لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

۱ . اگر در ابروی مرد عیبی باشد، اصلاح آن اشکالی ندارد، ولی برای او شایسته است که کمتر به جزئیات چهره‌ی خود اهمیت دهد و دغدغه‌های زنانه را به زنان واگذارد؛ همچنانکه شبیه کردن خود به زنان برای او جایز نیست؛ چراکه این کار تغییر دادن خلقت خداوند است. از این رو، در حدیث صحیح و مشهور آمده است: «لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ الْمُتَشَبِّهِينَ مِنَ الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَالْمُتَشَبِّهَاتِ مِنَ النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ»[۱]؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم مردانی که خود را به زنان شبیه می‌کنند و زنانی که خود را به مردان شبیه می‌کنند را لعنت کرد».

۲ . رنگ کردن موی سفید سر و صورت که به آن «خضاب» گفته می‌شود، اشکالی ندارد؛ چراکه سفید شدن موی سر و صورت، نقصی عارضی در خلقت است و از این رو، پوشاندن آن تغییر خلقت خداوند محسوب نمی‌شود، بلکه سنّت پیامبر و اهل بیت اوست؛ چنانکه از علی علیه السلام روایت شده است: «الخِضابُ هَدْيُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ مِنَ السُّنَّةِ»[۲]؛ «خضاب، سیره‌ی محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم و از سنّت است» و از ابو جعفر باقر علیه السلام روایت شده است: «كانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ يَخْتَضِبُ وهَذَا شَعْرُهُ عِنْدَنا»[۳]؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم خضاب می‌کرد و موی او نزد ما موجود است» و از عثمان بن عبد الله روایت شده است: «دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ، فَأَرَتْنِي شَعْرًا مِنْ شَعْرِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ مَخْضُوبًا بِالْحِنَّاءِ وَالْكَتَمِ»[۴]؛ «به نزد امّ سلمه همسر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم وارد شدم، پس مقداری از موی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم را به من نشان داد که با حنا و کتَم (گیاهی که با وسمه مخلوط می‌شود) خضاب شده بود» و از حفص أعور روایت شده است که گفت: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلامُ عَنْ خِضَابِ اللِّحْيَةِ والرَّأْسِ أمِنَ السُّنَّةِ؟ فَقَالَ: نَعَمْ، قُلْتُ: إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَیْهِ السَّلامُ لَمْ يَخْتَضِبْ، فَقَالَ: إِنَّمَا مَنَعَهُ قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ إِنَّ هَذِهِ سَتُخْضَبُ مِنْ هَذِهِ»[۵]؛ «از أبو عبد الله صادق علیه السلام درباره‌ی خضاب ریش و موی سر پرسیدم که آیا از سنّت است؟ فرمود: آری، گفتم: امیر المؤمنین علیه السلام خضاب نکرد، فرمود: سخن رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم او را مانع شد که فرمود: ریش تو با خون سرت خضاب خواهد شد» و از حلبی روایت شده است که گفت: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلامُ عَنْ خِضَابِ الشَّعْرِ، فَقَالَ: قَدْ خَضَبَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ والْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ وأَبُو جَعْفَرٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ بِالْكَتَمِ»[۶]؛ «از أبو عبد الله صادق علیه السلام درباره‌ی خضاب موی پرسیدم، پس فرمود: پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و حسین بن علی و أبو جعفر باقر علیهم السلام با کتَم خضاب کردند»؛ خصوصاً با توجّه به اینکه برای آن فوایدی عقلایی وجود دارد، مانند ترساندن دشمنان خداوند و جلب محبّت همسر؛ چنانکه از أبو جعفر باقر علیه السلام روایت شده است: «دَخَلَ قَوْمٌ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَلَیْهِمَا السَّلامُ فَرَأَوْهُ مُخْتَضِباً بِالسَّوَادِ، فَسَأَلُوهُ عَنْ ذَلِكَ، فَمَدَّ يَدَهُ إِلَى لِحْيَتِهِ، ثُمَّ قَالَ: أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فِي غَزَاةٍ غَزَاهَا أَنْ يَخْتَضِبُوا بِالسَّوَادِ لِيَقْوَوْا بِهِ عَلَى الْمُشْرِكِينَ»[۷]؛ «گروهی به محضر حسین بن علی علیهما السلام رسیدند، پس دیدند که موی خود را سیاه کرده است، پس از او در این باره پرسیدند، پس او دست بر ریش خود نهاد و فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در یکی از غزواتش امر فرمود که موی خود را سیاه کنند تا با این شیوه بر مشرکان قوّت یابند» و از حسن بن جهم روایت شده است: «رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلَیْهِ السَّلامُ اخْتَضَبَ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ اخْتَضَبْتَ؟ فَقَالَ: نَعَمْ، إِنَّ التَّهْيِئَةَ مِمَّا يَزِيدُ فِي عِفَّةِ النِّسَاءِ ولَقَدْ تَرَكَ النِّسَاءُ الْعِفَّةَ بِتَرْكِ أَزْوَاجِهِنَّ التَّهْيِئَةَ، ثُمَّ قَالَ: أيَسُرُّكَ أَنْ تَرَاهَا عَلَى مَا تَرَاكَ عَلَيْه إِذَا كُنْتَ عَلَى غَيْرِ تَهْيِئَةٍ؟ قُلْتُ: لَا، قَالَ: فَهُوَ ذَاكَ، ثُمَّ قَالَ: مِنْ أَخْلَاقِ الأَنْبِيَاءِ التَّنَظُّفُ والتَّطَيُّبُ وحَلْقُ الشَّعْرِ وكَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ»[۸]؛ «ابو الحسن رضا علیه السلام را دیدم که خضاب کرده است، پس گفتم: فدایت شوم، خضاب کرده‌ای؟ فرمود: آری، به خود رسیدن کاری است که بر عفّت زنان می‌افزاید و زنان به این دلیل عفّت را ترک کرده‌اند که شوهرانشان به خود نمی‌رسند، سپس فرمود: آیا خوشت می‌آید که زنت را در حالتی شبیه به حالتی ببینی که او تو را می‌بیند هنگامی که به خودت نرسیده‌ای؟ گفتم: نه، فرمود: همین طور است، سپس فرمود: از اخلاق پیامبران نظافت و آراستگی و کوتاه کردن موی و نزدیکی کردن بسیار با همسر است» و از آن حضرت روایت شده است: «دَخَلَ قَوْمٌ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلامُ فَرَأَوْهُ مُخْتَضِباً بِالسَّوَادِ، فَسَأَلُوهُ، فَقَالَ: إِنِّي رَجُلٌ أُحِبُّ النِّسَاءَ وأَنَا أَتَصَنَّعُ لَهُنَّ»[۹]؛ «گروهی به نزد ابو جعفر باقر علیه السلام آمدند و دیدند که موی خود را سیاه کرده است، پس از او پرسیدند، پس فرمود: من مردی هستم که همسرانم را دوست می‌دارم و خودم را برایشان درست می‌کنم».