یک شنبه ۲۲ مهر (میزان) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱۰ ربیع الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: آیا خواندن نماز ظهر پشت سر کسی که نماز عصر را می‌خواند یا بالعکس، جایز است؟ به طور کلّی، خواندن نماز با امامی که نمازی دیگر می‌خواند، چه حکمی دارد؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
درس‌ها
باب یکم

تنبیه الغافلین علی أنّ في الأرض خلیفة لله ربّ العالمین
درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه
زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند.

آیاتی از قرآن در این باره
کد موضوع اصل تعداد
شواهد
تعداد
ملاحظات
محتوا
۱ هیچ زمانی از کسی که مردم را به امر خداوند هدایت کند، خالی نمی‌ماند. «و برای هر قومی هدایت‌کننده‌ای است»
الرّعد/ ۷
- ۱
موضوع:  هیچ زمانی از کسی که مردم را به امر خداوند هدایت کند، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۲ «همواره در میان خلق مردی وجود دارد که به حق هدایت می‌کند و به آن عدالت می‌ورزد» «و از کسانی که خلق کرده‌ایم شماری هستند که به حق هدایت می‌کنند و به آن عدالت می‌ورزند»
الأعراف/ ۱۸۱
- ۱
موضوع:  «همواره در میان خلق مردی وجود دارد که به حق هدایت می‌کند و به آن عدالت می‌ورزد»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۳ «هرآینه زمین تا هنگامی که گروهی از مؤمنان در آن هستند، از امام حق خالی نمی‌ماند» «روزی که هر مردمی را با امامشان فرا می‌خوانیم»
الإسراء/ ۷۱
- ۴
موضوع:  «هرآینه زمین تا هنگامی که گروهی از مؤمنان در آن هستند، از امام حق خالی نمی‌ماند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۴
۴ «هرآینه خداوند بر این دین قومی را گمارده است که هرگز به آن کافر نمی‌شوند» «پس اگر اینان به آن کافر شوند، گروه دیگری را بر آن می‌گماریم که به آن کافر نباشند»
الأنعام/ ۸۹
- ۱
موضوع:  «هرآینه خداوند بر این دین قومی را گمارده است که هرگز به آن کافر نمی‌شوند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۵ «همواره در میان کسانی که ایمان آورده‌اند کسی هست که اطاعتش بر آنان مانند اطاعت خداوند و پیامبر واجب است» «ای کسانی که ایمان آوردید! از خداوند اطاعت کنید و از پیامبر اطاعت کنید و از صاحبان امر از شما»
النّساء/ ۵۹
- ۲
موضوع:  «همواره در میان کسانی که ایمان آورده‌اند کسی هست که اطاعتش بر آنان مانند اطاعت خداوند و پیامبر واجب است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۶ «زمین هیچ گاه از صادقی که بر مؤمنان واجب است به همراه او باشند، خالی نمی‌ماند» «ای کسانی که ایمان آوردید! از خداوند پروا کنید و به همراه صادقان باشید»
التّوبة/ ۱۱۹
- ۱
موضوع:  «زمین هیچ گاه از صادقی که بر مؤمنان واجب است به همراه او باشند، خالی نمی‌ماند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۷ «هیچ زمانی از امامی نیکوکار که هر کس با او بمیرد رستگار شده است خالی نیست» «و ما را به همراه نیکان بمیران»
آل عمران/ ۱۹۳
- ۱
موضوع:  «هیچ زمانی از امامی نیکوکار که هر کس با او بمیرد رستگار شده است خالی نیست»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۸ «همواره در میان مردم، مردی از اصحاب اعراف وجود دارد و آنان مردانی هستند که خداوند اطاعتشان را بر مردم واجب کرده است» «و بر بلندی‌ها مردانی هستند که همه را از روی‌هاشان می‌شناسند»
الأعراف/ ۴۶
- ۳
موضوع:  «همواره در میان مردم، مردی از اصحاب اعراف وجود دارد و آنان مردانی هستند که خداوند اطاعتشان را بر مردم واجب کرده است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۳
۹ زمین هیچ گاه نبوده، مگر اینکه در آن امامی بوده است که از فساد در آن نهی نماید. «پس چرا از قرن‌های پیش از شما بازماندگانی نبودند که از فساد در زمین نهی نمایند مگر اندکی از کسانی که از میانشان نجات دادیم؟!»
