мавҷудот аст; Бо таваҷҷуҳ ба инки мутаваққиф бар илми комил ба ҳамаи онҳо ва ҳамаи масолеҳ ва мафосиди онҳост то боядҳо ва набоядҳои лозим барои ҳидояти таклифияшон ба камолашон таъйин шавад, дар ҳоле ки чунин илме, ҷуз барои таквин кунандаи онҳо вуҷуд надорад; Чунонки фармудааст: ﴿هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴾[1]; «Ӯ касе аст ки ҳар чи дар замин астро барои шумо халқ кард ва сипас ба осмон пардохт ва онро ҳафт осмон баробар кард ва Ӯст ки ба ҳар чизе олим аст» Ва фармудааст: ﴿أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ﴾[2]; «Оё касе ки халқ кард олим нест?! Дар ҳоле ки Ӯ борикбини огоҳ аст» Ва бо ин васф, рӯшан аст ки касе ҷуз Ӯ салоҳияти ҳалол кардан ё ҳаром кардани чизе барои чизӣ дигаронро надорад; Чароки ҳалол кардан ё ҳаром кардани чизе барои чизӣ дигар, мутаваққиф бар илми ба он ду ва адами таносубашон бо якдигар аст ки ҷуз барои таквин кунандаи он ду мумкин нест; Чунонки фармудааст: ﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ ۖ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ﴾[3]; «Бигӯ оё ризқе ки Худованд бароятон нозил кардро дидаед ки аз он ҳаром ва ҳалоле сохтаед?! Бигӯ оё Худованд ба шумо изн дод ё бар Худованд дурӯғ мебандед?!». Дар ҳоле ки аҳкоми Худованд, тобеъи аз илми Ӯ ба табоъи ва мақодири ашёъ ва нисбат ва иртиботи онҳо бо якдигар ва масолеҳ ва мафосиди ношӣ аз онҳо ва суннатҳои собит ва мулоҳизоти мутағййири Ӯ ва низ асбоби ғайбӣ ва фаромоддӣ дар низоми ҳастӣ аст ва рӯшан аст ки чунин илме, аз дастраси дигарон хориҷ аст. Аз инҷо дониста мешавад ки танҳо аҳкоми Худованд, арзиши пайравиро дорад ва аҳкоме ки дигарон вазъ мекунанд, қобили пайравӣ нест; Чунонки фармудааст: ﴿أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَنْ بِهِ اللَّهُ ۚ وَلَوْلَا كَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۗ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾[4]; «Ё барои онон шариконе аст ки барояшон чизе аз динро ташриъ кардаанд ки Худованд ба он изн надодааст?! Дар ҳоле ки агар баное бар ҷудоӣ набуд миёнашон файсала мешуд ва бегумон золимонро азобӣ дарднок аст»; Зеро дигарон, ба иқтизои маҳдудият ҳавос ва идрокоти худ, ба ҳама чиз дар ҷаҳон олим нестанд ва табъан дар ҳоле ҳукм вазъ