یک شنبه ۲۲ مهر (میزان) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱۰ ربیع الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 پرسش جدید: آیا خواندن نماز ظهر پشت سر کسی که نماز عصر را می‌خواند یا بالعکس، جایز است؟ به طور کلّی، خواندن نماز با امامی که نمازی دیگر می‌خواند، چه حکمی دارد؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: دو گفتار از آن جناب در بیان اینکه پیامبر و جانشینان او دارای ولایت تکوینی یا تشریعی نیستند و ولایت تکوینی و تشریعی تنها برای خداوند است. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نکته‌ی جدید: نکته‌ی «عید منتظران» نوشته‌ی «حسنا منتظر المهدی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر در این باره؛ حدیث ۲۱. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. نقد جدید: حضرت علامه در نامه‌ی شماره‌ی ۶ فرموده‌اند: «هر چیزی غیر خدا که شما را به خود مشغول کند، شیطان است». می‌خواستم منظور ایشان از این جمله را بدانم. مثلاً اگر درگیر شغلی بودیم برای امرار معاش خود و خانواده باز هم شیطان است؟ برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
نقد و بررسی
 

با سلام خدمت اساتید محترم؛ شما که ساخته‌ی ذهن خود را امام خود نمی‌کنید و از یقین پیروی می‌کنید و به تکلیف شرعی و عقلی اسلام برای حاکمیّت آخرین ولیّ امر مسلمین تلاش می‌کنید.

و اما بعد...

یکی از دوستان در مورد خمس تحقیقات فراوانی کرده است و به اصطلاح از گفتار علما و اسناد ایشان به نتیجه‌ای رسیده است که با گفتار جناب علامه در تناقض است و ۲ سؤال بیان کردند و خواستند با سند و مدرک بیان کنید. در مورد خمس در صفحه‌ی ۲۷۴ کتاب «بازگشت به اسلام» مرقوم شده است که خمس از زمان جناب عمر به بعد به اهل بیت پرداخت نشده است. با این وصف:

۱ . طبق سنت پیامبر (ص) خمس به چه اموالی تعلّق می‌گرفته که پیامبر خمس آن را وصول می‌کرده است؟

۲ . اسنادی که نشان می‌دهد پیامبر خمس را می‌گرفتند و بین اهل بیت خودش تقسیم می‌کرده کدام است؟ در صورتی که در متون اسلامی مشهور است که پیامبر حتی یک بار چنین کاری نکرده است!

با تشکّر

ما امروز در میان جوانان علاقه‌مند به مباحث اعتقادی و فقهی، شاهد دو گونه انحراف هستیم: یکی «تقلید» به معنای پذیرفتن و تکرار دیدگاه‌های مذاهب و رجال قدیم و جدید بدون مطالعات کافی و تحقیقات صحیح درباره‌ی آن‌ها که انحرافی خطرناک شمرده می‌شود و دیگری «فتوای بدون علم» به معنای نتیجه‌گیری و اتّخاذ مواضع متفاوت بدون مطالعات کافی و تحقیقات صحیح که غالباً با انگیزه‌ی خودداری از تقلید انجام می‌شود، ولی در واقع از تقلید خطرناک‌تر است.

با این مقدّمه، توجّه جناب‌عالی را به نکات زیر جلب می‌کنیم:

۱ . خمس از احکام ضروری اسلام است که با صراحت در کتاب خداوند تشریع شده و با این وصف، تردیدی نیست که پیامبر خداوند به آن مانند سایر احکام اسلام عمل کرده و ادّعای اینکه به آن عمل نکرده، ادّعایی بی‌بنیاد است که سوء ظنّ به آن حضرت و متّهم کردنش به ترک فریضه‌ی خداوند شمرده می‌شود.

۲ . خمس مالیاتی شرعی است که بنا بر کتاب خداوند، به هر مال مغتنمی تعلّق می‌گیرد؛ چراکه خداوند با اطلاق و عموم فرموده است: ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ[۱]؛ «بدانید هر چیزی که مغتنم یابید، بی‌گمان خمس آن برای خداوند و برای پیامبر و برای نزدیکانش و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است» و «هر چیزی که مغتنم یابید» شامل هر فایده‌ی مالیِ فوق العاده و دور از انتظاری مانند گنج، معدن و غنیمت جنگی می‌شود، هر چند در زمان پیامبر خداوند مصداقی جز غنیمت جنگی برای آن وجود نداشت.

۳ . بنا بر روایات متواتر و مشهور اسلامی، مراد از ﴿ذِي الْقُرْبَى نزدیکان هر کس اگرچه بی‌نیاز باشند نیست، بل نزدیکان پیامبر است که به اقتضای خلافت خود از جانب آن حضرت و نیازی که به حمایت مالی مسلمانان دارند، مستحقّ بخشی از خمس هستند[۲] و این قول عمر بن عبد العزیز، ابو حنیفه، مالک، شافعی، احمد، ثوری، اوزاعی، ابو ثور و اکثر فقهاء مسلمان از همه‌ی مذاهب اسلامی است[۳]، بلکه شافعی اتّفاق نظر صحابه درباره‌ی آن را نقل کرده است[۴] و مراد از ﴿الْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ، یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان هاشمی هستند؛ چراکه اولاً عطف به نزدیکان پیامبر شده‌اند و این ظاهر در وجود اشتراک میان آن‌ها در نزدیک بودن به پیامبر است؛ ثانیاً خداوند برای یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان غیر هاشمی زکات را قرار داده است و با این وصف، وجهی ندارد که خمس را هم برای آن‌ها قرار دهد، در حالی که برای یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان هاشمی زکات را حرام کرده است و با این وصف، جا دارد که خمس را برای آن‌ها به عنوان جایگزین آن قرار دهد تا ظلم به آن‌ها لازم نیاید؛ ثالثاً اختصاص نیمی از خمس به یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان هاشمی، قول اهل بیت پیامبر است و قول آنان بنا بر حدیث متواتر ثقلین، کاشف از قول پیامبر شمرده می‌شود.

