آیا صحّت دارد که گروهی از اجنّه امام مهدی را یاری خواهند کرد؟
روایت معتبری دربارهی یاری امام مهدی علیه السلام توسط جنّیان نرسیده، ولی قاعدتاً یاری او بر آنان نیز واجب است؛ چراکه یاری او به اقتضای امر قطعی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم یکی از احکام اسلام محسوب میشود و آنان نیز مکلّف به اسلام و احکام آن هستند، بلکه در میانشان مسلمانانی وجود دارند؛ چنانکه از سورهی جن و سورهی الرّحمن و آیات آخر سورهی أحقاف و برخی آیات دیگر در قرآن معلوم میشود[۱].
آری، وجوب یاری او بر آنان محدود به حدّ توانشان است؛ چراکه خداوند فرموده است: ﴿لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا﴾[۲]؛ «کسی جز به اندازهی توانش تکلیف نمیشود» و توان آنان در میان آدمیان زیاد نیست؛ چراکه به دعای سلیمان علیه السّلام[۳] از شرکت علنی در جنگها و آباد کردن سرزمینهاشان باز داشته شدهاند و با این وصف، کار چندانی از دست آنان برای امام مهدی علیه السلام بر نمیآید؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:
«قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: أَيَكُونُ الْجِنُّ مِنْ جُنُودِ الْمَهْدِيِّ؟ قَالَ: وَمَا عَسَى أَنْ يَكُونُوا؟! وَاللَّهِ إِنِّي لَدَعَوْتُ فَرِيقًا مِنْهُمْ إِلَى نُصْرَتِهِ وَأَنَا بِبَلْخَ فَجَاءَنِي رَئِيسُهُمْ بِهَدِيَّةٍ لَا أَدْرِي مَا هِيَ فَقَالَ: سَيِّدِي! إِنَّا نَخَافُ! فَأَعْفَيْتُهُمْ»[۴]؛ «به منصور گفتم: آیا جنّیان از سپاهیان مهدی هستند؟ فرمود: و چه چیزی میتوانند باشند؟! به خدا سوگند من گروهی از آنان را به یاری او فرا خواندم در حالی که در بلخ بودم، پس رئیسشان به نزد من آمد با هدیهای که نمیدانم چه بود، پس گفت: ای سیّد من! ما میترسیم! پس معافشان کردم».
از اینجا دانسته میشود که توقّع زیادی از جنّیان وجود ندارد و گواه آن این است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و خلفاء او نه در جنگهاشان از آنان کمکی گرفتند و نه در آباد کردن سرزمینهاشان، هر چند ممکن بود که در برخی کارهای جزئی یا شخصیشان از آنان کمکی بگیرند؛ همچنانکه ممکن بود کارهای بزرگ و مهمّی را برای انجام در میان جنّیان به آنان بسپارند. با این وصف، اگر جنّیان امام مهدی علیه السّلام را در حدّ توانشان یاری کنند، برایشان بهتر است؛ چراکه آنان نیز بخشی از ساکنان زمین هستند و از اصلاح آن سود خواهند برد، ولی اگر او را از روی قصور یا تقصیرشان یاری نکنند باکی نیست؛ چراکه فرشتگان و آدمیان مؤمن او را یاری خواهند کرد، همان طور که جدّ او رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم را یاری کردند و یاری آنان برای او کافی خواهد بود ان شاء الله[۵].