бо холис сохтани дин барояш, бихонед агарчи кофирон хуш надоштанд» Ва фармудааст: ﴿هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ ۗ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾[1]; «Ӯ зиндайе аст ки Худое ҷуз Ӯ нест; Пас Ӯро дар ҳоле ки динро барояш холис месозед бихонед; Ситойиш барои Худо Парвардигори ҷаҳониён аст» Ва фармудааст: ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ ۚ وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ﴾[2]; «Ва фармон дода нашуданд магар ба инки Худовандро бо холис сохтани дин барояш ҳақгароёна бипарстанд ва намозро барпо доранд ва закотро бипардозанд ва он ҳамоно дини ростин аст»! Ин ба рӯшанӣ гӯёи он аст ки ибодати Худованд бо дине ки барои Ӯ холис нашуда ва ба ғайри ақойид ва аҳкоми ношӣ аз Ӯ омехта аст, кифоят намекунад ва мутаъаллиқи амри Ӯ нест ва аз инҷо фасод ё адами қабули аъмолӣ ибодӣ ки мубтанӣ бар занн ё омехта ба бидъатанд, дониста мешавад; Чароки занниёт аз Ислом нестанд ва як бидъат дар ибодат, ҳамаи онро ботил мекунад.

2. Иқомаи кулли Ислом

Афзун бар иқомаи айни Ислом ба сурати холис ва бар канор аз ақойид ва аҳкоми ғайри ҳақиқӣ, иқомаи кулли Ислом ба сурати комил ва бар канор аз таҷзияҳ ва табъиз, зарурӣ аст; Зеро Ислом, як маҷмӯъаи муртабит ва ба ҳампайваста, монанди як низоми дақиқ ва занҷираи ҳалқа дар ҳалқа аст ки ҳар ҷузъи он бо назар ба ҷузъи дигараш, ташриъ шуда, ба наҳве ки қатъи назар аз он, қобили ташриъ набуда ва чи басо ташриъи он, ноқизи ғараз будааст; Монанди донаҳои тасбеҳ ки ҳар як ба эътибори ҷузъӣ аз кул сохта шудааст ва ҳеҷ як ба танҳоӣ арзише надорад ва ҷуз дар қолиби кул судманд нест ва бо ин васф, вуҷуди аҷзоъи он, дар зимни вуҷуди кулли он аст ва бо заволи кулли он, аҷзоъи он низ аз байн меравад. Ба ҳамин тартиб, аҷзоъи Ислом низ ба эътибори кулли он, ташриъ шудааст ва ҷуз дар сурати иқомаи кулли он, судманд нест, балки чи басо дар сурати адами иқомаи кулли он, иқомаи аҷзоъе аз он ба танҳоӣ, зиёнбор аст; Монанди доруҳое ки табиб, бо назар ба таркибашон бо якдигар таҷвиз карда ва истеъмоли бархӣ аз онҳо ҷудо аз бархӣ дигар, хатарнок аст; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا