دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است.

۱ . أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حَبِیبٍ الطَّبَرِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ: ﴿قُلْ لَا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ ۖ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَيَّ﴾[۱]، فَقَالَ: نَفَى بِذَلِكَ عَنْ نَفْسِهِ وِلَايَةَ التَّكْوِينِ وَالتَّشْرِيعِ.

ترجمه‌ی گفتار:

عبد الله بن حبیب طبری ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی سخن خداوند به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پرسیدم که فرموده است: «بگو من به شما نمی‌گویم که خزائن خداوند نزد من است و غیب نمی‌دانم و به شما نمی‌گویم که فرشته‌ام، من تنها از چیزی پیروی می‌کنم که به من وحی می‌شود»، پس فرمود: (پیامبر) با آن ولایت تکوین و تشریع را از خود نفی فرموده است.

۲ . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ أَنَّ اللَّهَ فَوَّضَ إِلَى نَبِيِّهِ أَمْرَ دِينِهِ، فَكَانَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ، فَقَالَ: كَذَبُوا، لَا يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ إِلَّا اللَّهُ، وَكَانَ النَّبِيُّ يَحْكُمُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ، قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَسْتَنِدُونَ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى: ﴿وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا﴾[۲]، فَقَالَ: ذَلِكَ فِي الْمَوْضُوعِ، وَلَيْسَ فِي الْحُكْمِ، قُلْتُ: وَمَا الْفَرْقُ بَيْنَهُمَا؟ قَالَ: الْأَوَّلُ تَبْيِينٌ، وَالْآخَرُ تَشْرِيعٌ، وَكَانَ النَّبِيُّ يُبَيِّنُ مَا شَرَّعَ اللَّهُ؛ كَمَا قَالَ تَعَالَى: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾[۳]، فَمَكَثَ هُنَيْئَةً، ثُمَّ قَالَ: صَدَقَ اللَّهُ، ﴿وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَهُمْ مُشْرِكُونَ﴾[۴].

ترجمه‌ی گفتار:

حسن بن قاسم طهرانی ما را خبر داد، گفت: به منصور گفتم: آن‌ها می‌گویند که خداوند امر دینش را به پیامبرش تفویض فرمود، پس او به هر چیزی که می‌خواست حکم می‌کرد، پس فرمود: دروغ می‌گویند؛ جز خداوند کسی به هر چیزی که می‌خواهد حکم نمی‌کند. گفتم: آن‌ها به سخن خداوند استناد می‌کنند که فرموده است: «هر چه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و هر چه شما را از آن نهی می‌کند واگذارید»، پس فرمود: آن در موضوع است و در حکم نیست. گفتم: فرق میان آن دو چیست؟ فرمود: اوّلی تبیین و دیگری تشریع است و پیامبر چیزی که خداوند تشریع کرده است را تبیین می‌کرد؛ چنانکه فرموده است: «و ذکر را بر تو نازل کردیم تا چیزی که برای مردم نازل شده است را برایشان تبیین کنی و باشد که آنان بیندیشند». پس اندکی درنگ کرد و سپس فرمود: خداوند راست فرموده است، «بیشترشان به خداوند ایمان ندارند مگر در حالی که مشرک هستند»!

شرح گفتار:

برای خواندن شرح این گفتارهای مهم که اصلاح‌کننده‌ی یکی از انحرافات بزرگ در عقاید شیعه است، به پرسش و پاسخ ۵۵۲ مراجعه کنید.