۱ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ دِيَةِ الْجَنِينِ، فَقَالَ: إِنْ كَانَ نُطْفَةً فَعِشْرُونَ دِينَارًا وَإِنْ كَانَ عَلَقَةً فَأَرْبَعُونَ دِينَارًا وَإِنْ كَانَ مُضْغَةً فَسِتُّونَ دِينَارًا وَإِنْ كَانَ عِظَامًا فَثَمَانُونَ دِينَارًا وَإِنْ كَانَ لَحْمًا فَمِائَةُ دِينَارٍ حَتَّى يَسْتَهِلَّ، فَإِذَا اسْتَهَلَّ فَالدِّيَةُ كَامِلَةٌ! قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ قَضَى فِيهِ بِغُرَّةِ عَبْدٍ! قَالَ: إِنَّ غُرَّةَ عَبْدٍ تَكُونُ بِعِشْرِينَ دِينَارًا وَتَكُونُ بِمِائَةِ دِينَارٍ فَخُذْ مَا آتَيْتُكَ فَإِنَّمَا آتَيْتُكَ مِنْ عَيْنٍ صَافِيَةٍ لَمْ تُكَدِّرْهَا أَيْدِي النَّاسِ!
ترجمه‌ی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی دیه‌ی جنین پرسیدم، پس فرمود: اگر نطفه باشد بیست دینار و اگر علقه باشد چهل دینار و اگر مضغه باشد شصت دینار و اگر استخوان باشد هشتاد دینار و اگر گوشت (بر روی استخوان) باشد صد دینار است تا آن گاه که بانگ زند (یعنی زنده متولّد شود)، پس چون بانگ زد دیه کامل است! گفتم: آن‌ها می‌گویند که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم درباره‌ی آن به یک برده‌ی نوجوان حکم کرده است! فرمود: برده‌ی نوجوان گاهی به بیست دینار است و گاهی به صد دینار، پس چیزی که به تو دادم را اخذ کن؛ زیرا از چشمه‌ای زلال به تو دادم که دستان مردم آن را نیالوده است!
۲ . أَخْبَرَنَا وَلِيدُ بْنُ مَحْمُودٍ السَّجِسْتَانِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ رَجُلٍ ضَرَبَ بَطْنَ امْرَأَةٍ حَامِلٍ فَأَسْقَطَتْ، قَالَ: يَغْرِمُ دِيَتَهُ وَيُضْرَبُ ضَرْبًا شَدِيدًا! قُلْتُ: أَفَلَا يُقْتَلُ بِهِ إِذَا كَانَ حَيًّا فِي بَطْنِهَا؟! قَالَ: لَا، لِأَنَّ لَهُ حَيَاةً غَيْرَ مُسْتَقِلَّةٍ!
ترجمه‌ی گفتار:
ولید بن محمود سجستانی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی مردی پرسیدم که بر شکم زنی باردار زد پس (جنینش را) سقط کرد، فرمود: دیه‌ی آن را می‌پردازد و به سختی زده می‌شود! گفتم: آیا در برابر آن کشته نمی‌شود هرگاه (جنین) در شکم زن زنده بوده باشد؟! فرمود: نه؛ زیرا برای آن حیاتی غیر مستقل بوده است!
شرح گفتار:
برای خواندن شرحی بر این دو گفتار مهم و روشنگر، به پرسش و پاسخ ۱۷۸ مراجعه کنید.
