мубораки Рамазон, моҳи ибодат ва худсозӣ, талоши мусалмонон барои огоҳи аз рӯзи аввли он оғоз мешавад; Ҳамчунонки бо наздик шудани моҳи Шавол, ин суъол дар миёни онон шуюъ меёбад ки иди саъиди Фитр чи рӯзе аст. Бидуни шак ин ҳолат, ҳаргоҳ ношӣ аз иштиёқи онон ба шурӯъи ибодатӣ тоза ё такмили он бо ҳадафи тақарруб ба Худованд бошад, бисёр некуст ва аз зинда будани имон дар дилҳои онон бо вуҷуди ҳамаи айбҳо ва косиҳошон ҳикоят дорад ва ин ҳақиқатро ёдоварӣ мекунад ки онон ба рағми ҳамаи ихтилофоти фикрӣ ва мазҳабияшон, як уммат ҳастанд ва ақойид ва аҳкоми муштараки фаровоне доранд.
Ҳар чанд вуқуъи ихтилоф миёни онон дар бораи рӯзи аввали моҳи мубораки Рамазон -ки ба риволи ҳарсола табдил шудааст- монанди лаккаи тира бар радои ваҳдати онон ҷалби таваҷҷуҳ мекунад, вале гилоя кардан аз он ба танҳойи муфид нест ва дардеро даво намекунад. Коре ки лозим аст, ташхис иллати он ва сипас ироъаи роҳи ҳал ва иқдоми амалии муносиб бирои рафъи он аст.
Иллати ихтилоф
Бидуни шак, иллати ихтилофи мусалмонон дар бораи рӯзи аввал ва охари моҳи мубораки Рамазон, ин аст ки аз як сӯ бештари онон ҳанӯз гирифтори тақлид аз олимон ё ҳокимони худ ҳастанд ва аз сӯӣ дигар олимонашон ороъи фиқҳии мутазод доранд ва ҳокимонашон мулоҳизоти сиёсии рангоранг!...

Бандаи солеҳи Худованд Мансури Ҳошимии Хуросонӣ, дар сароғози номаи худ ба мусалмонони Порсӣ, пас аз ситойиши Худованд ва дуруд бар Паёмбараш навишт:
«Ва аммо баъд.. эй гурӯҳи хирадмандон! Эй бародарон ва хоҳарони мусалмон! Бо шумо дар бораи шумо сухан мегӯям. Оё суханамро мешунавед ва дил месупоред ё гӯши худро мегиред ва раҳ месупоред?! Ба Худо савганд агар душмани инсон барои ӯ номае бинависад, ӯ онро бо диққат мехонад то бидонад ки душмани ӯ барояш чи навиштааст, дар ҳоле ки ман дӯсти дилсӯз ва бародари хайрхоҳи шумо ҳастам ва сазовортарам то бидонед барои шумо чи навиштаам. Агар шумо манро намешиносед ман шуморо мешиносам ва агар шумо манро дӯст намедоред ман шуморо дӯст медорам. Ба суханам гӯш биспоред ва напурсед ки кистам; Чароки кистии инсон дар сухани ӯ ошкор мешавад ва оқил ба сухан менигарад на ба гӯяндаи он! Чи бисёр сухани росте ки кӯдаке гӯяд ва чи бисёр сухани дурӯғе ки бузургон гӯянд!...

Тарҷумаи гуфтор:
Муҳаммад ибни Абдурраҳмони Ҳиравӣ моро хабар дод, гуфт: Шунидам Мансури Ҳошимии Хуросонӣ мефармояд: Қубурро бисёр зиёрат кунед; Чароки он барои зиндагон ва мурдагон муфид аст!
Тарҷумаи гуфтор:
Абу Иброҳими Самарқандӣ моро хабар дод, гуфт: Ба ҳазрати Мансур гуфтам: Нафсам манро заъиф сохтааст, пас ба чи василае бо он биҷангам то бар он пирӯз шавам? Фармуд: Ба василаи ёди марг бо он биҷанг ва бисёр қубурро зиёрат кун!
Тарҷумаи гуфтор:
Ҳасан ибни Қосими Теҳронӣ моро хабар дод, гуфт: Ҳазрати Мансур ба ман фармуд: Оё метавонӣ бо ман то бархӣ аз ин теппаҳо ҳамроҳӣ кунӣ? Гуфтам: Оре, пас пиёда берун шуд ва ман низ бо ӯ берун шудам, пас гуфтам:...

