Лутфан ба нукоти зер таваҷҷуҳ кунед:

1 . Занони душманони Ислом, сангҳойе дар хонаҳои онон нестанд то масъулияте дар қиболи аъмоли онон надошта бошанд, балки инсон ҳастанд ва ба иқтизои инсон будан, ақл ва ихтиёр доранд ва табъан мукаллаф ба пазириши Ислом ва сипас боздоштани шавҳаронашон аз душманӣ бо он ё ҷудо шудан аз онон ҳастанд. Пас ҳаргоҳ бо вуҷуди ин шаройит, Исломро напазиранд ва шавҳарони худро аз душманӣ бо он бознадоранд ё аз онон ҷудо нашаванд, ҳамфикр ва ҳамкори душманони Ислом, балки аз зумраи онон маҳсуб мешаванд; Ҷуз ба далили заъфи ақли ва ҳузури ғайри мустақим дар ҷанг, шойисатаи тараҳҳум ҳастанд ва аз ин рӯ, куштани онон раво нест; Ҳамчунонки фарзандони душманони Ислом низ ҳаргоҳ болиғ бошанд, муқассир маҳсуб мешаванд; Чароки на падарони худро аз куфр ва зул боздоштаанд ва на хонаҳои ононро тарк кардаанд ва ба ҷабҳаи ҳақ пайвастаанд ва агар ноболиғ бошанд низ дар хонаҳои душманони Ислом, бидуни сарпарасти ё таҳти сарпарастии душманони Ислом раҳо намешаванд; Чароки дар ин сурат, ё аз байн мераванд, дар ҳоле ки ҳанӯз ҷурме муртакиб нашудаанд ва ё таҳти сарпарастии душманони Ислом, ба яке аз онон табдил мешаванд. Аз ин рӯ, ҷойиз аст ки сарпарастии онон ба мусалмонон вогузор шавад, то дар изои хидматӣ мутаъораф ва одилона, аз як сӯ нафақаяшон таъмин шавад ва аз сӯӣ дигар аз таъсири сӯъи тарбият ва нуфузи фарҳангии душманони Ислом раҳойи ёбанд; Чароки барда будан дар оғӯши Ислом, беҳтар аз озод будан зери юғи куфр аст.

2 . Мусалмоне ки ғулом ё канизашро монанди яке аз аъзои хонаводаи худ дар хонаи худ нигоҳдорӣ карда ва бо риъояти аҳком ва ахлоқи Исломӣ парваронда ва таълим додааст, вале неъмати ӯ маҳсуб мешавад ва бар гардани ӯ ҳаққе монанди ҳаққи падар ё шавҳар пайдо карда ва табиъӣ аст ки ин ҳақ, бо мусалмон шудани ғулом ё каниз аз байн намеравад; Чароки ғулом ё каниз барои худаш мусалмон шуда ва саъодати худашро тазмин карда; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿فَمَنِ اهْتَدَى فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا﴾[1]; «Ҳар кас ҳидоят ёбад, барои худаш ҳидоят ёфта ва ҳар кас гумроҳ шавад ба зиёни худаш гумроҳ шудааст». Аз ин рӯ, хидматгузорӣ ба мавлояш пас аз мусалмон шудан аз ӯҳдаи ӯ бардошта намешавад, то он гоҳ ки худро бо қарордодӣ мунсифона аз мавлояш бозхарид кунад ё мавлояш бо ризояти худ ӯро озод гардонад ва албатта барои мавлояш шойиста аст ки ҳаргоҳ дар ӯ хайре мебинад, заминаи онро фароҳам созад; Чунонки Худованд ба он суфориш карда ва фармудааст: ﴿وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا ۖ وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ﴾[2]; «Ва бо касоне ки бардагонатон ки хоҳони бастани қарордод барои озодии худ ҳастанд, қарордод бибандед агар дар онон хайре меёбед ва аз моли Худованд ки ба шумо ато фармудааст ба онон бидиҳед».

3 . Абу Сӯфиён аз бузургони Қурайш маҳсуб мешуд ва назди аъроб бисёр мӯҳтарам буд ва мароми Паёмбар залил сохтани бузургон ва ашхоси мавриди эҳтиром набуд, бал мекӯшид ки эҳтироми ононро то ҳадди мумкин ҳифз кунад, то ҳамми худ ба Ислом рағбат пайдо кунанд ва ҳамми қавмашон; Чунонки фармудааст: «إِذَا أَتَاكُمْ كَرِيمُ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوهُ»[3]; «Ҳаргоҳ бузурги қавме ба наздатон омад, ӯро гиромӣ бидоред» Ва ривоят шудааст: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ يُؤَلِّفُهُمْ وَلا يُنَفِّرُهُمْ وَيُكْرِمُ كَرِيمَ كُلِّ قَوْمٍ وَيُوَلِّيهِ عَلَيْهِمْ»[4]; «Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам мардумро ҷазб мекард ва фирорӣ намедод ва бузурги ҳар қамеро гиромӣ медошт ва бар онон мегумошт». Аз ин рӯ, на танҳо ба барда сохтани Абу Сӯфиён дастур надод, балки чун ба Макка дохил шуд фармуд: «مَنْ دَخَلَ دَارَ أَبِي سُفْيَانَ فَهُوَ آمِنٌ»[5]; «Ҳар кас ба хонаи Абу Сӯфиён дохил шуд, дар амон аст»; Ҳамчунонки баъд аз пирӯзӣ дар ҷанги Ҳунйн низ бахши бузурге аз ғаноимро ба ӯ бахшид то аз ӯ дилҷӯйи шавад; Хусусан бо таваҷҷуҳ ба инки ӯ дар остонаи вуруди Паёмбар ба Макка, ба назди ӯ омада ва Исломро пазируфт.

Аз инҷо дониста мешавад ки ҳамаи аҳкоми Ислом одилона ва ҳамаи аъмоли Паёмбар ҳакимона будааст ва касоне ки чунин намеандешанд, дучори иштибоҳ ва каҷфаҳмӣ ҳастанд ва бояд боварҳо ва дидгоҳи худро ислоҳ кунанд; Ба ин маъно ки бо аҳкоми Ислом ва аъмоли Паёмбар ҳамоҳанг созанд.