۱ . أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّالَقَانِيُّ، قَالَ: قَالَ لِيَ الْمَنْصُورُ: مَهْمَا تَرَكْتَ مِنْ سُجُودِ الْقُرْآنِ فَلَا تَتْرُكْ سُجُودَ سَبْعِ آيَاتٍ: آيَةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ وَآيَةٍ فِي الْحَجِّ وَهِيَ ثَانِيَتُهُ وَآيَةٍ فِي ألم تَنْزِيلٍ وَآيَةٍ فِي حم السَّجْدَةِ وَآيَةٍ فِي النَّجْمِ وَآيَةٍ فِي الْإِنْشِقَاقِ وَآيَةٍ فِي إِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ، قُلْتُ: أَعَلَى الْإِحْتِيَاطِ؟ قَالَ: نَعَمْ.
ترجمهی گفتار:
احمد بن عبد الرحمن طالقانی ما را خبر داد، گفت: منصور به من فرمود: هر چه از سجدههای قرآن را ترک میکنی سجدههای هفت آیه را ترک نکن: آیهای که در بنی اسرائیل است، آیهای که در حجّ است و آن دومی آن است، آیهای که در الم تنزیل (سجده) است، آیهای که در حم سجده (فصّلت) است، آیهای که در نجم است، آیهای که در انشقاق است و آیهای که در إقرأ باسم ربّک الذی خلق است، گفتم: از باب احتیاط؟ فرمود: آری.
۲ . أَخْبَرَنَا هَاشِمُ بْنُ عُبَيْدٍ الْخُجَنْدِيُّ، قَالَ: كَانَ الْمَنْصُورُ إِذَا يَتْلُو أَوْ يُتْلَى عَلَيْهِ مَا فِي سُورَةِ السَّجْدَةِ يَسْجُدُ وَيَقُولُ: سُبْحَانَ رَبِّي وَبِحَمْدِهِ خَرَرْتُ لَهُ سَاجِدًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُسْتَكْبِرِينَ.
ترجمهی گفتار:
هاشم بن عُبید خجندی ما را خبر داد، گفت: منصور هرگاه آیهای که در سورهی سجده است را میخواند یا بر او خوانده میشد، سجده میکرد و میفرمود: پروردگارم منزّه و ستوده است، برای او به سجده افتادم و من از بزرگیجویان نیستم.
۳ . أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ عَبْدِ الْحَمِيدِ الْجُوزَجَانِيُّ، قَالَ: كَانَ الْمَنْصُورُ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِ مَا فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ يَقُولُ فِي أُولَاهُمَا: ﴿سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا﴾[۱] وَفِي الثَّانِيَةِ: «سَجَدَ وَجْهِي لِلَّذِي خَلَقَهُ وَشَقَّ سَمْعَهُ وَبَصَرَهُ سُبْحَانَ رَبِّي وَبِحَمْدِهِ» وَكَانَ يَسْجُدُ فِي غَيْرِ ذَلِكَ سَجْدَةً وَاحِدَةً.
ترجمهی گفتار:
عیسی بن عبد الحمید جوزجانی ما را خبر داد، گفت: منصور هرگاه آیهای که در سورهی بنی اسرائیل است را میخواند دو بار سجده میکرد، در بار نخست میفرمود: «پروردگارمان منزّه است، بیگمان وعدهی پروردگارمان انجام شدنی است» و در بار دوم میفرمود: «رویم برای کسی سجده کرده که آن را آفریده و گوش و چشمش را گشوده، پروردگارم منزّه و ستوده است» و در آیات دیگر یک بار سجده میکرد.
۴ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: كَانَ الْمَنْصُورُ إِذَا يَتْلُو أَوْ يُتْلَى عَلَيْهِ: ﴿ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا﴾[۲] فِي سُورَةِ الْحَجِّ يَرْكَعُ وَيَسْجُدُ وَيَقُولُ فِي رُكُوعِهِ: «آمَنْتُ بِكَ رَبِّي وَرَكَعْتُ لَكَ عُبُودِيَّةً فَوَفِّقْنِي لِفِعْلِ الْخَيْرِ وَاجْعَلْنِي مِنَ الْمُفْلِحِينَ» وَيَقُولُ فِي سُجُودِهِ: «آمَنْتُ بِكَ رَبِّي وَسَجَدْتُ لَكَ عُبُودِيَّةً فَوَفِّقْنِي لِفِعْلِ الْخَيْرِ وَاجْعَلْنِي مِنَ الْمُفْلِحِينَ».
ترجمهی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: منصور هرگاه آیهی «رکوع کنید و سجده کنید» در سورهی حج را میخواند رکوع میکرد و سجده میکرد و در رکوع خود میفرمود: «به تو ایمان آوردم ای پروردگارم و برایت رکوع کردم از روی بندگی، پس من را به انجام کار نیک موفّق کن و من را از رستگاران قرار بده» و در سجدهی خود میفرمود: «به تو ایمان آوردم ای پروردگارم و برایت سجده کردم از روی بندگی، پس من را به انجام کار نیک موفّق کن و من را از رستگاران قرار بده».
۵ . أَخْبَرَنَا عَلِيُّ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الدَّامْغَانِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: إِنِّي لَأَسْتَحْيِي مِنَ اللَّهِ أَنْ أُقْرِأَ عَلَيَّ: ﴿وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ۩﴾[۳] فَلَا أَسْجُدَ وَمَنْ فَرِغَ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ أَوِ اسْتِمَاعِهِ فَلْيَسْجُدْ.
ترجمهی گفتار:
علی بن اسماعیل دامغانی ما را خبر داد، گفت: شنیدم منصور میفرماید: من هرآینه از خداوند شرم میدارم که بر من خوانده شود: «و چون قرآن بر آنان خوانده میشود سجده نمیکنند» پس سجده نکنم و هر کس از خواندن قرآن یا شنیدن آن فارغ میشود باید سجده کند.
شرح گفتار:
برای خواندن شرحی بر این گفتارهای نورانی، به پرسش و پاسخ ۲۴۸ مراجعه کنید.