۴ . روایاتی که نشان می‌دهد پیامبر خداوند بخشی از خمس را میان نزدیکان خود از بنی هاشم و بنی مطلب تقسیم می‌کرده، متواتر و مشهور است؛ به عنوان نمونه، از جبیر بن مطعم روایت شده است که گفت: «قَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ سَهْمَ ذَوِي الْقُرْبَى عَلَى بَنِي هَاشِمٍ وَبَنِي الْمُطَّلِبِ»؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سهم ذوی القربی را میان بنی هاشم و بنی مطلب تقسیم کرد»[۵] و از او روایت شده است که گفت: «هنگامی که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سهم ذوی القربی را میان بنی هاشم و بنی مطلب تقسیم کرد و به سایر تیره‌های قریش مانند بنی عبد الشمس و بنی نوفل چیزی از آن نداد، من و عثمان بن عفان به نزد او آمدیم و گفتیم: ای رسول خدا! ما منکر فضل بنی هاشم به خاطر جایگاهی که خداوند برای تو از میان آن‌ها قرار داده است نیستیم، ولی چرا به بنی مطلب می‌پردازی و از ما باز می‌داری، در حالی که ما و آن‌ها نسبت به تو یک اندازه قرابت داریم؟! پس رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: آن‌ها هیچ گاه چه در جاهلیّت و چه در اسلام از من جدا نشدند؛ جز این نیست که بنی هاشم و بنی مطلب یک چیز هستند -و انگشتان دو دستش را در هم فرو برد»[۶]؛ بل پیامبر خداوند تا حدّی به پرداخت خمس به اهل بیتش اهتمام داشت که در زمان حیات خود، اداره‌ی خمس و همه‌ی اختیارات مربوط به آن را به علی بن ابی طالب تفویض فرمود تا پس از حیاتش کسی با او درباره‌ی آن نزاع نکند؛ چنانکه از عبد الرحمن بن ابی لیلی روایت شده است که گفت: «شنیدم علی می‌فرماید: گفتم: ای رسول خدا! اگر صلاح می‌بینی حقّ ما از خمس در کتاب خداوند را به من واگذار کن که در زمان حیات تو آن را تقسیم کنم تا احدی بعد از تو با من درباره‌ی آن نزاع نکند! پس رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آن را به من واگذار کرد و من در زمان حیات رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آن را تقسیم کردم، سپس ابو بکر آن را به من واگذار کرد و من در زمان حیات ابو بکر هم آن را تقسیم کردم، سپس عمر آن را به من واگذار کرد و من در زمان حیات عمر هم آن را تقسیم کردم، تا اینکه آخرین سال از سال‌های عمر رسید، پس مال زیادی برای او آمد، پس حقّ ما را کنار گذاشت و به دنبال من فرستاد و گفت: این حقّ شماست، پس آن را بگیر و هر جا که تقسیم می‌کردی تقسیم کن! من گفتم: ای امیر مؤمنان! ما امسال به آن نیازی نداریم، در حالی که مسلمانان به آن نیازمند هستند، پس امسال آن را برای آن‌ها مصرف کن، ولی بعد از عمر تا به امروز که در این جا ایستاده‌ام دیگر احدی ما را به سوی آن فرا نخوانده است! من بعد از اینکه از نزد عمر بیرون آمدم، عباس را دیدم، او به من گفت: ای علی! امروز ما را از چیزی محروم کردی که دیگر هرگز تا روز قیامت به ما باز نخواهد گشت و او مرد زیرکی بود!»[۷] هر چند روایات دیگری در دست است که نشان می‌دهد، علی داوطلبانه از حقّ اهل بیت در آن سال گذشت نکرده، بلکه با درخواست عمر یا اصرار او این کار را کرده است؛ چنانکه از ابن أبی لیلی روایت شده است که گفت: «علی رضی الله عنه را نزد أحجار الزیت (جایی در مدینه) دیدم، پس به او گفتم: پدر و مادرم به فدایت باد! ابو بکر و عمر با حقّ شما اهل بیت از خمس چه کردند؟ پس علی رضی الله عنه فرمود: اما ابو بکر در زمانش خمس‌های چندانی نبود و هر مقدار که بود همه‌اش را به ما پرداخت و اما عمر همواره آن را به ما می‌پرداخت تا اینکه مال شوش و اهواز برای او آمد، پس به ما گفت: در مسلمانان کمبودی هست، پس اگر دوست داشته باشید می‌توانید در این مورد حقّ خود را واگذارید تا آن را صرف کمبود مسلمانان کنیم تا آن گاه که مال دیگری برای ما بیاید و حقّ شما را از آن بپردازیم! پس عبّاس به علی گفت: او را در حقّ ما به طمع نینداز، ولی علی فرمود: ای ابا فضل! آیا ما سزاوارتر نیستیم که درخواست امیر مؤمنان را بپذیریم و کمبود مسلمانان را رفع کنیم؟ پس عمر رضی الله عنه از دنیا رفت پیش از اینکه مال دیگری برایش بیاید و حقّ ما را از آن بپردازد» و بنا بر روایتی دیگر، «عمر گفت: برای شما حقّی هست، ولی من علم ندارم که آیا اگر زیاد شود همه‌اش برای شماست؟ پس اگر بخواهید مقداری از آن که خودم صلاح بدانم را به شما می‌دهم، ولی ما جز از گرفتن همه‌ی آن سر باز زدیم و او نیز حاضر نشد که همه‌ی آن را به ما بپردازد»[۸] و این گزارشی است که ابن عبّاس نیز آن را تأیید کرده است؛ چنانکه یزید بن هرمز از نجدة بن عامر حروری روایت کرده است که وقتی در فتنه‌ی ابن زبیر به حج آمد، نامه‌ای برای ابن عبّاس نوشت و از او درباره‌ی سهم ذی القربی در کتاب خداوند پرسید، پس او پاسخ داد: «آن برای ما برای نزدیکان رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم میانشان تقسیم کرد، ولی عمر بن خطاب چیزی از آن را به ما عرضه می‌داشت که ما آن را کمتر از حقّ خود می‌دانستیم و به همین دلیل، آن را برگرداندیم و از قبول آن خودداری کردیم» و بنا بر روایتی دیگر، «پس قوم ما ابا کردند از اینکه آن را به ما بپردازند»[۹]. این در حالی بود که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در زمان حیات خود، هرگز تصرّفات اهل بیتش در خمس را به خاطر زیاد بودن آن محدود نکرد، بلکه با محدود کنندگان آن برخورد فرمود؛ چنانکه از بریده‌ی اسلمی روایت شده است که گفت: «پیامبر علی را به سوی خالد گسیل داشت تا خمس را بگیرد و تقسیم کند و من از علی بدم می‌آمد، پس او کنیزکی از خمس را برای خود برگزید و در حالی صبح کرد که از سرش آب می‌چکید، پس به خالد گفتم: نمی‌بینی که این مرد چه کار کرد؟! پس چون به نزد پیامبر بازگشتیم، من به آن حضرت گزارش دادم، پس آن حضرت فرمود: ای بریده! آیا از علی بدت می‌آید؟! گفتم: بله، فرمود: او را دوست داشته باش؛ چراکه برای او در خمس بیشتر از این‌هاست»[۱۰] و از عمران بن حصین روایت شده است که گفت: «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سپاهی را گسیل داشت و علی بن ابی طالب را بر آنان گماشت، پس او کنیزی (از میان غنائم) را برای خود گرفت، پس آنان بر او خرده گرفتند و چهار تن از اصحاب رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم با هم قرار گذاشتند که وقتی پیامبر را دیدند کار علی را به آن حضرت گزارش دهند و رویّه‌ی مسلمانان این بود که وقتی از سفری باز می‌گشتند نخست به نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم می‌آمدند و به آن حضرت سلام می‌دادند و سپس به خانه‌های خود می‌رفتند، پس هنگامی که سپاهیان به نزد آن حضرت بازگشتند، یکی از آن چهار تن برخاست و گفت: ای رسول خدا! ندیدی که علی بن ابی طالب چنین و چنان کرد! پس رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از او روی گرفت، سپس دومین تن از آنان برخاست و همین سخن را گفت، پس آن حضرت از او روی گرفت، سپس سومین تن از آنان برخاست و همین سخن را گفت، پس آن حضرت از او روی گرفت، سپس چهارمین تن از آنان برخاست و سخن آنان را تکرار کرد، پس رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به آنان روی کرد و در حالی که خشم بر رخسارش نمایان بود فرمود: از علی چه می‌خواهید؟! از علی چه می‌خواهید؟! از علی چه می‌خواهید؟! هرآینه علی از من است و من از علی هستم و او ولیّ هر مؤمنی پس از من است»[۱۱].

