۱ . أَخْبَرَنَا حَيْدَرُ بْنُ سَعِيدٍ الْمُوسَوِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ امْرَأَةٍ لَا تَسْتَطِيعُ حَمْلًا أَوْ وِلَادَةً، أَفَيَجُوزُ لَهَا أَنْ تَسْتَأْجِرَ امْرَأَةً أُخْرَى لِتَحْمِلَ وَلَدَهَا وَتَلِدَهُ؟ فَقَالَ: لَا تَشْتَرِكُ امْرَأَتَانِ فِي وَلَدٍ وَاحِدٍ.
ترجمهی گفتار:
حیدر بن سعید موسوی ما را خبر داد، گفت: از منصور دربارهی زنی پرسیدم که توان بارداری یا زایمان ندارد، آیا برایش جایز است که زنی دیگر را اجیر کند تا فرزندش را در شکم خود حمل کند و به دنیا آورد؟ پس فرمود: دو زن در یک فرزند شریک نمیشوند.
۲ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الْمَرْأَةِ تُؤْجِرُ رَحِمَهَا مِنْ زَوْجَيْنِ لَا يُولَدُ لَهُمَا، فَتُنَبِّتُ مَاءَهُمَا أَوْ جَنِينَهُمَا، فَقَالَ: لَا وَاللَّهِ، لَا يُشَارِكُ فِي أَوْلَادِ النَّاسِ إِلَّا شَيْطَانٌ، أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَهُ تَعَالَى: ﴿وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ﴾[۱]؟!
ترجمهی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: از منصور دربارهی زنی پرسیدم که رحم خود را به زن و شوهری اجاره میدهد که صاحب فرزند نمیشوند، پس آب آن دو یا جنین آن دو را (در رحم خود) پرورش میدهد، فرمود: نه به خدا سوگند، در اولاد مردم مشارکت نمیکند مگر شیطان. آیا سخن خداوند بلندمرتبه را نشنیدهای که (به او) میفرماید: «با آنان در اموال و اولاد مشارکت کن»؟!
۳ . أَخْبَرَنَا جُبَيْرُ بْنُ عَطَاءٍ الْخُجَنْدِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْعَالِمَ يَقُولُ: مَنِ اسْتَأْجَرَ امْرَأَةً لِرَحِمِهَا فَإِنَّمَا اسْتَأْجَرَ شَيْطَانَةً، وَلَا يُولَدُ مِنَ الشَّيْطَانَةِ إِلَّا شَيْطَانٌ.
ترجمهی گفتار:
جبیر بن عطاء خجندی ما را خبر داد، گفت: شنیدم عالم میفرماید: هر کس زنی را برای رحمش اجاره کند، جز این نیست که شیطان مؤنّثی را اجاره کرده است و از شیطان مؤنّث جز شیطان متولّد نمیشود.
۴ . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ وَعِنْدَهُ عِيسَى بْنُ عَبْدِ الْحَمِيدِ: لَعَنَ اللَّهُ مُؤْجِرَ الْأَرْحَامِ وَمُسْتَأْجِرَهَا! أَلَا وَاللَّهِ لَوْ كَانَ لِي أَمْرٌ لَجَلَدْتُهُمَا أَوْ عَذَّبْتُهُمَا عَذَابًا شَدِيدًا! فَلَمَّا خَرَجَ قُلْتُ لِعِيسَى: مَا أَرَادَ بِالْعَذَابِ الشَّدِيدِ؟ قَالَ: أَرَادَ حَدَّ الْمُحَارَبَةِ لِأَنَّهُمَا أَفْسَدَا فِي الْأَرْضِ.
ترجمهی گفتار:
حسن بن قاسم طهرانی ما را خبر داد، گفت: شنیدم منصور در حالی که عیسی بن عبد الحمید نزد او بود میفرماید: خداوند اجاره دهندهی رحمها و اجاره گیرندهی آنها را لعنت کند! آگاه باشید که به خدا سوگند اگر برای من سلطهای بود هرآینه آن دو را تازیانه میزدم یا عذابی سخت میرساندم! پس چون آن جناب بیرون رفت به عیسی گفتم: مراد آن جناب از عذاب سخت چه بود؟ گفت: مرادش حدّ محاربه بود؛ چراکه آن دو در زمین إفساد کردهاند.
