۱ . أَخْبَرَنا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمٰنِ الْهِرَوِيُّ، قالَ: صَلَّی الْمَنْصُورُ صَلاةَ الْمَغْرِبِ، ثُمَّ سَمِعَ أَذاناً، فَقالَ: ما هٰذا؟! قُلْنا: هٰذا أَذانُ الشِّیعَةِ! لا یُؤَذِّنُونَ حَتّیٰ یَرْتَفِعَ اللَّیْلُ! فَقالَ: غَلَبَ عَلَیْهِمُ الْخَطّابِیَّةُ!
ترجمه‌ی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: منصور نماز مغرب را گزارد، سپس اذانی را شنید، پس فرمود: این چیست؟! گفتیم: این اذان شیعه است! اذان نمی‌گویند تا آن گاه که شب بالا بیاید! پس فرمود: خطّابیّه بر آنان چیره شده‌اند!
شرح گفتار:
خطّابیّه نام یکی از فرقه‌های غالی شیعه است که نماز مغرب را پیش از بالا آمدن شب روا نمی‌داشتند.
۲ . أَخْبَرَنا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمٰنِ الطّالِقانِيُّ، قالَ: سَمِعَ الْمَنْصُورُ أَذاناً قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ، فَقالَ: إِنَّ مِنَ الْمُؤَذِّنِینَ خُوّاناً! قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداكَ، إِنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یُنَبِّهَ النّاسَ لِلصَّلاةِ، فَقالَ: لَیْسَ لَهُ أَنْ یُؤَذِّنَ لِذٰلِكَ وَلٰکِنْ یُنادِي الصَّلاةُ خَیْرٌ مِنَ النَّوْمِ یَقُولُها مِراراً، قُلْتُ: هَلْ لَهُ أَنْ یُؤَخِّرَ الْأَذانَ عَنِ الْوَقْتِ؟ قالَ: لَیْسَ لَهُ أَنْ یَتَعَمَّدَ ذٰلِكَ، قُلْتُ: إِنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یُؤَخِّرَهُ إِلَی الصَّلاةِ، قالَ: إِذا کانَ مُؤَذِّناً لِنَفْسِهِ فَلا بَأْسَ وَلٰکِنْ إِذا أَرادَ أَنْ یُؤَذِّنَ لِلنّاسِ فَلا یُؤَذِّنُ إِلّا لِلْوَقْتِ، قُلْتُ: فَما بالُ الشِّیعَةِ یُؤَخِّرُونَ الْأَذانَ عَنِ الْمَغْرِبِ؟! قالَ: إِنَّهُمْ ما أُمِرُوا بِذٰلِكَ وَلٰکِنَّهُمْ أُمِرُوا بِتَأْخِیرِ الصَّلاةِ قَلِیلاً إِنْ شاؤُوا.
ترجمه‌ی گفتار:
احمد بن عبد الرّحمن طالقانی ما را خبر داد، گفت: منصور پیش از طلوع فجر اذانی را شنید، پس فرمود: هرآینه از مؤذّنان خائنانی هستند! گفتم: فدایت شوم، او می‌خواهد مردم را برای نماز بیدار کند، پس فرمود: او را نمی‌رسد که برای این منظور اذان بگوید، ولی ندا می‌دهد: نماز بهتر از خواب است و آن را چند بار تکرار می‌کند، گفتم: آیا او را می‌رسد که اذان را از وقتش به تأخیر بیندازد؟ فرمود: او را نمی‌رسد که عمداً این کار را انجام دهد، گفتم: او می‌خواهد آن را تا نماز به تأخیر بیندازد، فرمود: هرگاه برای خودش اذان می‌گوید اشکالی ندارد، ولی هرگاه می‌خواهد برای مردم اذان بگوید، جز به وقت اذان نمی‌گوید، گفتم: پس شیعیان را چه می‌شود که اذان را از مغرب به تأخیر می‌اندازند؟! فرمود: آنان به این کار امر نشدند، بل امر شدند که نماز را اندکی به تأخیر بیندازند اگر می‌خواهند.
۳ . أَخْبَرَنا عَبْدُ اللّهِ بْنُ حَبِیبٍ الطَّبَرِيُّ، قالَ: رَأَیْتُ الْمَنْصُورَ إِذا یَسْمَعُ أَذانَ الْفَجْرِ یَمْکُثُ رُبْعَ ساعَةٍ ثُمَّ یُصَلِّي وَ إِذا یَسْمَعُ أَذانَ الظُّهْرِ یَمْکُثُ نِصْفَ ساعَةٍ ثُمَّ یُصَلِّي وَ إِذا یَسْمَعُ أَذانَ الْمَغْرِبِ یَمْکُثُ عَشْرَ دَقائِقَ ثُمَّ یُصَلِّي وَ لا یَعْبَأُ بِأَذانِ الْعَصْرِ وَ لا أَذانِ الْعِشاءِ -یَعْنِي إِنْ شاءَ قَدَّمَ عَلَیْهِما وَ إِنْ شاءَ أَخَّرَ.
ترجمه‌ی گفتار:
عبد الله بن حبیب طبری ما را خبر داد، گفت: منصور را دیدم که چون اذان صبح را می‌شنید، ربعِ ساعت درنگ می‌کرد و سپس نماز می‌گزارد و چون اذان ظهر را می‌شنید، نصفِ ساعت درنگ می‌کرد و سپس نماز می‌گزارد و چون اذان مغرب را می‌شنید، ده دقیقه درنگ می‌کرد و سپس نماز می‌گزارد و به اذان عصر و اذان عشاء اعتنایی نمی‌کرد -یعنی اگر می‌خواست بر آن دو مقدّم می‌داشت و اگر می‌خواست مؤخّر.
شرح گفتار:
برای خواندن شرح این گفتارهای نورانی و آگاهی از اوقات نمازها، به پرسش و پاسخ ۲۷۹ مراجعه کنید.
