نظر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی دربارهی فضلهی حیوانات چیست؟ به طور کلّی، آیا فضلهی حیواناتی که بنا بر نظر صحیح، حرام گوشت نیستند، ولی خون جهنده دارند، نجس محسوب میشود؟
به نظر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی، فضلهی حیوانات گوشتخوار یا همهچیزخوار نجس است؛ چراکه آنها از مردار و خون تغذیه میکنند و با این وصف، چیزی که از آنها دفع میشود، مردار و خون است که نجس محسوب میشود، ولی دلیلی برای نجاست فضلهی حیوانات گیاهخوار وجود ندارد و اصل، طهارت آن است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:
«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ رَوْثِ الْحَيَوَانِ يُصِيبُ ثَوْبِي، فَقَالَ: اغْسَلْ ثَوْبَكَ مِنْ رَوْثِ مَا يَأْكُلُ اللَّحْمَ، لِأَنَّهُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ، وَلَا بَأْسَ بِرَوْثِ الْغَنَمِ وَالْبَقَرِ وَالْإِبِلِ وَكُلِّ مَا لَا يَأْكُلُ اللَّحْمَ، لِأَنَّهُ نَبَاتُ الْأَرْضِ»[۱]؛ «از منصور دربارهی مدفوع حیوان پرسیدم که به لباسم برخورد میکند، پس فرمود: لباست را از مدفوع هر چیزی که گوشت میخورد بشوی؛ چراکه آن مردار و خون است، ولی مدفوع گوسفند و گاو و شتر و هر چیزی که گوشت نمیخورد اشکالی ندارد؛ چراکه آن گیاه زمین است».
آری، فضلهی حیوان گیاهخواری که از چیزهای نجسی مانند فضلهی انسان تغذیه کرده، نجس است و آن حیوانی است که در اصطلاح «جلّال» نامیده میشود.
در جایی فرموده شد که ایشان فرمودند فضلهی حیوانات گوشتخوار به دلیل اینکه نجاست و مردار میخورند نجس است و فضلهی حیوانات گیاهخوار نه. سؤالی پیش میآید که انسان هم مردار و نجاست نمیخورد. پس چرا فضلهی انسان نجس است؟
متأسفانه بیشتر انسانها نیز مردار و نجاست میخورند؛ چراکه کافر یا فاسق هستند و از خوردن چیزهایی مانند شراب، گوشت خوک و حیواناتی که ذبح شرعی نشدهاند، نمیپرهیزند. صرف نظر از این نکته، نجاست فضلهی انسان، به دلیل نصوص شرعی و ارتکاز مسلمانان از آغاز تاکنون است، وگرنه قیاس، خلاف آن را اقتضا میکند[۱].