سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

شیعه به رجعت برخی اولیا و صدّیقین و شهدا بعد از ظهور حضرت مهدی علیه السلام اعتقاد دارد. نظر جناب علامه منصور هاشمی خراسانی در این مورد چیست؟

رجعت برخی مردگان به دنیا پیش از روز قیامت، محال نیست، بلکه ممکن است؛ چراکه خداوند در کتاب خود از وقوع آن خبر داده و فرموده است: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ[۱]؛ «آیا ندیدی کسانی را که از بیم مرگ از دیار خود بیرون شدند در حالی که هزاران نفر بودند، پس خداوند به آنان فرمود بمیرید، سپس زنده‌ی‌شان کرد؟ هرآینه خداوند دارای فضلی بر مردم است، ولی بیشتر مردم سپاس نمی‌گزارند»؛ همچنانکه از رجعت گروهی از بنی اسرائیل پس از کشته شدن با صاعقه[۲] و رجعت عزیر علیه السلام پس از مرگی صد ساله[۳] و رجعت مردگانی با دعای عیسی علیه السلام و اجابت خداوند[۴] خبر داده است؛ بلکه گفتار خداوند در آیه‌ی ﴿وَحَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا أَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُونَ ۝ حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ[۵]؛ «و حرام است بر سرزمینی که آن را نابود کردیم [که بازگردند]، آنان هرگز باز نمی‌گردند؛ تا آن گاه که یأجوج و مأجوج گشوده شوند در حالی که از هر بلندی سرازیر می‌شوند» ظاهر در این است که رجعت هلاک‌شدگان پس از گشوده شدن یأجوج و مأجوج، حرام نیست؛ چراکه ﴿حَتَّى؛ «تا» حرف غایت است و بر انتهای حرمت مذکور دلالت دارد، جز آنکه انتهای حرمت مذکور مستلزم وجوب رجعت نیست. با این وصف، اعتقاد به امکان رجعت برخی مردگان به دنیا پیش از روز قیامت، واجب است، ولی اعتقاد به وقوع قطعی آن، واجب نیست؛ چراکه وقوع قطعی آن، از قرآن و سنّت متواتر دانسته نمی‌شود و عقل نیز ضرورت آن را درک نمی‌کند، اگرچه امکان آن را می‌پذیرد؛ با توجّه به اینکه خداوند بر هر کاری تواناست.

↑[۱] . البقرة/ ۲۴۳
↑[۲] . البقرة/ ۵۶
↑[۳] . البقرة/ ۲۵۹
↑[۴] . المائدة/ ۱۱۰
↑[۵] . الأنبیاء/ ۹۵-۹۶
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: داوود
تاریخ: ۱۳۹۸/۱۱/۱۱

با توجه به آیه‌ی ۸۳ سوره‌ی نمل، آیا بین روزی که از هر امتی گروهی از آنان که آیات خدا را تکذیب می‌کنند محشور می‌شوند با روز قیامت که همه محشور می‌شوند تفاوتی وجود دارد؟ اگر بله آیا اشاره به رجعت است؟ خداوند به شما توفیق دهد.