هود/ ۱۱۶
- ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه نبوده، مگر اینکه در آن امامی بوده است که از فساد در آن نهی نماید.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۱۰ «زمین از کسی که در همه چیز از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پیروی می‌کند، خالی نمی‌ماند و او دعوت‌کننده است» «بگو راه من این است که با بصیرت به سوی خداوند دعوت می‌کنم، من و کسی که از من پیروی می‌کند»
یوسف/ ۱۰۸
- ۱
موضوع:  «زمین از کسی که در همه چیز از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پیروی می‌کند، خالی نمی‌ماند و او دعوت‌کننده است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۱۱ «هرآینه در میان مردم مردی آگاه به خداوند وجود دارد که بر آنان واجب است از او بپرسند تا آنان را از خداوند خبر دهد» «بخشاینده است، پس به او آگاه را بپرس»
الفرقان/ ۵۹
- ۱
موضوع:  «هرآینه در میان مردم مردی آگاه به خداوند وجود دارد که بر آنان واجب است از او بپرسند تا آنان را از خداوند خبر دهد»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۱۲ «هیچ زمانی بدون مردی از اهل ذکر نیست که مردم درباره‌ی چیزی که نمی‌دانند از او بپرسند و او به آنان پاسخ درست دهد» «از اهل ذکر بپرسید اگر نمی‌دانید»
النّحل/ ۴۳؛ الأنبیاء/ ۷
- ۲
موضوع:  «هیچ زمانی بدون مردی از اهل ذکر نیست که مردم درباره‌ی چیزی که نمی‌دانند از او بپرسند و او به آنان پاسخ درست دهد»
اصل:  «از اهل ذکر بپرسید اگر نمی‌دانید» النّحل/ ۴۳؛ الأنبیاء/ ۷
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۱۳ «هرآینه در زمین عالمی هست که مردم به او احتیاج دارند و او به مردم احتیاج ندارد» «و بالاتر از هر دارای علمی، عالمی است»
یوسف/ ۷۶
- ۲
موضوع:  «هرآینه در زمین عالمی هست که مردم به او احتیاج دارند و او به مردم احتیاج ندارد»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۱۴ «دو بهره از رحمتش، کتاب و سنّت هستند و نور، امامی است که آن دو را برایشان روشن می‌کند» «تا شما را دو بهره از رحمتش ارزانی دارد و برایتان نوری قرار دهد که در آن گام بردارید»
الحدید/ ۲۸
- ۱
موضوع:  «دو بهره از رحمتش، کتاب و سنّت هستند و نور، امامی است که آن دو را برایشان روشن می‌کند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۱۵ «هرآینه ریسمان خداوند، خلیفه‌ی او در زمین است» «همگی به ریسمان خداوند متمسّک شوید و چند دسته نشوید»
آل عمران/ ۱۰۳
- ۲
موضوع:  «هرآینه ریسمان خداوند، خلیفه‌ی او در زمین است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۱۶ «ریسمانی از خداوند، کتاب او و ریسمانی از مردم، خلیفه‌ی اوست» «ذلّت آنان را فرا گیرد هر جایی که یافت شوند، مگر با ریسمانی از خداوند و ریسمانی از مردم»
آل عمران/ ۱۱۲
- ۱
موضوع:  «ریسمانی از خداوند، کتاب او و ریسمانی از مردم، خلیفه‌ی اوست»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۱۷ «هرآینه میان پیامبر و امّتش دو شاهد وجود دارد: کتاب خداوند و کسی که علم کتاب نزد اوست و او خلیفه‌ی خداوند در میان آنان پس از پیامبر است» «بگو خداوند و کسی که علم کتاب نزد اوست به عنوان شاهد میان من و شما کافی هستند»
الرّعد/ ۴۳
- ۲
موضوع:  «هرآینه میان پیامبر و امّتش دو شاهد وجود دارد: کتاب خداوند و کسی که علم کتاب نزد اوست و او خلیفه‌ی خداوند در میان آنان پس از پیامبر است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۱۸ «پیامبری از آنان را برانگیخت و دیگرانی از آنان را برمی‌انگیزد که پیامبر نیستند، ولی خلفاء پیامبرند» «و دیگرانی از آنان که هنوز به آنان ملحق نشده‌اند و او عزتمندی حکیم است»
الجمعة/ ۳
- ۳
موضوع:  «پیامبری از آنان را برانگیخت و دیگرانی از آنان را برمی‌انگیزد که پیامبر نیستند، ولی خلفاء پیامبرند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۳
۱۹ «خداوند همواره در زمین خلیفه‌ای را قراردهنده است» «هرآینه من در زمین خلیفه‌ای را قرار دهنده‌ام»
البقرة/ ۳۰
- ۷
موضوع:  «خداوند همواره در زمین خلیفه‌ای را قراردهنده است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۷