از اینجا دانسته می‌شود که تعلّق خمس به اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم از احکام واضح و مسلّم در اسلام است که توسّط شخص آن حضرت تبیین و رعایت شده و با این وصف، روشن است که دوست محترم شما درباره‌ی آن «تحقیقات فراوانی» نکرده و در رسیدن به نتیجه‌ای متناقض با گفتار علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی به خطایی بس فاحش دچار شده است. از این رو، توصیه‌ی ما به ایشان و سایر جوانان علاقه‌مند به مباحث اعتقادی و فقهی اسلام این است که از تقلید کورکورانه و اظهار نظر عجولانه به یک اندازه پرهیز کنند و در نقد گفتارهای عالم ربّانی حضرت منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی که کاملاً مبتنی بر کتاب خداوند و سنّت متواتر پیامبر است، محتاط‌تر باشند و مانند جاهلان خودپسندی عمل نکنند که با بی‌پروایی و سهل‌اندیشی به کتاب شریف «بازگشت به اسلام» می‌نگرند و به سبب تفاوت‌های آن با فرضیه‌ها و ذهنیّت‌های‌شان، می‌پندارند که در آن اشکالات بسیاری وجود دارد، غافل از اینکه اشکالات بسیار در فرضیه‌ها و ذهنیّت‌های آنان است، نه در کتاب شریف «بازگشت به اسلام» که در یک واو با کتاب خداوند و سنّت متواتر پیامبرش مخالف نیست و تنها فروتنان در می‌یابند.