شرح گفتار:
هر چند عالمان مسلمان دربارهی جواز یا عدم جواز اجارهی رحم، تنها به اصل اوّلی و شماری از عمومات و اطلاقات شرعی در باب نکاح و زنا نگریستهاند و به نگاهی بسیار سطحی و سهلاندیشانه دربارهی آن بسنده کردهاند، امّا نگرش علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی به آن نگرش خاص و عمیقی است که از آشنایی فوق العادهی آن جناب با روح اسلام و مقاصد شریعت و مصالح عالیهی احکام و قرار داشتن ایشان در یک افق علمی و معرفتی برتر برخاسته است. از نظر این عالم راستین، فرایند طبیعی تناسل و توالد، آفرینش خداوند حکیم و سنّتی از سنّتهای اوست که بر بنیاد حکمت و رحمت او استوار شده و تأمین کنندهی مصلحت حقیقی انسان و جهان است؛ چنانکه فرموده است: ﴿فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ﴾[۲]؛ «پس بر آن زنان درآیید به آن صورت که خداوند شما را امر کرده است» و فرموده است: ﴿يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ الذُّكُورَ أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا ۖ وَيَجْعَلُ مَنْ يَشَاءُ عَقِيمًا ۚ إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ﴾[۳]؛ «هر چیزی که میخواهد میآفریند، هر کس را میخواهد دختر میبخشد و هر کس را میخواهد پسر میبخشد یا پسر و دختر را برایشان جفت میکند و هر کس را میخواهد نازا میسازد، هرآینه او دانایی قدرتمند است»، اگرچه گاهی این فرایند طبیعی، از نگاه قاصر و مقصّر برخی بندگان کوتهبین، تأمین کنندهی مصلحت و موافق با اهواءشان نباشد؛ چنانکه فرموده است: ﴿وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴾[۴]؛ «و چه بسا چیزی را کراهت دارید در حالی که آن خیری برای شماست و چه بسا چیزی را دوست دارید در حالی که آن شرّی برای شماست و خداوند میداند و شما نمیدانید». با این وصف، بر بندگان خداوند واجب است که تسلیم سنّتهای او و راضی به قضای او باشند و از معارضه با او در تدبیرش و اخلال در نظم طبیعت و دخالت در فرایند طبیعی تناسل و توالد بپرهیزند؛ چراکه هر گونه دخالت سودجویانه و زیادهخواهانه در فرایند طبیعی تناسل و توالد، تغییر دهندهی آفرینش خداوند و بر هم زنندهی نظم و توازن طبیعت است و در عین حال، باب مفاسد عظیمی را به روی آیندگان میگشاید و در درازمدّت تبعات خطرناک و زیانباری برای فرد و جامعه خواهد داشت. از این رو، شیطان واداشتن انسانها به چنین کاری را یکی از اهداف خود ذکر کرده و گفته است: ﴿وَلَـآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ﴾[۵]؛ «و هرآینه آنان را امر میکنم، پس آفرینش خداوند را تغییر میدهند»؛ به این معنا که أشکال فطری و طبیعی خلقت خداوند که بر بنیاد حکمتی بسیار عمیق و متناسب با همهی ابعاد و جوانب هستی است را به طمع منافع شخصی کوتاهمدّت و با سوء استفاده از دانش و ابزارهایی که خداوند به آنان بخشیده است، دگرگون میسازند.
بر این اساس، اخلال در نظام فطری تناسل و توالد و تغییر فرایند طبیعی آن با اقداماتی مانند اجارهی رحم زنان، شبیهسازی انسان، خرید و فروش اسپرم مردان و لقاح مصنوعی، تحقّق وعدهی ﴿فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ﴾ و مصداق بارز ﴿مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ﴾ است که توسّط ﴿عَدُوٌّ مُبِينٌ﴾ زینت داده شده و توسّط فرزندانش در غرب برای نابودی نسل انسانها و مشارکت در اولاد آنان در حال ترویج و جهانیسازی است. از این رو، حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی ضمن افشای ماهیّت خبیث و اهداف ضدّ خدایی این کارهای شیطانی، آنها را حرام میشمارد و به سختی از آنها برحذر میدارد.
برای آگاهی بیشتر در این باره، به تعلیقی بر پرسش و پاسخ ۱۳۲ مراجعه کنید.
