دو شنبه ۲۳ مهر (میزان) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱۱ ربیع الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: آیا خواندن نماز ظهر پشت سر کسی که نماز عصر را می‌خواند یا بالعکس، جایز است؟ به طور کلّی، خواندن نماز با امامی که نمازی دیگر می‌خواند، چه حکمی دارد؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
نقد و بررسی
 

در رابطه با کتاب «هندسه عدالت» دو سوال داشتم:

۱ . یکی از ویژگی های چهارگانه‌ی حکومت عدل جهانی، «توان جابه‌جایی هر کس و هر چیز» دانسته شده است. منظور از «توان» چیست؟

۲ . در ادامه‌ی کتاب گفته شده است که خداوند به طور مستقیم و بدون واسطه بر زمین حکمرانی نمی‌کند؛ چراکه محدودیّت‌ها و قوانین مادّه، چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. سؤال اینجاست که آیا خداوند در روز قیامت مستقیماً و بدون واسطه حکمرانی نمی‌کند؟ اگر آری، مسلّماً در روز قیامت نیز محدودیّت‌ها و قوانین مادّه وجود دارد. پس حکمرانی خداوند در آن روز چگونه ممکن است؟

لطفاً به نکات زیر توجّه کنید:

۱ . روشن است که برای جابه‌جا کردن اشخاص و اشیاء در راستای عدالت جهانی، تنها «علم» به جای آن‌ها کافی نیست، بلکه «قدرت» بر جابه‌جا کردن آن‌ها نیز لازم است؛ زیرا چه بسیار کسانی که می‌دانند چه باید کرد، ولی توان آن را ندارند و توان آن، امکانات لازم برای آن است که در خصوص خلیفه‌ی خداوند در زمین، «نفر، مال و سلاح کافی» است؛ با توجّه به اینکه بدون آن‌ها، جابه‌جا کردن اشخاص و اشیاء در راستای عدالت جهانی، «مقدور» نیست و از همین رو، امام مهدی علیه السلام، با وجود برخورداری از علم لازم به جای اشخاص و اشیاء، هنوز موفّق به جابه‌جا کردن آن‌ها در راستای عدالت جهانی نشده؛ چراکه متأسفانه به دلیل عدم اقبال و حمایت مردم، هنوز توان لازم، یعنی نفر، مال و سلاح کافی برای این کار را پیدا نکرده است. هر چند «توان» در کلام علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی مطلق است و شامل «توان عقلی و بدنی کافی» برای جابه‌جا کردن اشخاص و اشیاء نیز می‌شود که مانند «علم» به جای آن‌ها، از شرایط لازم برای خلیفه‌ی خداوند در زمین است؛ چنانکه خداوند در کتاب خود به آن اشاره کرده و از باب مثال، در وصف طالوت فرموده است: ﴿وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ[۱]؛ «و او را در علم و توان جسمی وسعت بخشیده است»، ولی مسلّماً این توان برای امام مهدی علیه السلام وجود دارد و توانی که برای او وجود ندارد و فقدانش مانع حکومت او و در نتیجه، تحقّق عدالت جهانی شده، «نفر، مال و سلاح کافی» است که از اقبال و حمایت کافی مردم حاصل می‌شود و با این وصف، ناتوانی او عیبی برای او نیست، بل عیبی برای مردم است که نفر، مال و سلاح کافی را به جای او، در اختیار دیگران قرار داده‌اند[۲].

۲ . علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی در کتاب «هندسه‌ی عدالت» فرموده است: «حاکمیّت خداوند با معنایی که مورد نظر ماست، نمی‌تواند به طور مستقیم و بدون واسطه بر جهان مادّی جریان یابد؛ چراکه محدودیّت‌ها و قوانین مادّه چنین اجازه‌ای نمی‌دهد و طبیعت، ظرفیّت آن را ذاتاً فاقد است»[۳] و این سخن دقیق و صحیحی است که با حاکمیّت خداوند در روز قیامت نقض نمی‌شود؛ چراکه از یک سو، حاکمیّت خداوند در روز قیامت، حاکمیّت «با معنایی که مورد نظر ماست» نیست؛ با توجّه به اینکه حاکمیّت با معنای مورد نظر ما، حاکمیّت سیاسی در راستای اداره‌ی امور دنیاست، نه آخرت و از سوی دیگر، روز قیامت جزء آخرت است که از «جهان مادّی» و «طبیعت» محسوب نمی‌شود و بسیاری از «محدودیّت‌ها و قوانین مادّه» در آن جریان ندارد و نمونه‌اش عدم وجود مرگ در آن است که از بارزترین «محدودیّت‌ها و قوانین مادّه» در دنیاست. هر چند در روز قیامت نیز کارهای خداوند نوعاً «به طور مستقیم و بدون واسطه» انجام نمی‌شود، بلکه به واسطه‌ی فرشتگان، شهداء و شفعاء انجام می‌شود و از این جهت، چه بسا می‌توان قاعده‌ی مذکور را در آخرت نیز جاری دانست.

↑[۱] . البقرة/ ۲۴۷
↑[۲] . برای آگاهی بیشتر در این باره، بنگرید به: کتاب «بازگشت به اسلام»، ص۲۴۰ تا ۲۴۹.
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش بررسی نقدها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن نقد
کاربر گرامی! شما می‌توانید نقدهای علمی خود بر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش به بررسی علمی گرفته شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی نقد، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که نقد شما، در پایگاه بررسی شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن نقد خود، نقدهای مرتبط را مرور، یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . بهتر است که از نوشتن نقدهای متعدّد و غیر مرتبط با هم در هر نوبت، خودداری کنید؛ چراکه چنین نقدهایی در پایگاه به تفکیک و أحیاناً در مدّتی بیش از مدّت معمول بررسی می‌شوند.