دو شنبه ۲۳ مهر (میزان) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱۱ ربیع الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: آیا خواندن نماز ظهر پشت سر کسی که نماز عصر را می‌خواند یا بالعکس، جایز است؟ به طور کلّی، خواندن نماز با امامی که نمازی دیگر می‌خواند، چه حکمی دارد؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

چرا حضرت علی قاتلان عثمان را محاکمه نکرد؟

قاتلان عثمان تفصیلاً برای علی شناخته شده نبودند تا آنان را مجازات کند و اجمالاً نیز بیشتر مهاجران و انصار از اصحاب رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم متّهم به مشارکت مستقیم یا غیر مستقیم در قتل او بودند؛ تا جایی که از ابو سعید خدری نقل شده است که هشتصد نفر از آنان را در قتل او حاضر می‌دانست[۱] و از هاشم بن عتبة بن أبی وقّاص نقل شده است که در معرّفی قاتلان او می‌گفت: «إِنَّمَا قَتَلَهُ أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ وَأَبْنَاءُ أَصْحَابِهِ وَقُرَّاءُ النَّاسِ حِينَ أَحْدَثَ الْأَحْدَاثَ وَخَالَفَ حُكْمَ الْكِتَابِ»[۲]؛ «جز این نیست که اصحاب محمّد و فرزندان اصحابش و قاریان مردم او را کشتند، هنگامی که بدعت‌ها برساخت و با حکم قرآن به مخالفت پرداخت». به علاوه صدها نفر از مسلمانان خشمگین که به دعوت برخی صحابه و تابعین از شهرهای مختلف خصوصاً کوفه و مصر به مدینه آمده بودند، در قتل او مشارکت داشتند[۳] و روشن است که محاکمه‌ی همه‌ی این شمار کثیر برای علی مقدور نبود و موجب فتنه می‌شد، در حالی که خداوند فرموده است: ﴿لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا[۴]؛ «خداوند کسی را جز به اندازه‌ی توانایی‌اش تکلیف نمی‌کند» و فرموده است: ﴿وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ[۵]؛ «و فتنه بدتر از قتل است».

برای درک دشواری این کار برای علی کافی است بدانید که عایشه همسر رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و مادر مؤمنان، یکی از متّهمان اصلی مشارکت در قتل عثمان بود که در مکّه مردم را بر ضدّ او تحریک می‌کرد و صریحاً به قتل او فتوا می‌داد و می‌گفت: «اقْتُلُوا نَعْثَلًا فَقَدْ كَفَرَ»؛ «نعثل را بکشید؛ چراکه کافر شده است»[۶] و متّهم دیگر طلحه بود که دشمن‌ترین صحابی با عثمان محسوب می‌شد، تا جایی که پس از محاصره آب را به روی او بست[۷]. به همین دلیل، مروان بن حکم منشی عثمان، او را در جنگ جمل با تیری کشت و مدّعی شد که انتقام عثمان را گرفته است[۸]. با این وصف، می‌توان گفت که علی در جنگ جمل، عملاً با قاتلان عثمان جنگید و بسیاری از آنان را به سزای عمل‌شان رسانید، هر چند بسیاری نیز از دست او گریختند و در شهرها پراکنده گردیدند.

از اینجا دانسته می‌شود که علی در اقامه‌ی حدود خداوند هیچ تقصیری نکرد و اگر حدّی را اقامه نداشت، به سبب ناتوانی از اقامه‌ی آن در اثر فقدان یاران کافی، بیم فتنه و ممانعت ظالمان بود و این حقیقتی است که درباره‌ی آن اختلافی وجود ندارد.

↑[۱] . تاريخ المدينة لابن شبة، ج۴، ص۱۱۷۵
↑[۲] . وقعة صفين لابن مزاحم، ص۳۵۴؛ تاريخ الطبري، ج۴، ص۳۰
↑[۳] . نگاه کنید به: الإمامة والسياسة لابن قتيبة، ج۱، ص۴۰.
↑[۴] . البقرة/ ۲۸۶
↑[۵] . البقرة/ ۱۹۱
↑[۶] . نگاه کنید به: الإمامة والسياسة لابن قتيبة، ج۱، ص۵۱؛ تاريخ الطبري، ج۳، ص۴۷۷؛ الفتوح لابن أعثم، ج۲، ص۴۳۷؛ تجارب الأمم لابن مسكويه، ج۱، ص۴۶۹؛ الكامل في التاريخ لابن الأثير، ج۳، ص۲۰۶.
↑[۷] . تاريخ المدينة لابن شبة، ج۴، ص۱۱۶۹؛ المعارف لابن قتيبة، ص۲۲۸
↑[۸] . تاريخ اليعقوبي، ج۲، ص۱۸۲؛ المستدرك على الصحيحين للحاكم، ج۳، ص۳۷۰؛ الإستيعاب في معرفة الأصحاب لابن عبد البر، ج۲، ص۷۶۶؛ أسد الغابة لابن الأثير، ج۳، ص۶۰؛ الوافي بالوفيات للصفدي، ج۱۶، ص۲۷۲
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.