هر چند البته این به آن معنا نیست که تأثیرگذاری بر دیدگاه‌های مسلمانان، اختصاص به حاکمان اموی داشته است؛ زیرا پس از حاکمان اموی، حاکمان دیگری نیز به قدرت رسیدند که در شکل‌گیری نگرش مسلمانان نقش به سزایی داشتند و جریان‌های جدیدی را پدید آوردند، ولی واقع آن است که حاکمان اموی، به دلیل سیطره‌ی‌شان در طلیعه‌ی تاریخ اسلام و بهره‌گیری‌شان از موجّه‌ترین شخصیت‌های مسلمان، عمیق‌ترین و گسترده‌ترین اثر را در فرهنگ مسلمانان و حتی حاکمان بعد از خود گذاشتند و حاکمان بعد از آنان، خواسته یا ناخواسته، تنها پیروان آنان بودند و کمابیش سیاست‌های آنان را پی گرفتند. این در حالی بود که نخستین حاکمان بعد از آنان، بنی عباس بودند که تیره‌ای از بنی هاشم به شمار می‌رفتند و با بهره‌برداری از مظلومیّت آنان، قدرت را به دست گرفتند، ولی با این حال، آنان از لحاظ فکری، نمایندگان جریان هاشمی نبودند و آشکارا به جریان اموی تعلّق داشتند و به همین دلیل، امکان آن را یافتند که در میان مسلمانانی با اکثریّت اموی، به سلطنت دست یابند. گواه این واقعیّت آن است که آنان نیز پس از رسیدن به قدرت، سرکوب سایر هاشمیان خصوصاً علویان را آغاز کردند و مانند امویان، قتل و حبس آنان و دوستدارانشان را در دستور کار قرار دادند و شاید در برخی موارد، قساوت و خشونت بیشتری به کار بردند. از این رو، مراد من از جریان اموی، تنها جریان موجود در میان حاکمان اموی نیست؛ بل جریانی است که حاکمان اموی بنیان آن را گذاشتند و حاکمان بعدی، آن را با نام‌هایی دیگر ادامه دادند و امروز نیز توسّط حاکمانی مانند آل سعود، پی‌گیری می‌شود. به علاوه، امروز یک جریان اموی عریان، در منطقه‌ی شام همان خاستگاه امویان، با قیادت برخی از آل ابی سفیان در حال شکل‌گیری است که إحیاء حکومت اجداد خود را تحت عنوان خلافت اسلامی، دنبال می‌کند و بسیاری از مسلمانان را با این عنوان و به امید بازسازی شکوه مادّی دوران آنان، جذب خویش می‌سازد تا بدین ترتیب، صف‌آرایی تازه‌ای را در برابر بازمانده‌ای از خاندان رسول خدا انجام دهد و این انگاره را تقویت نماید که منازعه‌ی امویان با هاشمیان را پایانی نیست. در حالی که بی‌گمان بنی هاشم گناه‌کار نیستند که خداوند برای خلافت خویش آنان را برگزیده و بنی امیّه را برنگزیده است؛ چراکه خداوند بهتر می‌داند که رسالت خویش را در کجا قرار دهد و رحمت خویش را به چه کسانی ارزانی دارد؛ چنانکه فرموده است: ﴿اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ﴾[۱] و فرموده است: ﴿وَاللَّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ﴾![۲] همچنانکه قبول شدن قربانی هابیل و قبول نشدن قربانی قابیل، گناه هابیل نبود که قابیل او را دشمن گرفت و کشت؛