↑[۱] . الأنفال/ ۴۱
↑[۲] . نگاه کنید به: تفسير الطبري، ج۱۰، ص۷ و ۱۱؛ شرح معاني الآثار للطحاوي، ص۲۷۶؛ أحكام القرآن للجصاص، ج۳، ص۷۹؛ تفسير الثعلبي، ج۴، ص۳۵۸؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۶، ص۲۹۳.
↑[۳] . نگاه کنید به: الإستذكار لابن عبد البر، ج۵، ص۸۱.
↑[۴] . الأمّ للشافعي، ج۴، ص۱۶۰
↑[۵] . الأمّ للشافعي، ج۴، ص۱۵۴؛ مصنف ابن أبي شيبة، ج۷، ص۶۹۹
↑[۶] . الأمّ للشافعي، ج۴، ص۱۵۴؛ مغازي الواقدي، ج۲، ص۶۹۶؛ مصنف ابن أبي شيبة، ج۸، ص۵۲۰؛ تاريخ المدينة لابن شبة، ج۲، ص۶۴۴؛ سنن أبي داود، ج۲، ص۲۶؛ سنن النسائي، ج۷، ص۱۳۰؛ شرح معاني الآثار للطحاوي، ص۲۳۵؛ المحلى بالآثار لابن حزم، ج۷، ص۳۲۷؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۶، ص۳۴۱؛ تاريخ الإسلام للذهبي، ج۲، ص۴۲۸
↑[۷] . مصنف ابن أبي شيبة، ج۷، ص۶۹۹؛ سنن أبي داود، ج۲، ص۲۷؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۶، ص۳۴۴
↑[۸] . مسند الشافعي، ص۳۲۵؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۶، ص۳۴۴
↑[۹] . مصنف ابن أبي شيبة، ج۷، ص۶۹۹؛ مسند أحمد، ج۱، ص۳۲۰؛ مسند الدارمي، ج۲، ص۲۲۵؛ صحيح مسلم، ج۵، ص۱۹۸؛ سنن أبي داود، ج۲، ص۲۶؛ سنن النسائي، ج۷، ص۱۲۸
↑[۱۰] . مسند أحمد، ج۵، ص۳۵۹؛ صحيح البخاري، ج۵، ص۱۱۰؛ المحلى بالآثار لابن حزم، ج۷، ص۳۲۸؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۶، ص۳۴۲
↑[۱۱] . مصنف ابن أبي شيبة، ج۷، ص۵۰۴؛ سنن الترمذي، ج۵، ص۲۹۶؛ الآحاد والمثاني لابن أبي عاصم، ج۴، ص۲۷۹؛ السنن الكبرى للنسائي، ج۵، ص۱۳۲؛ صحيح ابن حبان، ج۱۵، ص۳۷۴؛ المستدرك على الصحيحين للحاكم، ج۳، ص۱۱۱
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش بررسی نقدها
تعلیقات
نقدها و بررسی‌های فرعی
نقد فرعی ۱
نویسنده: حمید رضا

چرا باید نصفی از خمس به سادات تعلق بگیرد؟ اینکه نصفی از آن باید برای پیامبر یا خلیفه‌ی او باشد قابل توجیه است؛ زیرا باید برای اجرای حکومت خدا سرمایه داشته باشند، اما سادات و فرزندان دیگر پیامبر چرا باید از خمس استفاده کنند با توجه به اینکه ممکن است افرادی فاسد یا فاسق هم در میان آن‌ها باشند و یا سید دروغین هم در میان آن‌ها باشد؟ آیا این یک منطق نژادپرستانه نیست؟ اگر فقیر هستند چرا نباید مثل بقیه از زکات و صدقات و ... استفاده کنند؟ این مسأله در طول تاریخ اسلام بسیار مورد سوء استفاده‌ی برخی سادات و ... بوده است.

پاسخ به نقد فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۴/۱۲/۸

تعلّق خمس به یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان هاشمی با توجّه به عدم تعلّق زکات به آنان، تبعیض نژادی شمرده نمی‌شود؛ چراکه آنان به اقتضای یتیم بودن، مسکین بودن و در راه مانده بودن، مانند یتیمان، مسکینان و در راه ماندگان دیگر، مستحقّ انفاق هستند و به اقتضای هاشمی بودن مستحقّ انفاق بیشتری نسبت به دیگران نیستند تا به سوء استفاده از خویشاوندی خود با رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم متّهم شوند، بل تنها مستحقّ انفاقی مساوی با دیگران از منبعی متفاوت هستند که صورت محترمانه‌تری دارد و در چهارچوب احترام بیشتر به خویشاوندان رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم است که تحت عنوان ﴿الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى[۱] مزد آن حضرت در کتاب خدا شمرده شده و همواره مورد اذعان مسلمانان جهان بوده و تنها مورد انکار خوارج و نواصب قرار گرفته و روشن است که احترام بیشتر به خویشاوندان رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، بی‌احترامی به دیگران شمرده نمی‌شود؛ همچنانکه احترام به پدر و مادر یا احترام به سالخوردگان، به معنای بی‌احترامی به دیگران نیست و از نظر عقلا کاری ناپسند شمرده نمی‌شود.

وانگهی احتمال وجود افراد فاسد و فاسق، تنها در میان یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان هاشمی نیست، بلکه در میان یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان دیگر نیز وجود دارد و با این وصف، مانع از تعلّق خمس به آنان نمی‌شود، همان طور که مانع از تعلّق زکات به دیگران نمی‌شود. احتمال جعل عنوان هاشمی نیز فراتر از احتمال جعل عنوان یتیم، مسکین و در راه مانده نیست و چنین احتمالی به موضوع مربوط است و به حکم ربطی پیدا نمی‌کند. غایت امر در عمل به حکم، باید کوشش کرد که خمس به هاشمیان راستین پرداخت شود، همان طور که باید کوشش کرد به یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان راستین پرداخت شود.

از اینجا دانسته می‌شود که این حکم خداوند مانند سایر احکام او، حکمی عادلانه و اخلاقی است و از «یک منطق نژادپرستانه» تبعیّت نمی‌کند و برداشت جناب‌عالی و برداشت خوارج و نواصب از آن نادرست است.

↑[۱] . الشّوری/ ۲۳
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش بررسی نقدها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن نقد
کاربر گرامی! شما می‌توانید نقدهای علمی خود بر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش به بررسی علمی گرفته شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی نقد، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که نقد شما، در پایگاه بررسی شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن نقد خود، نقدهای مرتبط را مرور، یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . بهتر است که از نوشتن نقدهای متعدّد و غیر مرتبط با هم در هر نوبت، خودداری کنید؛ چراکه چنین نقدهایی در پایگاه به تفکیک و أحیاناً در مدّتی بیش از مدّت معمول بررسی می‌شوند.