نصیحتی از آن جناب برای زنان

روزی گروهی از مردان به محضر منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی رسیدند، پس آن‌ها را اندرز داد و از عیب‌هاشان باخبر کرد، تا آن گاه که گریستند و گفتند: «برایمان استغفار کن!» پس برایشان استغفار کرد و سپس از خانه بیرون شد، پس دید که زنانشان بر راه نشسته‌اند و با یکدیگر سخن می‌گویند، پس بر آنان گذشت و به آنان اعتنایی نکرد، پس آنان رنجیدند و گفتند: «بر ما گذشت و به ما اعتنایی نکرد!» پس آن جناب سخن آنان را شنید و به نزدشان بازگشت و فرمود: «آیا می‌دانید که برای چه بر شما گذشتم و به شما اعتنایی نکردم؟» گفتند: «نه»، فرمود:

برای یازده خصلت و یک خصلت که شما را از آسمان می‌اندازد، چونانکه خزان برگ را از درخت: کمتر می‌اندیشید و بیشتر سخن می‌گویید و زودتر می‌رنجید و دیرتر می‌بخشایید و سخت‌تر می‌هراسید و آسان‌تر فریب می‌خورید و راز را فاش می‌گردانید و بر همسایه حسد می‌برید و دوست را غیبت می‌کنید و دشمن را بی‌آبرو می‌سازید و بر مصیبت صبر نمی‌دارید و بدتر اینکه پند را نمی‌پذیرید، بلکه از آن آزرده می‌گردید و این از آن رو بدتر شد که راه را بر اصلاحتان فرو بست!

پس آنان آزرده گردیدند و گفتند: «چنین نیست که تو می‌گویی، بلکه ما را با مردان فرقی نیست!» پس فرمود:

به خدا سوگند از من تملّقی نخواهید شنید و نه سخنی یاوه؛ پس پندم را پذیرا شوید و از آن آزرده نگردید؛ چراکه آن برای شما تزکیه است، هرگاه در پی تزکیه باشید! زنهار فریب کسانی را نخورید که کاستی‌هاتان را فرو می‌پوشانند؛ چراکه آنان خیرخواه شما نیستند و شما را به سوی شر می‌کشانند، تا از چیزی پیروی کنید که به آن دانشی ندارید و بر کاری دست نهید که از عهده‌ی آن بر نمی‌آیید! آنان شما را چون مردان می‌شمارند، در حالی که خود به چیزی که می‌گویند باور ندارند، بل می‌خواهند که با تملّق و سخن یاوه، شما را مغرور سازند تا آنان را برای رسیدن به چیزی که می‌جویند یاری رسانید، در حالی که نمی‌جویند چیزی را برای شما، بلکه می‌جویند چیزی را برای خودهاشان و آن همانا سود بیشتر از فروش است؛ چراکه شما بیشتر می‌خرید و ارزان‌تر کار می‌کنید و آسان‌تر سلطه می‌پذیرید و برای آنان صرفه دارید! پس بدین سان شما را از خانه‌هاتان بیرون می‌کشند و از فرزندانتان جدا می‌کنند و از شوهرانتان دور می‌سازند و به میان بازارها می‌آورند، تا برای کسب مال و مقام با مردان رقابت کنید، در حالی که به آنان نخواهید رسید، مگر به ندرت و زحمت؛ چراکه خداوند شما را برای رقابت با آنان نیافریده، بل برای این آفریده است که با آنان شریک شوید تا آنان کارهایی که نمی‌توانید را برایتان انجام دهند و شما کارهایی که نمی‌توانند را برایشان انجام دهید و بدین سان یکدیگر را کامل کنید و در دنیا به خوشبختی رسانید. آیا نشنیده‌اید که گفته‌اند: «هر کسی را بهر کاری ساخته‌اند»؟ پس اینک به خانه‌های خود بازگردید و کارهای خود را انجام دهید و کارهای مردان را به مردان واگذارید؛ زیرا اگر آنان نیز کارهای خود را انجام دهند، شما به چیزی که می‌خواهید می‌رسید.

آن گاه از آنان روی گرفت و فرمود:

خوشا به حال زنان دانا اگر وجود داشته باشند و خوشا به حال زنان پارسا اگر یافت شوند!