جمعه ۱۰ فروردین (حمل) ۱۴۰۳ هجری شمسی برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 نکته‌ی جدید: شعر «آوار خویشتن» سروده‌ی «زینب شریعتی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
مقاله
 

هر سال با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، ماه عبادت و خودسازی، تلاش مسلمانان برای آگاهی از روز اول آن آغاز می‌شود؛ همچنانکه با نزدیک شدن ماه شوال، این سؤال در میان آنان شیوع می‌یابد که عید سعید فطر چه روزی است. بدون شک این حالت، هرگاه ناشی از اشتیاق آنان به شروع عبادتی تازه یا تکمیل آن با هدف تقرّب به خداوند باشد، بسیار نیکوست و از زنده بودن ایمان در دل‌های آنان با وجود همه‌ی عیب‌ها و کاستی‌هاشان حکایت دارد و این حقیقت را یادآوری می‌کند که آنان به رغم همه‌ی اختلافات فکری و مذهبی‌شان، یک امّت هستند و عقاید و احکام مشترک فراوانی دارند.

هر چند وقوع اختلاف میان آنان درباره‌ی روز اول و آخر ماه مبارک رمضان -که به روال هر ساله تبدیل شده است- مانند لکّه‌ای تیره بر ردای وحدت آنان جلب توجّه می‌کند، ولی گلایه کردن از آن به تنهایی مفید نیست و دردی را دوا نمی‌کند. کاری که لازم است، تشخیص علّت آن و سپس ارائه‌ی راه حلّ و اقدام عملی مناسب برای رفع آن است.

علّت اختلاف

بدون شک، علّت اختلاف مسلمانان درباره‌ی روز اول و آخر ماه مبارک رمضان، این است که از یک سو بیشتر آنان هنوز گرفتار تقلید از عالمان یا حاکمان خود هستند و از سوی دیگر عالمانشان آراء فقهی متضادّ دارند و حاکمانشان ملاحظات سیاسی رنگارنگ!

راه حلّ اختلاف

راه حلّ اختلاف آنان این است که عالمانشان از مذاهب مختلف اسلامی، هیئتی مشترک تشکیل دهند و با استقلال کامل از حاکمانشان، پس از مشورت و بررسی نظر کارشناسان و گزارش رصد کنندگان، رأی واحد و مستندی را صادر کنند تا همه‌ی مسلمانان جهان بر اساس آن عمل کنند.

آیا به راستی این کار دشواری است؟! یا از ده‌ها سازمان عریض و طویل که با پسوندی اسلامی و بودجه‌هایی هنگفت تشکیل شده‌اند و معلوم نیست که چه کار می‌کنند و چه فایده‌ای برای مسلمانان جهان دارند، پرهزینه‌تر است؟!

قطعاً چنین نیست، ولی متأسفانه اراده‌ای برای این کار ساده و کم‌هزینه وجود ندارد؛ چراکه بسیاری از عالمان بانفوذ در جهان اسلام، هنوز می‌پندارند که رؤیت هلال در کشور خودشان ضروری است و اگر مسلمانان در کشوری دیگر آن را رؤیت کنند، فایده‌ای ندارد، یا می‌پندارند که رؤیت هلال با چشم مسلّح کافی نیست!

بدون شک این یک خطای علمی است که علّت اصلی اختلاف درباره‌ی آغاز و پایان ماه مبارک رمضان است و راه رهایی از آن هم این است که یا این دسته از عالمان، با شجاعت و تواضع، خطای علمی خود را اصلاح کنند و یا مسلمانان به تقلید از آنان پایان دهند تا دست کم نفوذ آنان از بین برود و نتواند مانع اقداماتی ضروری مانند تشکیل هیئتی مشترک در جهان اسلام برای تعیین روز اول و آخر ماه مبارک رمضان شود؛ چنانکه علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی درباره‌ی هر دو راه، به تفصیل سخن گفته و راهنمایی‌های لازم را ارائه فرموده است؛ چراکه از یک سو، دلسوزانه خطای علمی این دسته از عالمان را تبیین نموده و بر کفایت یک بار رؤیت هلال -ولو با چشم مسلّح- برای همه‌ی مسلمانان جهان تأکیده فرموده و از سوی دیگر، مشفقانه همه‌ی مسلمانان جهان را به خودداری از تقلید و روی آوردن به تحقیق فراخوانده است، تا زمینه از هر جهت برای رسیدن آنان به وحدتی مبارک فراهم شود.[۱]

هر چند در این میان، مانع بزرگ دیگری هم وجود دارد و آن همانا سیاست‌بازی‌ها و مصلحت‌اندیشی‌های حاکمان مسلمان است که با نگرشی کوته‌بینانه، رقابت با یکدیگر را به عرصه‌ی مسائل شرعی و عبادی کشانده‌اند و منافع خود را در استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از سایر کشورهای اسلامی پنداشته‌اند و از این رو، هر گونه تلاش برای هماهنگی با مسلمانان در کشورهای دیگر را ارتباط با «بیگانگان»(!) و تهدیدی برای امنیّت و بقاء خود قلمداد می‌کنند!

