۱ . أَخْبَرَنا عَبْدُ اللّهِ بْنُ حَبِیبٍ الطَّبَرِيُّ، قالَ: کَتَبْتُ إِلَی الْمَنْصُورِ أَسْأَلُهُ عَمّا یَجِبُ فِیهِ الْخُمْسُ، فَکَتَبَ إِلَيَّ بِخَطِّهِ: إِعْلَمْ یَرْحَمُكَ اللّهُ أَنَّ کُلَّ ما یَرْزُقُكَ اللّهُ مِنْ حَیْثُ لا تَحْتَسِبُ فَفِیهِ الْخُمْسُ کَالْغَنِیمَةِ وَ الْکَنْزِ وَ الْمَعْدِنِ وَ الْحِلْیَةِ الَّتِي تَسْتَخْرِجُها مِنَ الْبَحْرِ وَ الْهِبَةِ وَ الْجائِزَةِ وَ الْفائِدَةِ الْکَبِیرَةِ الَّتِي تَفْضُلُ عَنْ مَؤُونَتِكَ وَ الْمِیراثِ الَّذِي لا تَحْتَسِبُهُ مِنَ الْبَعِیدِ وَ الْمالِ الَّذِي تَکْنِزُهُ فَلا تَأْکُلُ مِنْهُ وَ لا تُنْفِقُهُ فِي سَبِیلِ اللّهِ إِذا حالَ عَلَیْهِ الْحَوْلُ فَعَلَیْكَ فِي ذٰلِكَ الْخُمْسُ تُخْرِجُهُ إِلیٰ خَلِیفَةِ اللّهِ فِي الْأَرْضِ وَ الْيَتَامَىٰ وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ مِنْ آلِ هاشِمٍ إِنْ كُنْتَ آمَنْتَ بِاللَّهِ وَ مَا أَنْزَلَ عَلىٰ عَبْدِه يوْمَ الْفُرْقَانِ يوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ!
ترجمه‌ی گفتار:
عبد الله بن حبیب طبری ما را خبر داد، گفت: برای منصور نوشتم و از او درباره‌ی چیزی پرسیدم که در آن خمس واجب است، پس با خطّ خود برایم نوشت: بدان -خداوند تو را رحمت کند- که هر چه خداوند تو را از جایی که نمی‌پنداری روزی می‌دهد، در آن خمس است، مانند غنیمت و گنج و معدن و زیوری که از دریا بیرون می‌آوری و هدیه و جایزه و سود هنگفتی که از مخارجت بیشتر است و میراثی که به آن گمان نداری از (خویشاوندی) دور و مالی که آن را می‌انباری، پس نه از آن می‌خوری و نه در راه خداوند انفاق می‌کنی هرگاه یک سال بر آن بگذرد، پس بر تو در آن خمس واجب است که آن را به سوی خلیفه‌ی خداوند در زمین و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان از خاندان هاشم بیرون می‌آوری، اگر به خداوند و چیزی که بر بنده‌اش در روز جدایی -روزی که دو گروه با هم رویارو شدند- ایمان داری و خداوند بر هر چیزی تواناست!
۲ . أَخْبَرَنا عَبْدُ اللّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبَلْخِيُّ، قالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ یَقُولُ: لَیْسَ فِي الْخَبِیثِ خُمْسٌ وَ لا فِي ما لا یُخَمَّسُ! قُلْتُ: أَرَأَیْتَ إِنْ کانَ ما لا یُخَمَّسُ غَنِیمَةً یَشْتَرِكُ فِیهَا الْمُجاهِدُونَ؟ قالَ: یَبِیعُهُ الْإِمامُ فَیُخَمِّسُ قِیمَتَهُ وَ لَیْسَ فِي ما لا یُخَمَّسُ مِنْ مالِ الْمُسْلِمِ خُمْسٌ حَتّیٰ یَبِیعَهُ عَنْ طِیبِ نَفْسِهِ!
ترجمه‌ی گفتار:
عبد الله بن محمّد بلخی ما را خبر داد، گفت: شنیدم منصور می‌فرماید: در خبیث (یعنی چیز حرام و چیز غیر قابل استفاده) خمسی نیست و نه در چیزی که به پنج قسمت (قابل استفاده) تقسیم نمی‌شود! گفتم: اگر چیزی که به پنج قسمت (قابل استفاده) تقسیم نمی‌شود غنیمتی باشد که مجاهدان در آن شریک هستند چطور؟ فرمود: امام آن را می‌فروشد و قیمتش را به پنج قسمت (قابل استفاده) تقسیم می‌کند و در چیزی از مال مسلمان که به پنج قسمت (قابل استفاده) تقسیم نمی‌شود خمسی نیست تا آن گاه که با رضایت دلش آن را بفروشد!
۳ . أَخْبَرَنا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمٰنِ الطّالِقانِيُّ، قالَ: قالَ لِيَ الْمَنْصُورُ: أَلا أَدُلُّكَ عَلیٰ سِرٍّ مِنْ أَسْرارِ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ؟! قُلْتُ: بَلیٰ، قالَ: اجْعَلْ خُمْسَ مالِكَ لِلّهِ وَ خَلِیفَتِهِ فِي الْأَرْضِ فَإِنَّ مَنْ فَعَلَ ذٰلِكَ مُخْلِصاً لَکانَ مِنْ أَصْحابِ أَمیرِ الْمُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ!
ترجمه‌ی گفتار:
احمد بن عبد الرّحمن طالقانی ما را خبر داد، گفت: منصور به من فرمود: آیا تو را به سرّی از اسرار آل محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم دلالت نکنم؟ گفتم: آری، فرمود: یک پنجم همه‌ی مالت را برای خداوند و خلیفه‌اش در زمین قرار بده؛ زیرا هر کسی که این کار را با اخلاص انجام دهد، همانا از أصحاب أمیر المؤمنین علیه السّلام است!
شرح گفتار:
برای خواندن شرحی بر این گفتارهای نورانی، به پرسش و پاسخ ۲۱۲ مراجعه کنید.
