أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ الْهَاشِمِيَّ الْخُرَاسَانِيَّ يَقُولُ: لَا يُحِلُّ دَمَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلَّا قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ أَوْ فَسَادٌ فِي الْأَرْضِ، فَقَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا﴾[۱]، قُلْتُ: أَمَّا قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ فَقَدْ عَرَفْتُهُ، فَمَا الْفَسَادُ فِي الْأَرْضِ؟ قَالَ: مَنْ أَضَلَّ قَوْمًا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ، أَوْ أَخَافَ النَّاسَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ، أَوِ ارْتَدَّ عَنْ دِينِهِ مُجَاهِرًا، أَوْ زَنَى وَهُوَ مُحْصَنٌ، فَقَدْ أَفْسَدَ فِي الْأَرْضِ.
ترجمه‌ی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: شنیدم منصور هاشمی خراسانی می‌فرماید: خون مسلمان را حلال نمی‌کند مگر کشتن انسانی که خداوند محترم داشته است یا فسادی در زمین؛ چراکه خداوند فرموده است: «هر کس انسانی را بکشد جز در برابر کشتن انسانی یا فسادی در زمین، مانند آن است که همه‌ی مردم را کشته باشد»، گفتم: کشتن انسانی که خداوند محترم داشته است را دانستم، ولی فساد در زمین چیست؟ فرمود: هر کس قومی را از راه خداوند گمراه سازد، یا مردم را بر جان و مالشان هراسان گرداند، یا آشکارا از دین خود مرتد شود، یا در حالی که مُحصَن (یعنی دارای همسری در دسترس) است زنا نماید، پس هرآینه در زمین فساد کرده است.
شرح گفتار:
برای آگاهی تفصیلی از حکم مرتد، به پرسش و پاسخ ۱۸۱ و برای آگاهی تفصیلی از حکم زانی مُحصَن، به پرسش و پاسخ ۱۰۷ مراجعه کنید.
