سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

منظور از حقّ الله و حقّ الناس چیست و چگونه می‌توان آن دو را جبران کرد؟

«حقّ الله» در اصطلاح، هر عمل واجبی است که وجوب خود را صرفاً از حکم دین گرفته است؛ مانند نماز، روزه، حج، زکات و خودداری از گناهانی مانند زنا و شرب خمر که بدون در نظر گرفتن حکم دین، لازم محسوب نمی‌شوند، ولی «حقّ الناس» هر عمل واجبی است که وجوب خود را از حکم عقل و فطرت گرفته است، نه صرفاً حکم شرع؛ مانند خودداری از ضرر رساندن به جان یا مال یا آبروی دیگران بدون تقصیری از آنان که حتّی نزد منکران دین لازم محسوب می‌شود.

ضایع کردن حقّ الله، با توبه و استغفار به درگاه خداوند جبران می‌شود و علاوه بر آن، هرگاه جنبه‌ی «ترک» داشته باشد، مانند انجام ندادن عبادات، موجب قضاء و هرگاه جنبه‌ی «فعل» داشته باشد، مانند انجام دادن گناهان، موجب کفّاره‌ی معیّن یا غیر معیّن می‌شود، ولی ضایع کردن حقّ الناس، صرفاً با توبه و استغفار به درگاه خداوند جبران نمی‌شود، بلکه با برگرداندن حقّ ضایع‌شده یا جلب رضایت صاحب آن قابل جبران است. هر چند در مواردی که حقّ ضایع‌شده جنبه‌ی مالی دارد و برگرداندن آن به صاحبش یا جلب رضایت او به هیچ وجه ممکن نیست، راهی برای رهایی از تبعات اخروی‌اش وجود دارد و آن صدقه دادنش از طرف صاحبش است که قاعدتاً موجب رضایت او در روز قیامت خواهد شد؛ چراکه او در روز قیامت، به ثواب صدقه دادن مالش محتاج است، در حالی که به خود مالش احتیاجی ندارد و چه بسا آرزو می‌کند که ای کاش همه‌ی مالش را در دنیا صدقه داده بود؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَلَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ[۱]؛ «و اگر هر چه در زمین است برای کسی بود که ظلم کرده است، آن را برای نجات خود می‌داد» و فرموده است: ﴿وَلَوْ أَنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ مِنْ سُوءِ الْعَذَابِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ[۲]؛ «و اگر هر چه در زمین است و برابر آن به همراهش برای کسانی بود که ظلم کرده‌اند، آن را برای نجات خود از بدی عذاب در روز قیامت می‌دادند»[۳].

↑[۱] . یونس/ ۵۴
↑[۲] . الزّمر/ ۴۷
↑[۳] . برای آگاهی بیشتر در این باره، به پرسش و پاسخ ۴۵۱ مراجعه کنید.
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.