۲۰ قرار دادن خلیفه‌ای در زمین از میان کسانی که ایمان آورند و کارهای شایسته انجام دهند، وعده‌ی خداوند و سنّت اوست. «خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند وعده داده است که حتماً آنان را در زمین خلیفه گرداند»
النّور/ ۵۵
- ۵
موضوع:  قرار دادن خلیفه‌ای در زمین از میان کسانی که ایمان آورند و کارهای شایسته انجام دهند، وعده‌ی خداوند و سنّت اوست.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۵
۲۱ «هرآینه زمین از مردی عادل از ذرّیّه‌ی ابراهیم علیه السلام که خداوند او را امامی برای مردم قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند» «فرمود: من تو را امامی برای مردم قرار می‌دهم، گفت: و از ذرّیّه‌ام نیز؟ فرمود: عهد من به ظالمان نمی‌رسد»
البقرة/ ۱۲۴
- ۲
موضوع:  «هرآینه زمین از مردی عادل از ذرّیّه‌ی ابراهیم علیه السلام که خداوند او را امامی برای مردم قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۲۲ «هیچ قرنی، از زبان راستگویی برای ابراهیم علیه السلام خالی نیست و او عالمی از نسل اوست که آیینش را یادآوری و تبیین می‌کند» «و برای من زبان راستی در میان آیندگان قرار بده»
الشّعراء/ ۸۴
- ۲
موضوع:  «هیچ قرنی، از زبان راستگویی برای ابراهیم علیه السلام خالی نیست و او عالمی از نسل اوست که آیینش را یادآوری و تبیین می‌کند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۲
۲۳ «اهل بیت پیامبران» «در بیوتی است که خداوند اذن داده است تا رفعت یابند»
النّور/ ۳۶
- ۱
موضوع:  «اهل بیت پیامبران»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۲۴ «کسی که بر بیّنه‌ای از پروردگارش است، محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم است و پس از او در هر قرنی شاهدی از اهلش می‌آید» «آیا کسی که بر بیّنه‌ای از پروردگارش است و شاهدی از او در پی‌اش می‌آید»
هود/ ۱۷
- ۱
موضوع:  «کسی که بر بیّنه‌ای از پروردگارش است، محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم است و پس از او در هر قرنی شاهدی از اهلش می‌آید»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
احادیث صحیحی از پیامبر در این باره
کد موضوع اصل تعداد
شواهد
تعداد
ملاحظات
محتوا
۲۵ «این امّت از مهدی (فردی هدایت‌یافته) خالی نمی‌ماند» «خداوند هرگز امّت مرا بر گمراهی جمع نمی‌کند»
حدیث ابن عبّاس
- ۱
موضوع:  «این امّت از مهدی (فردی هدایت‌یافته) خالی نمی‌ماند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۲۶ «امّت هیچ گاه از امامی هدایت‌کننده خالی نمی‌ماند» «همواره شماری از امّتم بر حق استوار خواهند بود»
حدیث ثوبان
۲ ۱
موضوع:  «امّت هیچ گاه از امامی هدایت‌کننده خالی نمی‌ماند»
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۱
۲۷ امّت هیچ گاه از کسی که بر حق استوار است، خالی نمی‌ماند. «همواره شماری از امّتم بر حق خواهند بود»
حدیث سعد ابن ابی وقّاص
۱ -
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که بر حق استوار است، خالی نمی‌ماند.
اصل:  «همواره شماری از امّتم بر حق خواهند بود» حدیث سعد ابن ابی وقّاص
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  -
۲۸ امّت هیچ گاه از کسی که بر حق است، خالی نمی‌ماند. «همواره شماری از امّتم بر حق خواهند بود»
حدیث عمر
۲ ۳
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که بر حق است، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۳
۲۹ امّت هیچ گاه از منصور (فردی یاری‌شده) خالی نمی‌ماند. «همواره گروهی از امّتم منصور خواهند بود»
حدیث قرّة بن إیاس
۱ ۱
موضوع:  امّت هیچ گاه از منصور (فردی یاری‌شده) خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۳۰ امّت هیچ گاه از کسی که بر دین است خالی نمی‌ماند. «همواره دین پا بر جا خواهد بود و گروهی از مسلمانان بر آن خواهند بود تا آن گاه که قیامت فرا رسد»
حدیث جابر بن سمرة
۲ ۲
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که بر دین است خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۲
۳۱ امّت هیچ گاه از قیام‌کننده به امر خداوند خالی نمی‌ماند. «همواره گروهی از امّتم قیام‌کننده‌ی به امر خداوند خواهند بود»
حدیث معاویه
۲ ۳
موضوع:  امّت هیچ گاه از قیام‌کننده به امر خداوند خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۳
۳۲ امّت هیچ گاه از کسی که قیام‌کننده‌ی بر حق است، خالی نمی‌ماند. «همواره گروهی از امّتم قیام‌کننده‌ی بر حق خواهند بود»
حدیث سلمة بن نفیل
- ۱
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که قیام‌کننده‌ی بر حق است، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۳۳ امّت هیچ گاه از کسی که به امر خداوند می‌جنگد، خالی نمی‌ماند. «همواره گروهی از امّتم برای امر خداوند خواهند جنگید»
حدیث عقبة بن عامر
- ۱
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که به امر خداوند می‌جنگد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۳۴ امّت هیچ گاه از کسی که بر حق می‌جنگد تا روز قیامت خالی نمی‌ماند. «همواره شماری از امّتم برای حق خواهند جنگید»
حدیث انس بن مالک
۱ ۲
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که بر حق می‌جنگد تا روز قیامت خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۲
۳۵ امّت هیچ گاه از کسی که برای حق می‌جنگد خالی نمی‌ماند تا آن گاه که امر خداوند فرا رسد. «همواره کسانی از امّتم با استواری بر حقّ خواهند جنگید، تا آن گاه که کار خداوند آنان را فرا رسد»
حدیث مغیرة بن شعبة
- ۱
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که برای حق می‌جنگد خالی نمی‌ماند تا آن گاه که امر خداوند فرا رسد.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۳۶ امّت هیچ گاه از کسی که بر حق است، خالی نمی‌ماند، تا آن گاه که عیسی بن مریم علیه السلام نازل شود. «همواره شماری از امّتم بر حق خواهند بود»
حدیث ابو هریره
۴ ۳
موضوع:  امّت هیچ گاه از کسی که بر حق است، خالی نمی‌ماند، تا آن گاه که عیسی بن مریم علیه السلام نازل شود.
تعداد شواهد:  ۴
تعداد ملاحظات:  ۳
۳۷ همواره شماری از امّت بر حقّ خواهند بود، تا آن گاه که عیسی بن مریم علیه السلام نازل شود و او بر مهدی نازل می‌شود. «همواره شماری از امّتم بر حق جهاد خواهند کرد»
حدیث جابر بن عبد الله
۳ ۱
موضوع:  همواره شماری از امّت بر حقّ خواهند بود، تا آن گاه که عیسی بن مریم علیه السلام نازل شود و او بر مهدی نازل می‌شود.
تعداد شواهد:  ۳
تعداد ملاحظات:  ۱
۳۸ «شماری که همواره بر حق خواهند بود، امامان هدایت هستند و آخرین آنان که با مسیح دجّال می‌جنگد، مهدی است» «همواره شماری از امّتم بر حق خواهند جنگید»
حدیث عمران بن حصین
۳ ۳
موضوع:  «شماری که همواره بر حق خواهند بود، امامان هدایت هستند و آخرین آنان که با مسیح دجّال می‌جنگد، مهدی است»
تعداد شواهد:  ۳
تعداد ملاحظات:  ۳
۳۹ پس از پیامبر حواریّونی هستند که به آیین او هدایت و به سنّت او اقتدا می‌کنند. «هیچ پیامبری نیست مگر اینکه حواریّونی دارد که به آیین او هدایت و به سنّت او اقتدا می‌کنند، سپس در پی‌شان کسانی می‌آیند که چیزی می‌گویند که به آن عمل نمی‌کنند و کاری را انجام می‌دهند که آن را زشت می‌شمارند. پس هر کس با دست خود با آنان جهاد کند، مؤمن است و هر کس با زبان خود با آنان جهاد کند، مؤمن است و هر کس با قلب خود با آنان جهاد کند، مؤمن است و در غیر آنان به اندازه‌ی دانه‌ی خردلی ایمان نیست»
حدیث عبد الله بن مسعود
۱ ۱
موضوع:  پس از پیامبر حواریّونی هستند که به آیین او هدایت و به سنّت او اقتدا می‌کنند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۴۰ پس از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم خلفایی هستند. «هرآینه بنی اسرائیل را پیامبران اداره می‌کردند، چون پیامبری از دنیا می‌رفت، پیامبر دیگری به جای او برمی‌خاست و هرآینه پس از من پیامبری نخواهد بود، گفتند: پس چه خواهد بود ای رسول خدا؟ فرمود: خلفایی خواهند بود»
حدیث ابو هریره
۳ ۱
موضوع:  پس از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم خلفایی هستند.
تعداد شواهد:  ۳
تعداد ملاحظات:  ۱
۴۱ خلیفه را خداوند برمی‌انگیزد و از گمراهی حفظ می‌کند. «خداوند هیچ پیامبری را برنمی‌انگیزد و هیچ خلیفه‌ای را جانشین نمی‌سازد مگر اینکه برای او دو همنشین است: همنشینی که او را به نیکی امر و تشویق می‌کند و همنشینی که او را به بدی امر و تشویق می‌کند و معصوم کسی است که خداوند او را حفظ کرده باشد»
حدیث ابو سعید خدری
۳ ۴
موضوع:  خلیفه را خداوند برمی‌انگیزد و از گمراهی حفظ می‌کند.
