سه شنبه ۱۳ آذر (قوس) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱ جمادی الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: می‌خواستم نظر علامه را در مورد مراقبه یا مدیتیشن بدانم. برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: مقصود از «غلمان» و «ولدان» در آیات توصیف‌کننده‌ی بهشت چه کسانی هستند؟ آیا مردانی هستند که به زنان بهشتی داده می‌شوند، مانند حور العین که به مردان بهشتی داده می‌شود؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: چهار گفتار از آن جناب در بیان احکام سجده‌ی سهو. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

در خصوص تربیت فرزند، آیا پدر یا مادر مجاز به تنبیه بدنی فرزند هستند؟ اگر بله از چه سنّی و تا چه حدّی و اگر نه، به چه نحوی فرزند نا آرام را آرام کنیم؟

اصل بر عدم جواز وارد کردن درد بر دیگری است، مگر هنگامی که ضرورتی عقلی مانند معالجه‌ی پزشکی یا شرعی مانند قصاص، حدّ و تعزیر وجود دارد. این در حالی است که کودک، عقلاً و شرعاً مسؤول اعمال خود دانسته نمی‌شود؛ چراکه رشد عقلی کافی برای درک درستی و نادرستی آن‌ها و نتایج و تبعاتی که ممکن است داشته باشند را ندارد و با این وصف، عقاب او به خاطر آن‌ها عقلاً و شرعاً نابجاست؛ خصوصاً با توجّه به اینکه او وقتی درستی و نادرستی آن‌ها و نتایج و تبعات‌شان را درک نمی‌کند، تبعاً علّت عقاب خود به خاطر آن‌ها را نیز درک نمی‌کند و با این وصف، عقاب او به خاطر آن‌ها فایده‌ی تربیتی چندانی ندارد، بلکه چه بسا زیانبار است؛ همچنانکه توهین به او مطلقاً جایز نیست و شخصیّت و اخلاق او را بیمار می‌کند. با این وصف، واجب است که به جای تنبیه بدنی یا توهین به او، او را با شیوه‌های مناسب گفتاری و رفتاری از نادرستی عملش و تبعات آن آگاه کرد تا با اختیار خود، از آن خودداری کند؛ زیرا افزایش درک کودک از درستی و نادرستی اعمالش و نتایج و تبعاتی که ممکن است داشته باشند، رکن و غایت تربیت اوست که می‌تواند از طریق توضیح، تشویق، تحذیر، توبیخ و در نهایت تنبیه غیر بدنی او مانند سر سنگین داشتن، محدود کردن و محروم نمودن موقّت و عادلانه‌اش از برخی چیزها یا کارهای مطلوبش انجام شود.

آری، روایاتی از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت او رسیده است که بر جواز تنبیه بدنی کودک پس از نُه یا ده سالگی به خاطر ترک نماز یا ارتکاب یکی از کبائر دلالت دارد و این برای پدر با توجّه به ثبوت ولایتش بر کودک قابل توجیه است، ولی قابل سرایت به غیر پدر و غیر ترک نماز یا ارتکاب یکی از کبائر نیست. بنابراین، تنبیه بدنی کودک تنها برای پدر در خصوص ترک نماز یا ارتکاب یکی از کبائر پس از رسیدن به نُه یا ده سالگی، جایز است، مشروط به اینکه از یک سو پیش از آن تنبیه غیر بدنی او انجام شده و مؤثّر نبوده باشد و از سوی دیگر با کمّیّتی محدود و کیفیّتی باشد که اثری ماندگار بر بدن او باقی نگذارد؛ بر خلاف روایاتی از اهل بیت که قطع سرانگشتان او در صورت سرقتِ بیش از یک یا دو یا سه بار و سپس افزایش قطع در هر بار را جایز دانسته‌اند؛ با توجّه به آنکه این روایات بر خلاف قواعد عقلی و روایات متواتر در باب تکلیف و بر خلاف احتیاط هستند، مگر اینکه مخصوص به خلیفه‌ی خداوند در زمین و از باب قتل کودک توسّط خضر علیه السّلام دانسته شوند؛ چنانکه در برخی‌شان از امیر المؤمنین علیّ بن ابی طالب رسیده است که فرمود: «أَمَا إِنَّهُ مَا عَمِلَهُ إِلَّا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ وَأَنَا»[۱]؛ «آگاه باشید که این کار را جز رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و من انجام نداده است -یا انجام ندهد».

↑[۱] . الكافي للكليني، ج۷، ص۲۳۳؛ الإستبصار للطوسي، ج۴، ص۲۴۸؛ تهذيب الأحكام للطوسي، ج۱۰، ص۱۱۹
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.