سلام در اسلام چه مفهومی دارد؟
آیا سلام جاهل با سلام ارواح متفاوت است؟
سلام در اسلام چه مفهومی دارد؟
آیا سلام جاهل با سلام ارواح متفاوت است؟
«سلام» در لغت از ریشهی «سلم» و به معنای «سلامت» است و «سلامت» به دوری از آفات و شُرور گفته میشود و در قرآن نیز به همین معنا به کار رفته است و با این وصف، «دار السّلام» در آن[۱] به معنای «سرای سلامت» است که از نامهای بهشت است؛ با توجّه به اینکه در آن آفات و شُروری نیست و «سبل السّلام» در آن[۲] به معنای «راههای سلامت» است که به راههای دوری از آفات و شُرور دنیوی و اخروی گفته میشود و «سلام علیکم» در آن[۳] به این معناست که «سلامت بر شما باد» از باب دعای خیر یا «سلامت برای شماست» از باب خبر خوش هرگاه بیم از آفات و شُروری برود و به جاهلان از این جهت گفته میشود[۴] که چون جهالت ورزیده باشند بیم انتقام و جنگ میرود، پس به آنها گفته میشود: «سلام علیکم» به این معنا که از انتقام ما سلامت هستید و ما را با شما جنگی نیست و به خداوند «سلام» گفته شده[۵] از این جهت که از همهی آفات و شُرور منزّه است یا منشأ سلامت بندگان از آفات و شُرور دنیا و آخرت است.«سلام علیکم» به این معناست که «سلامت بر شما باد» از باب دعای خیر یا «سلامت برای شماست» از باب خبر خوش هرگاه بیم از آفات و شُروری برود و به جاهلان از این جهت گفته میشود که چون جهالت ورزیده باشند بیم انتقام و جنگ میرود، پس به آنها گفته میشود: «سلام علیکم» به این معنا که از انتقام ما سلامت هستید و ما را با شما جنگی نیست.
همچنین، مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا﴾[۶] این است که به کسی که از شما سلامت یعنی امان خواست نگویید که تو مؤمن نیستی تا مال او را غنیمت بگیرید و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ ۚ﴾[۷] و ﴿تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ ۚ﴾[۸] این است که احترام خداوند به بهشتیان در بهشت و در روز قیامت، سلامت داشتن آنان از همهی آفات و شُرور است یا دعای آنان برای یکدیگر در آنجا و در آن روز، سلامتی از همهی آفات و شُرور است و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿قِيلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلَامٍ مِنَّا﴾[۹] این است که گفته شد: ای نوح! به سلامتی از جانب ما فرود آی؛ با توجّه به اینکه به فضل خداوند از آفات و شُرور توفان به سلامت ماند و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِيمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا سَلَامًا ۖ قَالَ سَلَامٌ ۖ﴾[۱۰] این است که چون فرشتگان خداوند به نزد ابراهیم علیه السلام آمدند به او گفتند: «سلامت باشی» یا «سلامت هستی» به این معنا که از جانب ما به تو آفت و شرّی نمیرسد و ابراهیم علیه السلام نیز متقابلاً به آنان چنین گفت و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ﴾[۱۱] این است که با سلامت و امنیّت به بهشت داخل شوید و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا﴾[۱۲] و ﴿وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا﴾[۱۳] این است که یحیی و عیسی علیهما السلام در سلامتی از آفات و شُرور معنوی متولّد شدند و در سلامتی از آفات و شُرور معنوی از دنیا رفتند و در سلامتی از آفات و شُرور معنوی مبعوث خواهند شد و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ﴾[۱۴] این است که گفتیم: ای آتش! برای ابراهیم سرد و سلامت باش؛ به این معنا که او را آفت و شرّی نرسان و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى﴾[۱۵] این است که هر کس از هدایت پیروی کند، از آفات و شُرور اخروی به سلامت میماند و مراد از سخن خداوند که فرموده است: ﴿لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا﴾[۱۶] این است که اهل بهشت در آن نه سخن بیهودهای میشنوند و نه سخن آزاردهندهای، بل تنها سخنی که میشنوند «سلامت هستید» و «سلامت باشید» است و مراد از سایر سخنان مشابه خداوند نیز به این منوال دانسته میشود و سلام دادن به مردگان -هرگاه مراد شما از «سلام ارواح» است- به معنای آرزوی سلامت برای آنان در آخرت است؛ همچنانکه معنای سلام دادن به جاهلان -که گویا مراد شما از «سلام جاهل» است- نیز روشن شد و ستایش برای خداست که پروردگار جهانیان است.سلام دادن به مردگان -هرگاه مراد شما از «سلام ارواح» است- به معنای آرزوی سلامت برای آنان در آخرت است.