بی‌گمان این یکی دیگر از پی‌آمدهای حکومت ظالمان بر کشورهای اسلامی است و راه رهایی از آن نیز یک چیز است: گرفتن حکومت از آنان و رساندنش به صاحب حقیقی‌اش یعنی امام مهدی علیه السلام که یا با رضایت و همکاری آنان انجام می‌شود و یا با کراهت و مقاومت آنان، ولی در هر حال انجام می‌شود و از آن گزیری نیست؛ چنانکه علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی در این باره به تفصیل سخن گفته و راهنمایی‌های لازم را ارائه کرده است؛ چراکه از یک سو، حاکمان مسلمان را به دل کندن از قدرت و برداشتن گام‌های مؤثّر و مشهود در راستای زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی علیه السلام تشویق نموده و از سوی دیگر ملّت‌های مسلمان را به فشار آوردن بر حاکمان خود و در صورت لزوم، کنار گذاشتن آنان به سود امام مهدی علیه السلام دعوت فرموده است، تا راه از هر جهت برای رسیدن آنان به وحدت و تحقّق آرمان اسلام هموار شود.[۲]

امروز چه باید کرد؟

این‌ها راه‌های میان‌مدّت یا درازمدّتی هستند که باید با همّت زمینه‌سازان ظهور امام مهدی علیه السلام تحت رهبری علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی طی شوند، ولی راه کوتاه‌مدّتی که تعیین کننده‌ی تکلیف امروز مسلمانان در خصوص ماه مبارک رمضان است، بی‌اعتنایی به اعلانات حاکمان و ترک تقلید از عالمانی است که رؤیت هلال در کشور خود را ضروری می‌پندارند یا معتقدند که رؤیت هلال با چشم مسلّح کافی نیست؛ چراکه تقلید از آنان، علّت اختلاف میان مسلمانان است، بلکه مسلمانان -حتّی اگر در مسائل شرعی مقلّد هستند- نباید در تعیین روز اول یا آخر ماه قمری تقلید کنند؛ چراکه تعیین روز اول یا آخر ماه قمری، استنباط یک حکم شرعی نیست تا نیازمند به مقدّماتی خاصّ و در صلاحیّت عالمان باشد، بل کسب اطّلاع از یک موضوع عینی و خارجی است که با رؤیت هلال به چشم خود یا اطّلاع از رؤیت آن توسّط دیگران حاصل می‌شود و حتّی برای عوامّ غیر مسلمان نیز مقدور است؛ چنانکه حتّی اعراب جاهلی آن را انجام می‌دادند، در حالی که نه به امکانات رصدی امروز دسترسی داشتند و نه از رؤیت هلال در سرزمین‌های دور مطّلع می‌شدند!

بنابراین، برادران و خواهران مسلمان، اگر به راستی دغدغه‌ی آگاهی از روز اول و آخر ماه مبارک رمضان را دارند، باید تنبلی را کنار بگذارند و به جای چشم دوختن به دهان عالمانی با آراء فقهی نادرست و حاکمانی با اغراض سیاسی نامعلوم، خود اقدام به تحقیق کنند؛ به این صورت که اگر در مکان‌های باز با آسمانی پاکیزه به سر می‌برند یا به امکانات رصدی متداول مانند دوربین و تلسکوپ دسترسی دارند، نزدیک غروب آفتاب به مکانی مرتفع و مناسب بروند و برای رؤیت هلال در افق کوشش کنند و اگر این کار برایشان دشوار است، به سایت‌های اینترنتی معتبری که بدون ملاحظات سیاسی یا مذهبی و تنها با تکیه بر بررسی‌های نجومی، اخبار و اسناد رؤیت هلال را منتشر می‌کنند، بنگرند و گزارش‌های آن‌ها را با یکدیگر مقایسه نمایند، تا هنگامی که به رؤیت هلال در جایی از جهان یقین پیدا کنند.