تعداد شواهد:  ۳
تعداد ملاحظات:  ۴
۴۲ «پس از پیامبر دو نوع خلیفه خواهد بود.» «پس از من خلفایی خواهند بود که به آنچه می‌دانند عمل می‌کنند و چیزی که به آن امر شده‌اند را انجام می‌دهند و نیز پس از من خلفایی خواهند بود که به آنچه نمی‌دانند عمل می‌کنند و چیزی که به آن امر نشده‌اند را انجام می‌دهند، پس هر کس به آنان اعتراض کند وظیفه‌اش را انجام داده و هر کس با آنان همکاری نکند سالم مانده، بر خلاف کسی که تأیید و همراهی کند»
حدیث ابو هریره
۶ ۳
موضوع:  «پس از پیامبر دو نوع خلیفه خواهد بود.»
تعداد شواهد:  ۶
تعداد ملاحظات:  ۳
۴۳ «پس از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم خلفایی راشد و مهدی وجود دارند که تمسّک به سنّتشان واجب است» «بر شما باد به سنّت من و سنّت خلفاء راشد و مهدی (یعنی رشدیافته و هدایت‌یافته)، به آن تمسّک جویید و آن را با دندان بگیرید»
حدیث عرباض بن ساریة
۲ ۲
موضوع:  «پس از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم خلفایی راشد و مهدی وجود دارند که تمسّک به سنّتشان واجب است»
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۲
۴۴ پس از پیامبر حاکمی است که گرامی‌داشت او واجب است و او حاکم خداوند در زمین است. «پس از من حاکمی خواهد بود، پس او را گرامی بدارید. هر کس در پی خواری او باشد، رخنه‌ای در اسلام ایجاد می‌کند و توبه‌ای از او پذیرفته نمی‌شود تا آن گاه که آن را به حالت قبلی‌اش بازگرداند»
حدیث ابو ذر
۶ ۳
موضوع:  پس از پیامبر حاکمی است که گرامی‌داشت او واجب است و او حاکم خداوند در زمین است.
تعداد شواهد:  ۶
تعداد ملاحظات:  ۳
۴۵ همواره در میان اهل دین کسی است که خداوند او را به کار گرفته است. «همواره خداوند در این دین کاشته‌هایی را می‌کارد که آنان را در طاعت خویش به کار می‌گیرد تا روز قیامت»
حدیث ابو عنبة خولانی
- ۱
موضوع:  همواره در میان اهل دین کسی است که خداوند او را به کار گرفته است.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۴۶ در روز قیامت برای هر مردمی امامی است که با او فرا خوانده می‌شوند. «هر قومی با امام زمانشان و کتاب پروردگارشان و سنّت پیامبرشان فرا خوانده می‌شوند»
حدیث علی
۷ ۵
موضوع:  در روز قیامت برای هر مردمی امامی است که با او فرا خوانده می‌شوند.
تعداد شواهد:  ۷
تعداد ملاحظات:  ۵
احادیث صحیحی از اهل بیت در این باره
کد موضوع اصل تعداد
شواهد
تعداد
ملاحظات
محتوا
۴۷ زمین هیچ گاه از عالم خالی نمی‌ماند. «زمین (هیچ گاه) نبوده، مگر اینکه در آن عالمی وجود داشته است»
حدیث سلیمان بن خالد
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالم خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۴۸ زمین هیچ گاه از عالمی که به وسیله‌ی او حق از باطل شناخته شود، خالی نمی‌ماند. «هرآینه خداوند زمین را بدون یک عالم رها نکرده است و اگر این نبود، حق از باطل شناخته نمی‌شد»
حدیث ابو بصیر
۲ ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که به وسیله‌ی او حق از باطل شناخته شود، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۱
۴۹ زمین هیچ گاه از عالمی که هر چه بیفزایند را بکاهد و هر چه بکاهند را بیفزاید، خالی نمی‌ماند. «خداوند زمین را بدون عالمی که هر چه بیفزایند را بکاهد و هر چه بکاهند را بیفزاید، نگذاشته است و اگر این نبود، امور مردم برایشان در هم می‌آمیخت»
حدیث عبد الاعلی بن اعین
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که هر چه بیفزایند را بکاهد و هر چه بکاهند را بیفزاید، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۰ زمین هیچ گاه از امامی که آنچه را افزودند بازگرداند و آنچه را کاستند کامل کند، خالی نمی‌ماند. «هرآینه زمین از امامی در آن خالی نمی‌ماند که اگر مؤمنان چیزی افزودند، آنان را بازگرداند و اگر چیزی کاستند، برایشان کامل کند»
حدیث اسحاق بن عمّار
۴ -
موضوع:  زمین هیچ گاه از امامی که آنچه را افزودند بازگرداند و آنچه را کاستند کامل کند، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۴
تعداد ملاحظات:  -
۵۱ زمین هیچ گاه از عالمی که فزونی و کاستی را می‌داند، خالی نمی‌ماند. «خداوند زمین را وانگذاشته، مگر اینکه در آن عالمی است که فزونی و کاستی را می‌داند، تا هرگاه مؤمنان چیزی افزودند، آنان را برگرداند و هرگاه چیزی کاستند، برایشان کامل کند»
