1 . أَخْبَرَنَا أَبُو إِبْرَاهِيمَ السَّمَرْقَنْدِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الرَّجُلِ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ: أَقْرِضْنِي، فَيَقُولُ: أُقْرِضُكَ عَلَى أَنْ تَبِيعَنِي دَارَكَ بِثَمَنِ مِثْلِهَا، أَيَصْلُحُ ذَلِكَ؟ قَالَ: إِذَا كَانَ بِثَمَنِ مِثْلِهَا وَتَرَاضَيَا فَلَا بَأْسَ وَإِنَّمَا أَكْرَهُهُ لِنُقْصَانِ الْأَجْرِ.
Тарҷумаи гуфтор:
Абу Иброҳими Самарқандӣ моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи марде пурсидам ки ба дӯсти худ мегӯяд: Ба ман қарз бидеҳ! Пас мегӯяд: Ба ту қарз медиҳам дар изои инки хонаатро бо баҳои мисли он ба ман бифурӯшӣ, оё ин дуруст аст? Фармуд: Ҳаргоҳ бо баҳои мисли он бошад ва ҳар ду розӣ бошанд ишколе надорад ва ман танҳо ба хотири кам шудани аҷраш (дар охират) аз он кароҳат дорам.
2 . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الْمُقْرِضِ يَشْتَرِطُ بَيْعًا أَوْ إِجَارَةً بِالْعَدْلِ، فَكَرِهَهُ وَقَالَ: مَنْ أَقْرَضَ قَرْضًا فَلَا يَشْتَرِطْ إِلَّا أَدَاءَهُ، قُلْتُ: أَهُوَ رِبًا إِذَا لَمْ يَظْلِمْ فِي الثَّمَنِ أَوْ فِي الْأُجْرَةِ وَكَانَ الْمُقْتَرِضُ رَاضِيًا بِالْبَيْعِ أَوْ بِالْإِجَارَةِ؟ قَالَ: هُوَ إِلَى الصُّلْحِ أَقْرَبُ، ثُمَّ قَالَ: مَنْ أَقْرَضَ قَرْضًا أَرَادَ بِهِ وَجْهَ اللَّهِ كَانَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ.
Тарҷумаи гуфтор:
Ҳасан ибни Қосими Теҳронӣ моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи қарз диҳандае пурсидам ки (дар зимни қарз) байъ ё иҷораи одилонаро шарт мекунад, пас ин корро нописанд донист ва фармуд: Ҳар кас қарз медиҳад, ҷуз бозпардохти онро шарт накунад. Гуфтам: Оё он рибост ҳаргоҳ дар қимат ё уҷрат зулм накунад ва қарз гиранда ба байъ ё иҷора розӣ бошад? Фармуд: Он ба сулҳ наздиктар аст. Сипас фармуд: Ҳар кас барои хушнудии Худованд қарзе диҳад, барои ӯ аҷри боарзише аст.
Шарҳи гуфтор:
Барои хондани шарҳе бар ин ду гуфтор, ба пурсиш ва посухӣ 90 муроҷиъа кунед.
3 . أَخْبَرَنَا صَالِحُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّبْزَوَارِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ رَجُلٍ كَانَ لَهُ عَلَيَّ خَمْسُ مِائَةِ أَلْفِ تُومَانَ فَأَرَدْتُ أَنْ أَقْضِيَهُ بَعْدَ سَنَتَيْنِ فَقَالَ لِي: إِقْضِنِي بِسِعْرِ الْيَوْمِ وَقَدْ غَلَا! قَالَ: لَا بَأْسَ بِهِ إِذَا كَانَ شَيْئًا مَعْلُومًا وَلَمْ يُشْتَرَطْ فَإِنَّمَا يَجِيءُ الرِّبَا مِنْ قِبَلِ الشُّرُوطِ.
Тарҷумаи гуфтор:
Солеҳ ибни Муҳаммади Сабзаворӣ моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи марде пурсидам ки ман аз ӯ панҷсад ҳазор тумон пул қаздор будам, пас баъд аз ду сол хостам ки онро ба ӯ бозгардонам, пас ба ман гуфт: Ба нархи рӯз ба ман бозгардон ва он боло рафтааст! Фармуд: Ишколе надорад ҳаргоҳ чизи маълуме бошад ва шарт нашуда бошад; Чароки рибо аз ҷониби шурут меояд.
Шарҳи гуфтор:
Барои хондани шарҳе бар ин гуфтор, ба пурсиш ва посухӣ 139 муроҷиъа кунед.