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۸/۱۱/۱۵

متکلّمان شیعه برای اثبات وقوع قطعی رجعت، به آیه‌ی ۸۳ سوره‌ی نمل استدلال کرده‌اند که فرموده است: ﴿وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ؛ «و روزی که از هر امّتی دسته‌ای را از کسانی که آیاتمان را تکذیب می‌کنند محشور می‌کنیم، پس آنان به هم ملحق می‌شوند»، با این تفسیر که محشور کردن دسته‌ای از کسانی که آیات خداوند را تکذیب می‌کنند، نمی‌تواند در روز قیامت انجام شود؛ با توجّه به اینکه در روز قیامت همه‌ی آنان محشور می‌شوند، نه دسته‌ای از آنان؛ چنانکه فرموده است: ﴿وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا[۱]؛ «و آنان را محشور می‌کنیم پس احدی از آنان را فرو نمی‌گذاریم». بنابراین، آیه‌ی مذکور بر رجعت برخی تکذیب‌کنندگان آیات خداوند پیش از روز قیامت دلالت دارد[۲]، ولی انصاف آن است که این تفسیر صحیح نیست؛ چراکه «دسته» در آیه‌ی شریفه، پیش از آنکه ناظر به تکذیب‌کنندگان آیات خداوند باشد، ناظر به «امّت» است؛ چنانکه فرموده است: ﴿مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا؛ «از هر امّتی دسته‌ای را» و این از آن روست که تکذیب‌کنندگان آیات خداوند از هر امّتی، همه‌ی آن نیستند، بلکه دسته‌ای از آن هستند؛ با توجّه به اینکه در هر امّتی مؤمنانی هم وجود داشته‌اند؛ همچنانکه تکذیب‌کنندگان آیات خداوند از هر امّتی، دسته‌ای از تکذیب‌کنندگان آیات خداوند هستند، نه همه‌ی آنان؛ با توجّه به اینکه در امّت‌های دیگر نیز تکذیب‌کنندگانی وجود داشته‌اند و با این وصف، معنای آیه آن نیست که برخی تکذیب‌کنندگان آیات خداوند محشور نمی‌شوند، بل این است که همه‌ی آنان در دسته‌های جداگانه -از هر امّتی دسته‌ای- محشور و سپس ﴿يُوزَعُونَ؛ «به یکدیگر ملحق می‌شوند» و این چیزی است که آیات دیگر نیز بیان کرده‌اند؛ مانند آیه‌ای که فرموده است: ﴿يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا[۳]؛ «روزی که در صور دمیده می‌شود، پس دسته دسته می‌آیید» و آیه‌ای که فرموده است: ﴿وَسِيقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ زُمَرًا[۴]؛ «و کسانی که کافر شدند دسته دسته به سوی جهنّم رانده می‌شوند» و آیه‌ای که فرموده است: ﴿كُلَّمَا أُلْقِيَ فِيهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ[۵]؛ «هر بار که دسته‌ای در آن افکنده می‌شوند نگهبانانش از آنان می‌پرسند که آیا شما را بیم دهنده‌ای نیامد؟!». به علاوه، چیزی که ظهور آیه در روز قیامت را می‌افزاید، آیه‌ی پس از آن است که درباره‌ی دسته‌های محشور شده می‌فرماید: ﴿حَتَّى إِذَا جَاءُوا قَالَ أَكَذَّبْتُمْ بِآيَاتِي وَلَمْ تُحِيطُوا بِهَا عِلْمًا أَمَّاذَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ[۶]؛ «تا اینکه می‌آیند، پس (خداوند) به آنان می‌فرماید: آیا آیاتم را تکذیب کردید در حالی که آن‌ها را به درستی نشناختید یا چه کار بود که می‌کردید؟!»، در حالی که مسلّماً این مؤاخذه و خطاب بی‌واسطه‌ی الهی، در روز قیامت انجام می‌شود، نه در دنیا و با این وصف، دلالت آیه بر روز قیامت واضح است و از این رو، روایات معدودی که آن را بر رجعت حمل کرده‌اند، قابل قبول نیستند؛ با توجّه به اینکه اهل بیت هیچ گاه بر خلاف کتاب خداوند سخن نمی‌گویند؛ چنانکه فرموده‌اند: «مَا أَتَاكُمْ عَنَّا مِنْ حَدِيثٍ لَا يُصَدِّقُهُ كِتَابُ اللَّهِ فَهُوَ بَاطِلٌ»[۷]؛ «هر حدیثی از ما به شما رسید که کتاب خداوند آن را تصدیق نمی‌کند، آن باطل است» و فرموده‌اند: «كُلُّ حَدِيثٍ لَا يُوَافِقُ كِتَابَ اللَّهِ فَهُوَ زُخْرُفٌ»[۸]؛ «هر حدیثی که با کتاب خداوند موافقت ندارد، مزخرف است».

*برای توضیحات بیشتر، به متن عربی مراجعه کنید.
↑[۱] . الکهف/ ۴۷
↑[۲] . بنگرید به: الإعتقادات في دين الإماميّة لابن بابويه، ص۶۲.
↑[۳] . النّبأ/ ۱۸
↑[۴] . الزّمر/ ۷۱
↑[۵] . الملک/ ۸
↑[۶] . النّمل/ ۸۴
↑[۷] . المحاسن للبرقي، ج۱، ص۲۲۱
↑[۸] . المحاسن للبرقي، ج۱، ص۲۲۱؛ الكافي للكليني، ج۱، ص۶۹
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.