حدیث ابو الصبّاح
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که فزونی و کاستی را می‌داند، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۲ زمین هیچ گاه از عالمی که دین را برای مردم خالص کند، خالی نمی‌ماند. «هرآینه خداوند زمین را وا نگذاشته است مگر اینکه در آن عالمی وجود دارد که فزونی و کاستی را می‌داند، تا چون مؤمنان افزودند، آنان را بازگرداند و اگر کاستند، برایشان کامل کند، پس بگوید: آن را به صورت کامل بگیرید»
حدیث ابو بصیر
- ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که دین را برای مردم خالص کند، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۵۳ زمین هیچ گاه از مردی که حق را می‌شناسد، خالی نمی‌ماند. «هیچ گاه زمین از مردی که حق را می‌شناسد خالی نمی‌ماند، تا هرگاه مردم بر آن افزودند بگوید: افزوده‌اند و هرگاه از آن کاستند بگوید: کاسته‌اند و هرگاه آن را (به طور خالص و کامل) آوردند، تصدیقشان کند»
حدیث ابو حمزه
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از مردی که حق را می‌شناسد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۴ زمین هیچ گاه از عالمی که اطاعت و هدایت خداوند را می‌شناسد، خالی نمی‌ماند. «خداوند فرمود: هرآینه من زمین را وا نمی‌گذارم مگر اینکه در آن عالمی باشد که اطاعت و هدایت من را بشناسد و از وقت درگذشت پیامبر تا خروج پیامبر دیگر، مایه‌ی نجات باشد»
حدیث عبد الکریم و دیگران
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که اطاعت و هدایت خداوند را می‌شناسد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۵ زمین یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم باقی نمی‌ماند. «زمین یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم باقی نمی‌ماند»
حدیث یزید کناسی
۲ -
موضوع:  زمین یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم باقی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  -
۵۶ زمین هیچ گاه از امامی که به وسیله‌ی او به خداوند راه یافته می‌شود، خالی نمی‌ماند. «به خدا سوگند خداوند عزّ و جلّ از وقتی که آدم را از دنیا برده، زمین را وا نگذاشته است، مگر اینکه در آن امامی هست که به وسیله‌ی او به خداوند عزّ و جلّ راه یافته می‌شود و او حجّت خداوند بر بندگان است»
حدیث ذریح
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از امامی که به وسیله‌ی او به خداوند راه یافته می‌شود، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۷ «خداوند زمین را از وقتی که آدم علیه السلام از دنیا رفته، بدون امام نگذاشته است» «خداوند عزّ و جلّ زمین را از وقتی که آدم علیه السلام از دنیا رفته، بدون امامی که به وسیله‌ی او به خداوند عزّ و جلّ راه یافته شود وا نگذاشته و او حجّت بر بندگان است»
حدیث صفوان بن یحیی
- -
موضوع:  «خداوند زمین را از وقتی که آدم علیه السلام از دنیا رفته، بدون امام نگذاشته است»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۵۸ مردم از زمان نوح علیه السلام تا کنون جز این گونه نبوده‌اند که میانشان کسی بوده است که به اطاعت از او امر شده‌اند. «آیا مردم از زمان نوح علیه السلام تا کنون جز این گونه بوده‌اند که میانشان کسی بوده است که به اطاعت از او امر شده‌اند؟ همواره این گونه بوده‌اند، ولی بیشترشان ایمان نمی‌آورند»
حدیث معلّی بن خنیس
۱ ۱
موضوع:  مردم از زمان نوح علیه السلام تا کنون جز این گونه نبوده‌اند که میانشان کسی بوده است که به اطاعت از او امر شده‌اند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۵۹ زمین هیچ گاه از امام خالی نمی‌ماند. «آیا زمین از امام خالی می‌ماند؟ نه»
حدیث حسن بن بشّار
- ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه از امام خالی نمی‌ماند.
اصل:  «آیا زمین از امام خالی می‌ماند؟ نه» حدیث حسن بن بشّار
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۶۰ زمین هیچ گاه بدون امام باقی نمی‌ماند. «آیا زمین یک روز بدون امام می‌ماند؟ نه»
حدیث حسین بن ابی العلا
۵ -
موضوع:  زمین هیچ گاه بدون امام باقی نمی‌ماند.
