سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

نظر حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی در مورد تراشیدن ریش چیست؟

گذاشتن ریش، سنّت است و به شعار مسلمانان در جهان تبدیل شده است و با این وصف، تراشیدن آن، هرگاه سبب همانندی با غیر مسلمانان شود، جایز نیست؛ چراکه خداوند همانندی با کافران را ناروا شمرده[۱] و کسانی را به سبب آن نکوهش کرده[۲] و هر گونه گرایش به ظالمان را موجب عقاب دانسته است[۳]، ولی مرتّب و کوتاه کردن ریش در حدّی که سبب همانندی با غیر مسلمانان نمی‌شود، اشکالی ندارد، بل در حدّی که سبب تمایز از کاهنان یهود و مرتاضان هند و مفسدان داعش می‌شود، واجب است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«رَأَى الْمَنْصُورُ فِي لِحْيَتِي شُعُوثَةً فَقَالَ: مِنَ الْمُرُوءَةِ اعْتِدَالُ اللِّحْيَةِ، قُلْتُ: هَلْ لِلرَّجُلِ أَنْ يَأْخُذَ مِنْ لِحْيَتِهِ؟ قَالَ: لَا جُنَاحَ عَلَيْهِ مَا لَمْ يَحْلِقْ فَيَتَشَبَّهْ بِالْفَاسِقِينَ، قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ لَا يُؤْخَذُ مِنْهَا شَيْءٌ وَإِنْ بَلَغَتِ الرُّكْبَةَ! قَالَ: سُبْحَانَ اللَّهِ! هَذَا قَوْلُ الْكُهَّانِ وَالْجُوكِيَّةِ، بَلْ يَأْخُذُ مِنْهَا وَيَتَجَمَّلُ»[۴]؛ «منصور در ریش من ژولیدگی یافت، پس فرمود: از مروّت، اعتدال ریش است، گفتم: آیا مرد می‌تواند از ریش خود کم کند؟ فرمود: گناهی بر او نیست مادامی که نتراشد پس به فاسقان شبیه شود، گفتم: آن‌ها می‌گویند که از آن چیزی کم نمی‌کند اگرچه به زانو برسد! فرمود: سبحان الله! این سخن کاهنان و جوکیان است، بلکه از آن کم می‌کند و آراستگی می‌جوید».

↑[۱] . النّساء/ ۱۴۰
↑[۲] . التّوبة/ ۳۰
↑[۳] . هود/ ۱۱۳
↑[۴] . گفتار ۵۸، فقره‌ی ۶
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: رضا راضی
تاریخ: ۱۳۹۴/۱۱/۲۵

فرق جایز نیست با حرام است در چیست؟

حرام بودن تراشیدن ریش را از قرآن اثبات کنید.

حدّ شرعی ریش حداقل چقدر است؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۴/۱۱/۲۹

«جایز» عنوان کاری است که عقابی بر انجام آن مترتّب نمی‌شود و «حرام» عنوان کاری است که عقابی بر انجام آن مترتّب می‌شود و با این وصف، «جایز نیست» با «حرام است» تفاوت معنایی ندارد، جز آنکه ممکن است در عبارت «حرام است» قاطعیّت بیشتری نهفته باشد، تا حدّی که اراده‌ی «کراهت شدید» از عبارت «جایز نیست» ممکن است، ولی از عبارت «حرام است» ممکن نیست.

امّا چنانکه در پاسخ فوق تبیین شده است، تراشیدن ریش هرگاه سبب همانندی با غیر مسلمانان و غیر متشرّعان که غالباً به این کار اهتمام دارند و آن را از فرهنگ مطلوب خود می‌شمارند باشد، جایز نیست، به این معنا که حرام است و بر آن عقابی مترتّب می‌شود؛ چراکه خداوند از همانندی با کافران نهی کرده و فرموده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا[۱]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! همانند کسانی که کافر شدند نباشید» و از همانندی با فاسقان نهی کرده و فرموده است: ﴿وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ ۚ أُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ[۲]؛ «و همانند کسانی نباشید که خدا را از یاد بردند، پس خودهاشان را از یادشان برد، آنان همان فاسقان هستند» و همانندی با آنان را ناروا دانسته و فرموده است: ﴿إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ[۳]؛ «شما آن هنگام مانند آنان خواهید بود» و کسانی را به سبب همانندی با آنان نکوهش کرده و فرموده است: ﴿يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ ۚ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ ۚ أَنَّى يُؤْفَكُونَ[۴]؛ «همانند سخن کسانی را می‌گویند که پیشتر کافر شدند! خداوند آنان را بکشد! چگونه انحراف می‌یابند؟!» و کمترین گرایش به آنان را موجب عقاب دانسته و فرموده است: ﴿وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ[۵]؛ «و به سوی کسانی که ستم کردند گرایش پیدا نکنید که شما را آتش می‌گیرد و برایتان جز خداوند سرپرستانی نیست، آن گاه یاری نمی‌شوید» و روشن است که عموم و اطلاق این آیات مبارکه، هر گونه همانندی با کافران و فاسقان در کارهایی که ضرورت عقلی یا شرعی ندارند را شامل می‌شود. بر این اساس، مسلمانان نباید شعائر و سنّت‌های خود که در جهان به آن شناخته شده‌اند را برای خوشایند کافران و فاسقان ترک کنند و به شعائر و سنّت‌های کافران و فاسقان روی آورند.

البته همان طور که در پاسخ فوق توضیح داده شده است، کوتاه کردن ریش به نحوی که همانندی با غیر مسلمانان و غیر متشرّعان محسوب نشود، اشکالی ندارد، مانند کوتاه کردن آن در حدّی که عرفاً گذاشتن ریش محسوب شود، بل کوتاه کردن آن در حدّی که عرفاً تشبّه به مرتاضان و داعشیان محسوب نشود، واجب است.

↑[۱] . آل عمران/ ۱۵۶
↑[۲] . الحشر/ ۱۹
↑[۳] . النّساء/ ۱۴۰
↑[۴] . التّوبة/ ۳۰
↑[۵] . هود/ ۱۱۳
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
پرسش فرعی ۲
نویسنده: ابو الفضل وفاییان
تاریخ: ۱۳۹۴/۱۱/۳۰

در مورد تراشیدن ریش که جناب علامه از حیث تشابه به کفّار حرام دانستند، آیا در شرایط فعلی که در ایران یا ترکیه یا حتی کشورهای عربی و اکثر نقاط دنیا مسلمانان ریش خود را می‌تراشند که به لحاظ بهداشتی یا اداری و عادت و غیره می‌باشد و کسی آن را به لحاظ عرف شبیه کفّار و ظالمان نمی‌داند، باز هم عملی حرام است و یا مشابه نقلی که از حضرت علی در مورد خضاب کردن و خود را شبیه یهود نساختن بود و حضرت آن را نسخ کردند حکم ریش هم همانند آن منسوخ است؟ باسپاس فراوان.

