چهار شنبه ۱۴ آذر (قوس) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۲ جمادی الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: می‌خواستم نظر علامه را در مورد مراقبه یا مدیتیشن بدانم. برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: مقصود از «غلمان» و «ولدان» در آیات توصیف‌کننده‌ی بهشت چه کسانی هستند؟ آیا مردانی هستند که به زنان بهشتی داده می‌شوند، مانند حور العین که به مردان بهشتی داده می‌شود؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: چهار گفتار از آن جناب در بیان احکام سجده‌ی سهو. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

اگر بایع به مشتری بگوید: جنس تو آماده است، بیا و آن را تحویل بگیر، ولی مشتری نیاید و جنس را نبرد، آیا ضمان تلف جنس در صورت تلف، بر بایع است یا بر مشتری؟

قاعده‌ی مشهور میان فقها که برخی[۱] آن را به پیامبر نسبت داده‌اند، این است: «كُلُّ مَبِیعٍ تَلَفَ قَبْلَ قَبْضِهِ فَهُوَ مِنْ مَالِ بَائِعِهِ»؛ «هر کالای فروخته شده‌ای که پیش از تحویل گرفتنش تلف شود، از مال فروشنده‌ی آن است» و این قول حنفیّه، شافعیّه و شیعه و قول مروی از اهل بیت است[۲]، ولی مالکیّه و حنبلیّه برآنند که از مال خریدارش محسوب می‌شود؛ چراکه خریدارش با عقد بیع مالک آن و منافع آن شده و با این وصف، تلف آن در ملک او روی داده و بر عهده‌ی اوست؛ خصوصاً با توجّه به اینکه فروشنده پس از فروش، امین محسوب می‌شود و امین جز در صورت تفریط ضامن نیست و این قول با قاعده سازگارتر است؛ جز آنکه به نظر می‌رسد با سیره‌ی مسلمین، بلکه بنای عقلا سازگاری ندارد؛ زیرا آنان هر کالای فروخته شده‌ای که پیش از تحویل گرفتنش تلف شود را از مال فروشنده‌ی آن می‌دانند؛ خواه به این دلیل که عقد بیع را با حاصل نشدن غرض خریدار که تحویل گرفتن کالا بوده است ملغی می‌دانند و خواه به این دلیل که ملکیّت خریدار را معلّق و مشروط به تحویل گرفتن کالا می‌دانند؛ با توجّه به اینکه در هر حال، ضامن دانستن خریدار نسبت به کالایی که تحویل نگرفته است را عادلانه نمی‌دانند، در حالی که خداوند به عدالت امر کرده و فرموده است: ﴿وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ[۳]؛ «و عدالت کنید که خداوند عدالت کنندگان را دوست می‌دارد». با این حال، چیزی که عادلانه‌تر به نظر می‌رسد و به تقوا نزدیک‌تر است، مصالحه‌ی فروشنده و خریدار است؛ به این صورت که هر کدام بخشی از ضرر را بپذیرند تا همه‌ی ضرر بر دیگری وارد نشود؛ با توجّه به اینکه از یک سو فروشنده کالا را نگاه داشته ولی در تلف شدن آن مقصّر نبوده و از سوی دیگر خریدار کالا را خریده ولی تحویل نگرفته است و از این رو، هیچ یک مستحقّ همه‌ی ضرر نیستند و این مستفاد از گفتار منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الرَّجُلِ يَشْتَرِي مَتَاعًا فَيَتْرُكُهُ عِنْدَ الْبَائِعِ لِيَأْتِيَهُ غَدًا فَيَتْلَفُ عِنْدَهُ، قَالَ: هُوَ مِنْ مَالِ الْبَائِعِ حَتَّى يُقَبِّضَهُ وَلَوْ كُنْتُ أَنَا لَصَالَحْتُهُ عَلَى شَيْءٍ»؛ «از منصور درباره‌ی مردی پرسیدم که کالایی را می‌خرد، پس آن را نزد فروشنده باقی می‌گذارد تا فردا به نزد او بیاید، پس نزد او تلف می‌شود، فرمود: آن از مال فروشنده است تا آن گاه که به دست خریدار بدهد و اگر من بودم با او بر چیزی مصالحه می‌کردم».

↑[۱] . عوالي اللئالي لابن أبي جمهور، ج۳، ص۲۱۲
↑[۲] . بنگرید به: الكافي للكليني، ج۵، ص۱۷۱؛ تهذيب الأحكام للطوسي، ج۷، ص۲۱.
↑[۳] . الحجرات/ ۹
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.