دو گفتار از آن جناب درباره‌ی تناسخ

۱ . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدصَادِقٍ الْإِصْفَهَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ يَزْعُمُ أَنَّهُ كَانَ عَصَا مُوسَى عَلَيْهِ السَّلَامُ وَدِرْعَ دَاوُودَ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَقَالَ: كَذَبَ عَدُوُّ اللَّهِ، مَا كَانَ إِلَّا نُطْفَةً مَشْؤُومَةً! ثُمَّ قَالَ: مَنْ آمَنَ بِالتَّنَاسُخِ فَقَدْ كَفَرَ بِاللَّهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ!

ترجمه‌ی گفتار:

حسن بن محمّدصادق اصفهانی ما را خبر داد، گفت: به منصور گفتم: مردی از اهل بصره می‌پندارد که او عصای موسی علیه السلام و سپر داوود علیه السلام بوده است! پس فرمود: دروغ گفته است دشمن خدا، جز نطفه‌ی شومی نبوده است! سپس فرمود: هر کس به تناسخ ایمان آورد، به خدا و کتاب‌هایش و پیامبرانش و روز قیامت کافر شده است!

۲ . أَخْبَرَنَا جَعْفَرُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْمُلْتَانِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِهِمْ بِالتَّنَاسُخِ إِذَا تُوُفِّيَتْ مِنْهُمْ نَفْسٌ انْتَقَلَتْ إِلَى جِسْمٍ آخَرَ حَتَّى تَسْتَكْمِلَ رِزْقَهَا، قَالَ: هَذَا مِمَّا قَالَ اللَّهُ فِيهِ: ﴿تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ۗ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾![۱] قُلْتُ: فَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ؟ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ: ﴿كَلَّا ۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ﴾![۲] قُلْتُ: إِنَّ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ إِنَّهُ يَذْكُرُ شَيْئًا! قَالَ: هَذَا مِمَّا قَالَ اللَّهُ فِيهِ: ﴿مَا لَهُمْ بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ﴾![۳] ثُمَّ قَالَ: التَّنَاسُخُ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا ﴿فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ﴾![۴]

ترجمه‌ی گفتار:

جعفر بن ابراهیم مُلتانی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی عقیده‌ی آنان به تناسخ پرسیدم که وقتی نفسی از آنان می‌میرد، به جسم دیگری انتقال می‌یابد تا آن گاه که بهره‌ی خود را کامل کند، فرمود: این از چیزی است که خداوند درباره‌اش فرموده است: «این آرزوی‌شان است، بگو برهانتان را بیاورید اگر راست می‌گویید!». گفتم: پس این (عقیده) درست نیست؟ فرمود: خداوند می‌فرماید: «هرگز، این تنها سخنی است که او گوینده‌ی آن است و از فراسوی‌‌شان برزخی است تا روزی که برانگیخته می‌شوند!». گفتم: برخی از آنان می‌گویند که چیزهایی (از زندگی پیشین) را به یاد می‌آورند! فرمود: این از چیزی است که خداوند درباره‌اش فرموده است: «آنان را به آن علمی نیست، آنان تنها حدس می‌زنند!». سپس فرمود: تناسخ گمان کسانی است که (به آخرت) کافر شدند، «پس وای بر کسانی که (به آخرت) کافر شدند از آتش!».

شرح گفتار:

برای خواندن شرحی بر این گفتارهای نورانی، به پرسش و پاسخ ۲۱۳ و برای آشنایی با برخی غالیان شیعه که باورهای تناسخ‌گرایانه داشته‌اند، به پرسش و پاسخ ۴ و ۲۴۱ مراجعه کنید.