اصل:  «آیا زمین یک روز بدون امام می‌ماند؟ نه» حدیث حسین بن ابی العلا
تعداد شواهد:  ۵
تعداد ملاحظات:  -
۶۱ «وضع مردم همواره بدتر خواهد شد تا آن گاه که به سوی امام بازگردند» «مردم جز با امام سامان نمی‌یابند و زمین جز با امام اصلاح نمی‌شود»
حدیث حسن بن زیاد
- ۱
موضوع:  «وضع مردم همواره بدتر خواهد شد تا آن گاه که به سوی امام بازگردند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۶۲ زمین هیچ گاه از حجّت خالی نمی‌ماند. «زمین نخواهد بود مگر اینکه در آن حجّتی باشد. مردم را جز این اصلاح نمی‌کند و زمین را جز این اصلاح نمی‌کند»
حدیث حسن بن زیاد
۱ ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه از حجّت خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۶۳ زمین هیچ گاه از کسی که به حلال و حرام و چیزی که مردم به آن نیاز دارند عالم باشد، خالی نمی‌ماند. «آیا زمین جز در حالی که عالمی در آن باشد، خواهد بود؟ نه به خدا سوگند، برای حلالشان و حرامشان و چیزی که به آن نیاز دارند»
حدیث حسن بن زیاد
- -
موضوع:  زمین هیچ گاه از کسی که به حلال و حرام و چیزی که مردم به آن نیاز دارند عالم باشد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۶۴ زمین هیچ گاه از عالمی که مردم به او محتاجند و او به مردم احتیاجی ندارد، خالی نمی‌ماند. «هرآینه زمین بدون عالمی که مردم به او محتاجند و او به مردم احتیاجی ندارد و حلال و حرام را می‌آموزد، وا گذاشته نمی‌شود»
حدیث حارث بن مغیره
۱ -
موضوع:  زمین هیچ گاه از عالمی که مردم به او محتاجند و او به مردم احتیاجی ندارد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  -
۶۵ زمین هیچ گاه از امامی که به حق هدایت می‌کند و به آن عدالت می‌ورزد، خالی نمی‌ماند. «و از کسانی که آفریده‌ایم گروهی هستند که به حق هدایت می‌کنند و به آن عدالت می‌ورزند»: «آنان امامان هستند»
حدیث عبد الله بن سنان
۱ ۲
موضوع:  زمین هیچ گاه از امامی که به حق هدایت می‌کند و به آن عدالت می‌ورزد، خالی نمی‌ماند.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۲
۶۶ در هر قرنی امام هدایتی وجود دارد. «و برای هر قومی راهنمایی است»: «هر امامی راهنمای قرنی است که در میان آنان است»
حدیث فضیل بن یسار
۱ ۱
موضوع:  در هر قرنی امام هدایتی وجود دارد.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۶۷ در هر قرنی راهنمایی از جانب خداوند وجود دارد. «و برای هر قومی راهنمایی است»: «هر امامی راهنمای هر قومی در زمان آن‌هاست»
حدیث محمّد بن مسلم
۱ ۲
موضوع:  در هر قرنی راهنمایی از جانب خداوند وجود دارد.
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۲
۶۸ «مردم با امام حقّ زمانشان فرا خوانده می‌شوند، تا کسانی که به او اقتدا کرده‌اند از کسانی که به او اقتدا نکرده‌اند جدا شوند» «هر مردمی را با امامشان فرا می‌خوانیم»: «هر نسلی از این امّت را با امامشان فرا می‌خوانیم»
حدیث یعقوب بن شعیب
- ۱
موضوع:  «مردم با امام حقّ زمانشان فرا خوانده می‌شوند، تا کسانی که به او اقتدا کرده‌اند از کسانی که به او اقتدا نکرده‌اند جدا شوند»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۶۹ «به امام از این رو خلیفه‌ی خداوند در زمین گفته می‌شود که خداوند او را در زمین قرار داده است و او به امر خداوند رهبری می‌کند» «خداوند فرمود: من می‌خواهم مخلوقی را با دست خودم بیافرینم و ذریّه‌اش را پیامبرانی فرستاده و بندگانی صالح و امامانی هدایت‌یافته قرار دهم و آنان را خلفاء خود بر آفریدگانم در زمینم قرار دهم»
حدیث جابر بن یزید جعفی
۳ ۳
موضوع:  «به امام از این رو خلیفه‌ی خداوند در زمین گفته می‌شود که خداوند او را در زمین قرار داده است و او به امر خداوند رهبری می‌کند»
تعداد شواهد:  ۳
تعداد ملاحظات:  ۳
۷۰ «علم به میراث گذاشته می‌شود» «هیچ عالمی از دنیا نرفت مگر اینکه برای بعد از خود کسی را بر جا گذاشت که مانند علم او یا هر چه خداوند بخواهد را بداند»
حدیث فضیل بن یسار
- -
موضوع:  «علم به میراث گذاشته می‌شود»
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  -
۷۱ زمین نخواهد بود مگر اینکه در آن عالمی باشد و ممکن است عالم ظاهر نباشد. «زمین نخواهد بود مگر اینکه در آن عالمی باشد»
حدیث یعقوب بن شعیب
- ۱
موضوع:  زمین نخواهد بود مگر اینکه در آن عالمی باشد و ممکن است عالم ظاهر نباشد.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۲ زمین هیچ گاه از بر پا دارنده‌ی حجّت برای خداوند خالی نمی‌ماند و او یا ظاهر است و یا پنهان به خاطر ترس. «آری خداوندا! زمین از قیام‌کننده‌ی برای خداوند به حجّت خالی نمی‌ماند، خواه ظاهر و مشهور باشد و خواه پنهان و گمنام»
حدیث کمیل بن زیاد
۴ ۱
موضوع:  زمین هیچ گاه از بر پا دارنده‌ی حجّت برای خداوند خالی نمی‌ماند و او یا ظاهر است و یا پنهان به خاطر ترس.