همه‌ی این برادران و خواهران مسلمان، خواه کسانی که شخصاً اقدام به رصد کرده‌اند و خواه کسانی که به تحقیق در میان اخبار و اسناد رؤیت هلال پرداخته‌اند، می‌توانند نتیجه‌ی به دست آمده را برای ما ارسال کنند، تا در صورت صحّت و قطعیّت آن، به اطّلاع سایر مردم نیز برسانیم. این کاری شایسته و سودمند است که انتظار می‌رود همه‌ی برادران و خواهران مسلمان انجام دهند، مگر کسانی از آنان که در این بازه‌ی زمانی، مشغول کاری ضروری هستند و نمی‌رسند که شخصاً رصد یا تحقیق کنند، یا در مکانی نامناسب به سر می‌برند و سواد یا دسترسی به اینترنت ندارند؛ زیرا آنان می‌توانند از نتیجه‌ی تحقیق برادران و خواهران مسلمانشان که بر روی این پایگاه قرار می‌گیرد، استفاده کنند.

امیدواریم که تنبلی، انفعال و تقلیدگرایی از میان مسلمانان رخت بر بندد و جای خود را به نشاط، تلاش و تحقیق‌گرایی بدهد؛ چراکه امّت اسلامی -بیش از هر زمان دیگری- به چنین تحوّل و اصلاحی نیازمند است، تا برای ظهور امام مهدی علیه السلام آماده شود.

توجّه

شروط ثابت شدن رؤیت هلال ماه

از نظر دفتر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی

از نظر دفتر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی، رؤیت هلال ماه تنها با دو شرط زیر ثابت می‌شود:

۱ . امکان رؤیت هلال از نظر متخصّصان و منجّمان مسلمان

این به معنای آن است که اگر رؤیت هلال در زمان یا مکانی از نظر متخصّصان و منجّمان مسلمان ممکن نباشد، ادّعای رؤیت هلال در آن موجب یقین نمی‌شود. البته اگر از نظر آنان، رؤیت هلال در آن با چشم مسلّح ممکن باشد، خبر رؤیت هلال در آن با چشم مسلّح قابل قبول است.

۲ . انتشار خبر رؤیت هلال حداقل از دو کشور اسلامی همراه با فیلم یا عکس معتبر

این به معنای آن است که اگر خبر رؤیت هلال از کشوری اسلامی نرسد، یا تنها از یک کشور اسلامی برسد، یا از دو کشور اسلامی یا بیشتر برسد ولی بدون فیلم یا عکسی مستند که دارای نام و نشان رصدکننده و تاریخ رصد باشد، رؤیت هلال ثابت نمی‌شود. با این حساب، اگر رؤیت هلال در جهان اسلام ثابت نشود، رؤیت آن در جهان کفر، حتّی با فیلم و عکس، قابل اثبات نخواهد بود؛ چراکه اداره‌ی امور در جهان کفر به دست کافران است و مسلمانان در آن تحت نظارت و سیطره‌ی آنان به سر می‌برند و چه بسا مجبور به رعایت قوانین و سیاست‌های آنانند و از این رو، نه مراکز رصد فعّال در آن موثّق محسوب می‌شوند و نه مسلمانانی که شخصاً در آن اقدام به رصد می‌کنند، شناخته‌شده و قابل اعتمادند. به عبارت دیگر، اصل در کشورهای اسلامی بر صحّت و صداقت و در کشورهای غیر اسلامی بر عدم صحّت و عدم صداقت است و همین باعث تردید در اخبار رسیده از کشورهای غیر اسلامی و اعتبار عکس‌ها و فیلم‌های منتشرشده در آن‌ها می‌شود.

توجّه

نظر به اینکه امسال (سال ۱۴۴۲ قمری)، ماه شعبان در روز دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۹ شمسی/ ۱۵ مارس ۲۰۲۱ میلادی آغاز شد، ماه رمضان در روز سه‌شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ شمسی/ ۱۳ آوریل ۲۰۲۱ میلادی یا در روز چهارشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ شمسی/ ۱۴ آوریل ۲۰۲۱ میلادی آغاز خواهد شد. بنابراین، اگر رؤیت هلال در روز دوشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ شمسی/ ۱۲ آوریل ۲۰۲۱ میلادی در جایی از جهان ثابت شد، روز سه‌شنبه و در غیر این صورت، روز چهارشنبه، روز اول ماه مبارک رمضان خواهد بود.

نظر به اینکه امسال (سال ۱۴۴۱ قمری)، ماه رمضان در روز جمعه ۵ اردیبهشت (ثور) ۱۳۹۹ شمسی/ ۲۴ آوریل ۲۰۲۰ میلادی آغاز شد، عید سعید فطر روز شنبه ۳ خرداد (جوزا) ۱۳۹۹ هجری شمسی یا روز یکشنبه ۴ خرداد (جوزا) ۱۳۹۹ هجری شمسی خواهد بود. بنابراین، اگر رؤیت هلال در روز جمعه ۲ خرداد (جوزا) ۱۳۹۹ هجری شمسی برابر با ۲۹ رمضان ۱۴۴۱ هجری قمری در جایی از جهان ثابت شد، روز شنبه و در غیر این صورت، روز یکشنبه، عید سعید فطر خواهد بود.

هرگاه رؤیت هلال در روز دوشنبه ثابت شد، در ذیل همین مقاله اعلام خواهد شد ان شاء الله. بنابراین، عدم اعلام، به معنای عدم ثبوت خواهد بود.

بنا بر اخبار رسیده از برخی کشورهای اسلامی حاکی از رؤیت هلال ماه نو در روز دوشنبه ۲۹ شعبان ۱۴۴۲ قمری/ ۲۳ فروردین (حمل) ۱۴۰۰ شمسی/ ۱۲ آوریل ۲۰۲۱ میلادی که مؤیَّد به تصاویر معتبر و موافق با نظر کارشناسان مسلمان است، روز سه‌شنبه ۲۴ فروردین (حمل) ۱۴۰۰ شمسی/ ۱۳ آوریل ۲۰۲۱ میلادی، اول ماه مبارک رمضان است. از همه‌ی برادران و خواهران مسلمان می‌خواهیم که در این ماه مبارک، برای سلامت امام مهدی علیه السلام و موفقیّت زمینه‌سازان ظهورش دعا کنند.

↑[۱] . برای آگاهی از رهنمودهای ایشان درباره‌ی رؤیت هلال، به پرسش و پاسخ ۶۴ و ۱۵۴ و برای آگاهی از هشدارهای ایشان درباره‌ی تقلید از عالمان، به کتاب «بازگشت به اسلام» (ص۴۹) و شرح آن مراجعه کنید.
↑[۲] . به عنوان نمونه، بنگرید به: پرسش و پاسخ ۱۶۴.
مقاله‌ها و نکته‌های دیگر از این نویسنده:
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن مقاله یا نکته
کاربر گرامی! شما می‌توانید مقالات، نظرات، خاطرات و دل‌نوشته‌های خود را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا پس از ارزیابی و ویرایش، در این بخش منتشر شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی مقاله یا نکته، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
توجّه: شرایط لازم برای انتشار مقاله یا نکته در این پایگاه به قرار زیر است:
۱ . عدم انتشار در فضای مجازی یا حقیقی پیش از انتشار در این پایگاه
۲ . داشتن موضوع مرتبط با معارف اسلامی یا رویدادهای مهم و معضلات جهان اسلام
۳ . سازگاری با مبانی فکری علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی و انعکاس دیدگاه‌های آن جناب درباره‌ی موضوع
۴ . خالی بودن از توهین یا حملات لفظی تند به شخصیت‌های علمی یا مذهبی یا سیاسی مورد احترام مردم
۵ . داشتن تحلیل منطقی، قابل فهم و شخصی از موضوع
۶ . داشتن یک پیام یا نتیجه‌ی علمی یا تربیتی مشخّص و درخور توجّه
۷ . بخش‌بندی مقاله یا نکته‌ی طولانی با رعایت یکپارچگی و انسجام مطلب
۸ . داشتن استنادات ضروری و عدم کپی‌برداری از مطالب دیگران بدون ارجاع صریح و دقیق به آن‌ها
۹ . معتبر و معروف بودن منابع در مواردی که به منابعی استناد شده است.
۱۰ . خالی بودن از نقل قول‌های متعدّد، طولانی و غیر ضروری از دیگران به نحوی که بیشتر حجم مقاله یا نکته را به خود اختصاص داشته باشد.
۱۱ . داشتن حجم مناسب و کمتر از ۶۰۰۰ کلمه
* در صورت تمایل، می‌توانید فایل Word مقاله یا نکته‌ی خود را به پست الکترونیکinfo@alkhorasani.com ارسال کنید.