پاسخ به پرسش فرعی ۲
تاریخ: ۱۳۹۴/۱۲/۳

گذاشتن یا تراشیدن ریش، به ذات خود حکمی در اسلام ندارد؛ چراکه بنا بر قاعده، انسان بر جسم خویش مسلّط است و می‌تواند هر تصرّفی که مضرّ برای آن نیست در آن انجام دهد، ولی گذاشتن ریش و خودداری از تراشیدن آن، به دلیل مداومت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت و اصحابش و سپس عموم تابعان و اتباع تابعان و فقهاء و صلحاء بلاد در طول قرون متمادی تاکنون، به یکی از بارزترین سنّت‌های اسلامی و نمادهای مسلمانان در جهان تبدیل شده است. هم‌اکنون نیز بر خلاف پندار جناب‌عالی، گذاشتن ریش یکی از سنّت‌های اسلامی و نمادهای مسلمانان در جهان است و کسانی از آنان -خواه از میان اهل تشیّع و خواه از میان اهل سنّت- که به اسلام ملتزم هستند آن را رعایت می‌کنند؛ همچنانکه تراشیدن ریش، به وضوح عادت غیر مسلمانان و عادت مسلمانانی است که به اسلام التزام کمتری دارند و نوعاً تحت تأثیر فرهنگ غیر مسلمانان و به قصد همانندی با آنان -که این کار را از نمادهای تجدّد می‌پندارند- آن را انجام می‌دهند و تبعاً از این جهت، گناه‌کار شمرده می‌شوند و روشن است که همانندی با گناه‌کاران فارغ از همانندی با غیر مسلمانان، حرام است؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ ۚ أُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ[۱]؛ «و همانند کسانی نباشید که خدا را از یاد بردند، پس خودهاشان را از یادشان برد، آنان همان فاسقان هستند»؛ به این معنا که احکام خداوند را از یاد بردند، پس خداوند هویّت‌شان را از یادشان برد.

البته روشن است که معاصی در اسلام مراتب مختلفی دارند و برخی بزرگ‌تر از برخی دیگر هستند و تراشیدن ریش، معصیتی کبیره نیست، بل معصیتی صغیره است که به مراتب از دروغ، توهین، تهمت، ریا، پیروی ظالمان و خوردن مال مردم کوچک‌تر است و تا هنگامی که به حدّ عادت نرسیده است فسق شمرده نمی‌شود و نقض کننده‌ی عدالت نیست، ولی اگر به حدّ عادت برسد فسق شمرده می‌شود و عدالت را نقض می‌کند، تا حدّی که شهادت کسی که به آن اهتمام دارد، معتبر نیست و نماز گزاردن پشت سر او محلّ اشکال است. هر چند مسلّماً گذاشتن ریش برای عدالت کافی نیست و بسیاری از مسلمانان که ریش می‌گذارند فاسقند، بل بزرگ‌ترین فسق در میان آنان از عالمان فاسدی بر می‌خیزد که ریش‌هایشان بلند و تقوایشان کوتاه است، تا با ظاهری اسلام‌گرایانه مسلمانان را به سوی کفر سوق دهند، ولی با این حال، حفظ نمادهای مسلمانان و دوری از نمادهای کافران ضروری است و نمی‌توان همانندی با کافران را به همانندی با این گروه از مسلمانان ترجیح داد.

↑[۱] . الحشر/ ۱۹
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
پرسش فرعی ۳
نویسنده: علی
تاریخ: ۱۳۹۵/۶/۱۴

درباره ریش و گذاشتن ریش فرمودید. بسیار جواب‌های عالی و کاملی بود، ولی هستند کسانی که ریش موزون و خوبی ندارند (کوسه) و با گذاشتن ریش واقعاً قیافه نامرتب و بدی پیدا می‌کنند. برای اینان چه حکمی دارید؟

با تشکر

پاسخ به پرسش فرعی ۳
تاریخ: ۱۳۹۵/۶/۱۷

اگر ریش مسلمان به اندازه‌ای می‌روید که گذاشتن آن سبب تمایز او از غیر مسلمانان و غیر متشرّعان می‌شود، واجب است که آن را بگذارد، هر چند کامل و یکپارچه نباشد؛ چراکه مقصود از گذاشتن ریش، زیبایی نیست، بلکه عدم تشبّه به غیر مسلمانان و غیر متشرّعان است و از این رو، برای کسانی که با آن زیباتر نمی‌شوند نیز ضروری است، ولی اگر به اندازه‌ای می‌روید که گذاشتن آن سبب تمایز از غیر مسلمانان و غیر متشرّعان نمی‌شود، تراشیدن آن اشکالی ندارد؛ چراکه گذاشتن آن در چنین فرضی عبث است.

*برای توضیحات بیشتر، به متن عربی مراجعه کنید.
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.