خبر رسیده در تشبیه امام غایب به خورشید پشت ابر، خبر واحد و ضعیفی است، ولی امام غایب برای مردم نفعی دارد و آن بقاء آنان بر زمین به برکت وجود اوست؛ زیرا در روایات فراوانی از اهل بیت رسیده است که اگر امامی از جانب خداوند بر زمین وجود نداشته باشد، زمین اهل خود را فرو می‌برد[۱]. بنابراین، وجود او برای مردم لازم است، ولی کافی نیست؛ چراکه صرف بقاء برای مردم کفایت نمی‌کند و کیفیّت بقاء آنان نیز مهم است و چیزی که کیفیّت بقاء آنان را اصلاح می‌کند، ظهور و حکومت امام است، نه صرف وجود او؛ با توجّه به اینکه اصلاح کیفیّت بقاء آنان، به آموزش و مدیریت او نیاز دارد. مقصود از خدمت امام به مردم در نقد و بررسی فوق نیز آموزش و مدیریت اوست که متأسفانه مردم از آن بی‌بهره‌اند و به همین دلیل، در وضعیت بسیار بد و ناگواری به سر می‌برند.

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

۱ . امام به معنای عام، کسی است که پیروی می‌شود، صرف نظر از اینکه شرعاً سزاوار پیروی باشد یا نباشد و به این معنا بر آل فرعون اطلاق شده؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يُنْصَرُونَ﴾[۱]؛ «و آنان را امامانی قرار دادیم که به سوی آتش فرا می‌خوانند و روز قیامت یاری نمی‌شوند»، ولی امام به معنای خاص، کسی است که شرعاً سزاوار پیروی است، صرف نظر از اینکه عملاً از او پیروی شود یا نشود و به این معنا بر آل ابراهیم علیه السلام اطلاق شده؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾[۲]؛ «و آنان را امامانی قرار دادیم که به امر ما هدایت می‌کنند». به عبارت دیگر، امامت بر دو گونه است: امامت از جانب خداوند که در قرآن «امامت به امر» نامیده شده؛ چنانکه فرموده است: ﴿أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾ و آن امامت کسی است که خداوند به پیروی از او امر کرده است، اگرچه مردم از او پیروی نکنند و امامت از جانب مردم که در قرآن «امامت بدون امر» نامیده شده؛ چنانکه فرموده است: ﴿أَئِمَّةً يَدْعُونَ﴾ بدون قید ﴿بِأَمْرِنَا﴾ و آن امامت کسی است که مردم از او پیروی می‌کنند، اگرچه خداوند به پیروی از او امر نکرده باشد. به نظر می‌رسد که اشتباه شما از خلط میان این دو برخاسته است و با التفات شما به تمایزی که میان آن دو وجود دارد، برطرف می‌شود.

۲ . علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی مردم را به «پذیرفتن امامت فرزند حسن عسکری» دعوت نمی‌کند، بلکه به پذیرفتن امامت مهدی دعوت می‌کند، قطع نظر از اینکه همان فرزند حسن عسکری باشد یا فردی دیگر و روشن است که مقصودش از امامت مهدی، امامت او به معنای خاص و از جانب خداوند است که با پیروی مردم از او ملازمه‌ای ندارد و پذیرفتن آن، مبتنی بر خبر متواتر و مشهوری است که از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم رسیده و پذیرفتنش، مانند پذیرفتن هر چیز دیگری که از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم ثابت است، واجب محسوب می‌شود و روشن است که عمل به واجبات، بی‌فایده نیست؛ چراکه موجب خشنودی خداوند و رهایی از آتش دوزخ می‌شود، اگرچه هیچ فایده‌ای در زندگی دنیا نداشته باشد.

۳ . اعتقاد به امامت مهدی، در زندگی دنیا بی‌فایده نیست؛ چراکه به معنای اعتقاد به وجوب پیروی از او به جای پیروی از دیگران است و این اعتقاد، هرگاه به قدر کافی در میان مردم گسترده و نهادینه شود، زمینه را برای ظهور و حاکمیّت او فراهم می‌کند و ظهور و حاکمیّت او، بنا بر وعده‌ی قطعی پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، به تحقّق عدالت مطلق جهانی می‌انجامد و تحقّق عدالت مطلق جهانی، بیشترین فایده‌ای است که ممکن است در زندگی دنیا حاصل شود. چیزی که تاکنون مانع از ظهور و حاکمیّت مهدی شده، همین عدم اعتقاد به وجوب پیروی از او و حرمت پیروی از دیگران بوده که در میان مردم گسترده و نهادینه شده و با این وصف، تلاش علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی برای اصلاح آن، بهترین کاری است که ممکن است انجام شود.

۴ . علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی نفرموده که «فرزند حسن عسکری» زنده و مخفی است، بل فرموده که مهدی زنده و مخفی است، قطع نظر از اینکه همان فرزند حسن عسکری باشد یا فردی دیگر و دلیلش برای این سخن، حکم عقل سلیم و نصّ قرآن کریم به وجود خلیفه‌ای برای خداوند در زمین است تا همواره علم و عملِ بی‌نقص به احکام خداوند ممکن باشد، در حالی که هیچ خبر ثابتی از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم برای وجود خلیفه‌ای برای خداوند در زمین پس از سلف صالح جز مهدی نرسیده و با این وصف، مهدی تنها خلیفه‌ی خداوند در زمین پس از سلف صالح بوده که می‌توانسته است وجود داشته باشد و با وجود خود، علم و عمل بی‌نقص به احکام خداوند را ممکن کند، اگرچه به سبب ناامنی شدید، خود را معرّفی نکرده باشد؛ چراکه خودداری او از معرّفی خود در طول این مدّت مدید، از سر غفلت یا کوتاهی نبوده، بل از ترس کشته شدن بدون هیچ فایده‌ای برای دین یا دنیا بوده که نه معقول است و نه مشروع. از این رو، عذری برای مردم در عدم پیروی از او محسوب نمی‌شود؛ زیرا آنان خود، شرایط را به گونه‌ای رقم زده‌اند که او بترسد و نتواند خود را معرّفی کند و طبیعتاً اگر شرایط را اصلاح کنند، پیروی از او برایشان میسّر خواهد شد. با این اوصاف، اگر پیروی از او در حال مخفی بودن برایشان امکان ندارد، به این معنا نیست که باید امامی جز او اختیار کنند، بل به این معناست که باید او را از مخفی بودن خارج کنند تا پیروی از او برایشان ممکن شود. اینکه خود، با غفلت و طغیان‌شان، امامی از جانب خداوند را مجبور به مخفی شدن کنند و سپس بگویند که او نمی‌تواند امام باشد؛ چراکه مخفی است، مصداق وقاحت است!

۵ . حکومت کسی جز مهدی، مشروع نیست و به عدالت مطلق جهانی نمی‌انجامد و تبعاً نمی‌تواند از حکومت او بی‌نیاز کند؛ همچنانکه تاکنون تنها سبب گسترش ظلم و جور در جهان شده است. بنابراین، از اینکه تاکنون کسانی جز مهدی حاکم بوده‌اند، بی‌فایده بودن حکومت مهدی لازم نمی‌آید، بلکه ضروری بودن حکومت او لازم می‌آید؛ چراکه تاکنون عدالت مطلق جهانی محقّق نشده، بلکه ظلم و جور جهان را برداشته است و علّت آن همین عدم حکومت او و حکومت دیگران بوده است!