تعداد شواهد:  ۴
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۳ خداوند جز با امامی زنده و ظاهر پرستش نمی‌شود. «آیا زمین بدون عالم زنده‌ی ظاهری که مردم در حلال و حرام خود به او پناه برند، می‌ماند؟ آن گاه خداوند پرستش نمی‌شود»
حدیث یعقوب سرّاج
۴ ۱
موضوع:  خداوند جز با امامی زنده و ظاهر پرستش نمی‌شود.
تعداد شواهد:  ۴
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۴ نیاز به امام، اگرچه ظاهر نباشد. «زمین بدون امامی ظاهر یا پنهان، نمی‌ماند»
حدیث محمّد بن مسلم
- ۱
موضوع:  نیاز به امام، اگرچه ظاهر نباشد.
تعداد شواهد:  -
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۵ «اگر زمین بدون امام بماند، حتماً فرو می‌رود» «آیا زمین بدون امام می‌ماند؟ پناه بر خدا، یک ساعت نمی‌ماند، در آن صورت حتماً فرو می‌رود»
حدیث احمد بن عمر حلّال
۷ -
موضوع:  «اگر زمین بدون امام بماند، حتماً فرو می‌رود»
تعداد شواهد:  ۷
تعداد ملاحظات:  -
۷۶ هرگاه امام برود، چیزی که به مردم وعده داده می‌شود به آنان می‌رسد. «آیا می‌شود که امام از دنیا برود، بدون اینکه از او فرزندی (برای جانشینی) باقی ماند؟ نمی‌شود، مگر اینکه خداوند بر آفریدگانش خشم گیرد، پس امانشان ندهد»
حدیث زرارة بن اعین
۶ ۳
موضوع:  هرگاه امام برود، چیزی که به مردم وعده داده می‌شود به آنان می‌رسد.
تعداد شواهد:  ۶
تعداد ملاحظات:  ۳
۷۷ «زمین یک ساعت از خلیفه‌ی خداوند خالی نمی‌ماند در حالی که برای مردم مهلتی وجود دارد» «و اگر نبود کسی از حجّت‌های خداوند که بر زمین است، زمین هر چه در خود دارد را بیرون می‌افکند و هر چه بر خود دارد را فرو می‌ریخت»
حدیث زرارة بن اعین
۱ ۱
موضوع:  «زمین یک ساعت از خلیفه‌ی خداوند خالی نمی‌ماند در حالی که برای مردم مهلتی وجود دارد»
تعداد شواهد:  ۱
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۸ حجّت از خلق جدا نمی‌شود. «حجّت، پیش از مردم بود و به همراه مردم هست و پس از مردم خواهد بود»
حدیث ابان بن تغلب
۲ ۱
موضوع:  حجّت از خلق جدا نمی‌شود.
تعداد شواهد:  ۲
تعداد ملاحظات:  ۱
۷۹ اگر در زمین جز دو تن نباشند، حتماً یکی از آن دو امام یا حجّت خواهد بود. «اگر در زمین جز دو تن نباشند، حتماً یکی از آن دو امام خواهد بود»
حدیث یونس بن یعقوب
۶ ۳
موضوع:  اگر در زمین جز دو تن نباشند، حتماً یکی از آن دو امام یا حجّت خواهد بود.
تعداد شواهد:  ۶
تعداد ملاحظات:  ۳
دانلود مجموعه‌ی درس‌های حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی