سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

نظر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی، در مورد گنج‌های زیر زمینی چیست؟ به عبارت دیگر، حکم دست یافتن به چنین گنج‌هایی چیست؟

«گنج» در اصطلاح به هر مال ارزشمندی گفته می‌شود که در زمین پنهان شده و مالک آن ناشناخته است و این در حالی است که انباشتن و پنهان ساختن مال به جای هزینه کردن آن در راه خداوند جایز نیست؛ چنانکه فرموده است: ﴿وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ۝ يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ ۖ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ[۱]؛ «و کسانی که طلا و نقره را انباشته و پنهان می‌سازند و در راه خداوند هزینه نمی‌کنند، آنان را به عذابی دردناک بشارت ده؛ روزی که آن را در آتش گداخته می‌کنند و پیشانی‌ها و پهلوها و پشت‌هاشان را با آن داغ می‌نهند، این چیزی است که برای خود انباشته و پنهان ساختید، پس چیزی که برای خود انباشته و پنهان می‌ساختید را بچشید»، مگر در مواقعی که ضرورتی عقلایی و شرعی مانند حفظ مال از ظالم اقتضا می‌کند؛ چنانکه خداوند در داستان موسی و خضر علیهما السّلام فرموده است: ﴿وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ[۲]؛ «و امّا دیوار (که آن را بدون اجرت تعمیر کردم) برای دو پسربچه‌ی یتیم در شهر بود که زیر آن گنجی برای آن دو قرار داشت و پدر آن دو مردی صالح بود، پس پروردگارت خواست که آن دو به رشد خود برسند و گنجشان را بیرون آورند به رحمتی از پروردگارت». با این حال، جستجوی گنج که برخی از مردم را به خود مشغول ساخته، جستجویی بر بنیاد آرزوهای دور و به امید معصیت گذشتگان است که کاری غیر عقلایی شمرده می‌شود؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: طَلَبُ الْكَنْزِ سَفَاهَةٌ»[۳]؛ «شنیدم منصور می‌فرماید: جستجوی گنج سفاهت است!».

اما اگر کسی -خواه در اثر جستجو و خواه در اثر اتّفاق- آن را بیابد، مال مغتنمی را یافته و مکلّف به پرداخت خمس آن است؛ چراکه خداوند فرموده است: ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ[۴]؛ «بدانید هر چیزی که مغتنم یابید، بی‌گمان خمس آن برای خداوند و برای پیامبر و برای نزدیکانش و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است» و «هر چیزی که مغتنم یابید» شامل هر فایده‌ی مالیِ فوق العاده و دور از انتظاری مانند گنج، معدن و غنیمت جنگی می‌شود؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«كَانَ لِي صَدِيقٌ مِنْ أَهْلِ بَامِيَانَ وَكَانَ يَبْحَثُ عَنِ الْكَنْزِ فَدَعَانِي إِلَى ذَلِكَ عَلَى أَنْ يَكُونَ لِي نِصْفُهُ فَقُلْتُ: حَتَّى أَسْأَلَ الْمَنْصُورَ، فَكَتَبْتُ إِلَيْهِ أَسْأَلُهُ عَنْ ذَلِكَ فَكَتَبَ إِلَيَّ بِخَطِّهِ: لَا يَبْحَثُ عَنِ الْكَنْزِ إِلَّا سَفِيهٌ وَمَنْ وَجَدَهُ فَلْيُؤَدِّ خُمْسَهُ فَإِنَّهُ مِنَ الْغَنِيمَةِ»[۵]؛ «دوستی از اهل بامیان داشتم که در پی گنج می‌گشت، پس من را نیز به این کار دعوت کرد در ازای اینکه نصف آن برای من باشد، پس گفتم: باید از منصور بپرسم، پس نامه‌ای برای آن جناب نوشتم و درباره‌ی این کار از او پرسیدم، پس برای من با خطّ خود نوشت: جز سفیه در پی گنج نمی‌گردد و هر کس که آن را بیابد باید خمس آن را بپردازد؛ چراکه آن از غنیمت است».

آری، اگر گنج مالی باشد که حفظ آن برای عموم مسلمانان مصلحتی دارد، خلیفه‌ی خداوند در زمین می‌تواند آن را از یابنده‌اش بخرد یا اجاره کند یا ودیعه بگیرد تا در ید خود نگاه دارد و اگر یابنده‌اش راضی به این کار نمی‌شود و حفظ گنج برای مسلمانان ضرورتی دارد، خلیفه‌ی خداوند در زمین می‌تواند او را به فروش یا اجاره یا ودیعه‌ی آن مجبور کند؛ چراکه خلیفه‌ی خداوند در زمین به مسلمانان از خودشان سزاوارتر است و آنان را در برابر امر او اختیاری نیست؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ[۶]؛ «پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» و فرموده است: ﴿وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ[۷]؛ «و هیچ مرد و زن مؤمنی را نمی‌رسد که چون خداوند و پیامبرش امری را صادر کردند برایشان اختیاری در کارشان باشد»؛ خصوصاً اگر یابنده‌ی چنین گنجی در اثر اتّفاق آن را نیافته باشد، بلکه در اثر جستجو آن را یافته باشد؛ چراکه در این صورت -بنا بر نظر حضرت منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی- سفیه شمرده می‌شود و سفیه از تصرّف در اموال محجور است؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا[۸]؛ «و اموالتان که خداوند برایتان پشتوانه‌ای قرار داده است را به سفیهان نسپارید و آنان را از آن بخورانید و بپوشانید و به آنان سخنی شایسته بگویید».

*برای توضیحات بیشتر، به متن عربی مراجعه کنید.
↑[۱] . التّوبة/ ۳۴-۳۵
↑[۲] . الکهف/ ۸۲
↑[۳] . گفتار ۸۸، فقره‌ی ۱
↑[۴] . الأنفال/ ۴۱
↑[۵] . گفتار ۸۸، فقره‌ی ۲
↑[۶] . الأحزاب/ ۶
↑[۷] . الأحزاب/ ۳۶
↑[۸] . النّساء/ ۵
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.