Тарҷумаи дарс:
[Ҳадиси 1]
Аммо ҳадиси яккум чизе аст ки Алӣ ибни Бобувей дар китоби «Ал-Имома вал Табсира»[1], аз Саъд ибни Абдуллоҳ, аз Ҳаман ибни Мӯсо Ал-Хашшоб, аз Абдурраҳмон ибни Абӣ Наҷрон, аз Абдулкарим ва дигарон, аз Абу Абдуллоҳ -яъне Ҷаъфар ибни Муҳаммад Содиқ- алайҳи салом ривоят кардааст ки фармуд:
Ҷабраъил алайҳи салом бар Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам нозил шуд ва барои ӯ аз Парвардигораш хабар овард ки эй Муҳаммад! Ҳароина Ман заминро во намегузорам магар инки дар он олиме бошад ки итоъат ва ҳидояти Манро бишносанд ва аз вақти даргузашти Паёмбар то хуруҷи Паёмбари дигар, мояи наҷот бошад ва ҳаргиз иблисро во намегузорам ки марумро гумроҳ кунад, бидуни инки дар замин ҳуҷҷате барои Ман ва даъват кунандае ба сӯӣ Ман ва ҳидоятгаре ба роҳи Ман ва ошнойи бо амри Ман вуҷуд дошта бошад ва Ман барои ҳар қавме ҳидоятгареро муқаддар Кардаам то...

Пурсиш:
Назари алломаи Хуросонӣ дар мавриди баргузории ҷашнҳои нимаи Шаъбон (Чироғонӣ ва тавзеъи шарбат ва ширинӣ ва итъом ва назр ва ...) ки дар байни шиъаён ба унвони рӯзи таваллуди ҳазарти Маҳдӣ арвоҳуно фидо шинохта мешавад чист?
Посух:
Барои шиъаён беҳтар аст ба ҷойи баргузор кардани ин ҷашнҳои бебунёд ва пурҳазина ки фоидае барои имом Маҳдӣ алайҳи салом надорад, ба заминасозӣ барои зуҳури он ҳазрат бипардозанд ва ба заминасози зуҳураш ёрӣ расонанд. Ин танҳо истеҳзоъ ба он ҳазрат аст ки касоне ҳукуматашро ғасб намоянд ва ӯро овораи кӯҳу биёбон созанд ва сипас барояш ҷашни таваллуд бигиранд ва пуфак бичаспонанд ва коғази рангӣ биёвезанд! Монанди қотиле ки валии неъмати хешро ба ғайри ҳақ кушта ва амволашро ба тороҷ бурда ва сипас барои ӯ нуҳа ва мотам барпо кардааст ва бар сару сураташ мезанад, то бо ин ҳила мардумро аз шакки ба худ боз дорад ва худро бетақсир ҷилва диҳад!...

Нақд:
Шумо барои бисёрӣ аз дидгоҳҳои худ ба ривоёти аҳли суннат истинод мекунед, дар ҳоле ки мо шиъа ҳастем ва ривоёти аҳли суннатро қабул надорем ва сирфан ривоётеро қобили истинод медонем ки дар манобеъи шиъа омада бошад.
Барраси:
Лутфан ба нукоти зер таваҷҷуҳ фармойед:
1 . Агар шумо ривоёти аҳли суннатро қабул надоред ва сирфан ривоётеро қобили истинод медонед ки дар манобеъи шиъа омада бошад, муҳол аст ки битавонед масодиқи аҳли байтро бишносед ва ҳуҷҷияти онҳоро исбот кунед; Чароки шинохти масодиқи аҳли байт ва исботи ҳуҷҷияти онҳо бо истинод ба ривоёти худашон, даври ботил аст. Аз ин рӯ, шумо барои шинохти масодиқи аҳли байт ва исботи ҳуҷҷияти онҳо, ба ривоёти аҳли суннат истинод мекунед ва ин яъне шумо ривоёти аҳли суннатро онҷо ки ба судатон аст қабул доред, дар ҳоле ки ривоёти онон ё қобили истинод аст ки дар ин сурат, ҳама ҷо қобили истинод аст...

Ин рӯзҳо бо камоли таъассуф шоҳиди ҷилваҳои фаровоне аз ташаттут ва ихтилоф дар миёни мусалмонон ҳастим; Чароки ҷаҳони Ислом ба ошуфтабозоре аз фириқаҳо, гурӯҳҳо, ҷараёнҳо, аҳзоб ва наҳлаҳои мухталиф бо ҷиҳатгириҳои мутазод табдил шудааст ва ҳар даста аз мусалмонон ба сӯӣ яке аз онҳо гаройиш ёфтаанд ва дар баробари боқӣ мавзеъ гирифтаанд. Ҳар як аз ин фириқаҳо, гурӯҳҳо, ҷараёнҳо, аҳзоб ва наҳлаҳои мухталиф, мабноии хосси худро доранд ва шиъорҳои вежаеро барои муъаррифии урдугоҳи хеш сар медиҳанд. Ба илова, роҳбурдҳо ва равишҳои мутафовитеро низ дар пеш гирифтаанд ва чунон нисбат ба он инъитофнопазир ва ҷомиданд ки ба ҳеҷ ваҷҳ роҳбурдҳо ва равишҳои дигаронро бар наметобанд; Ҳамчунонки Худованд дар Қуръон ба чунин вазъияте дар миёни онон ишора намуда ва фармудааст: ﴿فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ﴾;[1] «Пас корашонро миёни худ тика тика карданд, ҳар дастае ба чизе ки бо худ дорад хурсанд аст»...