۱ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: صَلَّى الْمَنْصُورُ صَلَاةَ الْمَغْرِبِ، ثُمَّ سَمِعَ أَذَانًا، فَقَالَ: مَا هَذَا؟! قُلْنَا: هَذَا أَذَانُ الشِّيعَةِ! لَا يُؤَذِّنُونَ حَتَّى يَرْتَفِعَ اللَّيْلُ! فَقَالَ: غَلَبَ عَلَيْهِمُ الْخَطَّابِيَّةُ!

ترجمه‌ی گفتار:

محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: منصور نماز مغرب را گزارد، سپس اذانی را شنید، پس فرمود: این چیست؟! گفتیم: این اذان شیعه است! اذان نمی‌گویند تا آن گاه که شب بالا بیاید! پس فرمود: خطّابیّه بر آنان چیره شده‌اند!

شرح گفتار:

خطّابیّه نام یکی از فرقه‌های غالی شیعه است که نماز مغرب را پیش از بالا آمدن شب روا نمی‌داشتند.

۲ . أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّالَقَانِيُّ، قَالَ: سَمِعَ الْمَنْصُورُ أَذَانًا قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ، فَقَالَ: إِنَّ مِنَ الْمُؤَذِّنِينَ خُوَّانًا! قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، إِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يُنَبِّهَ النَّاسَ لِلصَّلَاةِ، فَقَالَ: لَيْسَ لَهُ أَنْ يُؤَذِّنَ لِذَلِكَ وَلَكِنْ يُنَادِي الصَّلَاةُ خَيْرٌ مِنَ النَّوْمِ يَقُولُهَا مِرَارًا، قُلْتُ: هَلْ لَهُ أَنْ يُؤَخِّرَ الْأَذَانَ عَنِ الْوَقْتِ؟ قَالَ: لَيْسَ لَهُ أَنْ يَتَعَمَّدَ ذَلِكَ، قُلْتُ: إِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يُؤَخِّرَهُ إِلَى الصَّلَاةِ، قَالَ: إِذَا كَانَ مُؤَذِّنًا لِنَفْسِهِ فَلَا بَأْسَ وَلَكِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ يُؤَذِّنَ لِلنَّاسِ فَلَا يُؤَذِّنُ إِلَّا لِلْوَقْتِ، قُلْتُ: فَمَا بَالُ الشِّيعَةِ يُؤَخِّرُونَ الْأَذَانَ عَنِ الْمَغْرِبِ؟! قَالَ: إِنَّهُمْ مَا أُمِرُوا بِذَلِكَ وَلَكِنَّهُمْ أُمِرُوا بِتَأْخِيرِ الصَّلَاةِ قَلِيلًا إِنْ شَاؤُوا.

ترجمه‌ی گفتار:

احمد بن عبد الرّحمن طالقانی ما را خبر داد، گفت: منصور پیش از طلوع فجر اذانی را شنید، پس فرمود: هرآینه از مؤذّنان خائنانی هستند! گفتم: فدایت شوم، او می‌خواهد مردم را برای نماز بیدار کند، پس فرمود: او را نمی‌رسد که برای این منظور اذان بگوید، ولی ندا می‌دهد: نماز بهتر از خواب است و آن را چند بار تکرار می‌کند، گفتم: آیا او را می‌رسد که اذان را از وقتش به تأخیر بیندازد؟ فرمود: او را نمی‌رسد که عمداً این کار را انجام دهد، گفتم: او می‌خواهد آن را تا نماز به تأخیر بیندازد، فرمود: هرگاه برای خودش اذان می‌گوید اشکالی ندارد، ولی هرگاه می‌خواهد برای مردم اذان بگوید، جز به وقت اذان نمی‌گوید، گفتم: پس شیعیان را چه می‌شود که اذان را از مغرب به تأخیر می‌اندازند؟! فرمود: آنان به این کار امر نشدند، بل امر شدند که نماز را اندکی به تأخیر بیندازند اگر می‌خواهند.

شرح گفتار: