аз онон, ақойид ва аъмоли худро аз аксарияти ҷавомеъи худ ахз кардаанд ва далиле барои он ҷуз тақлид аз онон надоштаанд; То ҷойе ки ҳар кас аз онон дар миёни ҳанафиён зойиш ёфта ҳанафӣ шуда ва ҳар кас аз онон дар миёни моликиён зойиш ёфта моликӣ шуда ва ҳар кас аз онон дар миёни шофеъиён зойиш ёфта шофеъӣ шуда ва ҳар кас аз онон дар миёни ҳанбалиён зойиш ёфта ҳанбалӣ шуда ва ҳар кас аз онон дар миёни шиъаён зойиш ёфта шиъа шуда ва ба ин тартиб, ҳар кадом аз мазҳаби ройиҷ дар муҳити худ пайравӣ карда ва ин дар ҳоле аст ки тарки пайравӣ аз он, ҳар чанд барои пайравӣ аз чизе беҳтар аз он, ба сабаби таъаллуқи хотир ва эътиёд ба он ва ҳарос аз воқеъ шудан дар ақаллият ки муваллиди фишорҳои сиёсӣ ва иҷтимоӣ аст, душвор аст. Ба ин тартиб, гуфтаҳо ва кардаҳои ғолиб бар ҷомеъа, монанди омилӣ қаҳрӣ ва номаҳсус, бар афроди он таъсир мегузорад ва гуфтаҳо ва кардаҳои ононро шакл медиҳад, ба наҳве ки онон ин гуфтаҳо ва кардаҳоро гуфтаҳо ва кардаҳои хеш мепиндоранд, дар ҳоле ки ба воқеъ аз они онон нест, балки аз они ҷомеъа аст ва онон дар пайдоиши он камтарин саҳмро доштаанд.

[Адами эътибори иҷмоъ]

Аз инҷо дониста мешавад ки ҷамоъат ба маънои аксарияти ғолиби мусалмонон, наметавонад меъёри ҳақ бошад ва илтизоми ба он ваҷҳе надорад ва аҳли он, лузуман аҳли ҳақ нестанд; Чунонки гуфта шудааст ҷамоъат, аҳли ҳаққанд агар чи андак бошанд. Ҳамчунонки иҷмоъ ҳаргоҳ ба маънои иштиҳор ва адами шинохти мухолиф бошад, асле дар Ислом надорад ва мусбити ҳақ нест; Чароки адами шинохти мухолиф, ба маънои адами мухолиф нест ва иштиҳор, далолате бар ҳақоният надорад. Оре, иттфоқи назари қатъии мусалмонон, бино бар адами имкони иҷтимоъи онон бар ботил, кошиф аз ҳақоният аст, вале рӯшан аст ки истиқроъи томми он мумкин нест ва истиқроъи ноқиси он муҷиби яқин намешавад. Бо ин васф, тавҷиҳи эътибори он бо истинод ба шумулаш бар раъйи Паёмбар ё хулафоъи рошидаш бино бар қавли ба ҳуҷҷияати раъйи онон низ бемаъност; Чароки шумули он бар раъйи онон, ҳангоме қатъият дорад ки асли вуҷуди он қатъӣ бошад, дар ҳоле ки асли вуҷуди он, мубтанӣ бар истиқроъи ноқис аст ки заннӣ