Панҷшанбе 28 Март 2024 мелодӣ / 17 Рамазон 1445 ҳиҷрӣ қамарӣ
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ
 Дарси ҷадид: Дарсҳое аз он ҷаноб дар бораи инки замин аз мардӣ олим ба ҳамаи дин ки Худованд ӯро дар он халифа, имом ва раҳнамойе ба амри худ қарор дода бошад, холи намемонад; Аҳодиси саҳиҳе аз Паёмбар дар ин бора; Ҳадиси 3. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Гуфтори ҷадид: Гуфторе аз он ҳазрат дар бораи инки фуру бурдани амдии сар дар об ҳаргоҳ сабаби расидани об ба гулӯ шавад, сабаби қазоъи рӯза аст. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Пурсиши ҷадид: Оё ақиқа кардан барои навзод, машрӯъ аст? Барои мутолеъаи посух, инҷоро клик кунед. Барои мутолеъаи муҳимтарин матолиби пойгоҳ, ба саҳифаи аслӣ муроҷиъа кунед. Нақди ҷадид: Ман ба унвони касе ки даъвати ҷаноби Мансурро пазируфта ва мусаммам ба заминасозӣ барои зуҳури Маҳдӣ аст, чигуна метавонам таколифи шаъии худам монанди намозу рӯза ва ҳаҷҷу закотро анҷом бидиҳам? Қабули даъвати ҷаноби Мансур сарфи назар аз инки барои зуҳури Маҳдӣ лозим аст, чи фойидае барои ман аз ҷиҳати амали ба таколифи шаръӣ дорад?! Барои мутолеъаи барраси, инҷоро клик кунед. Номаи ҷадид: Фарозе аз номаи он ҳазрат ки дар он дар бораи шиддат гирифтани бало ҳушдор медиҳад ва иллати он ва роҳи пешгирӣ аз онро табйин мекунад. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Нуктаи ҷадид: Нуктаи «Як қадам монда ба субҳ» навиштаи «Илёс Ҳакимӣ» мунташир шуд. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Барои мутолеъаи муҳимтарин матолиби пойгоҳ, ба саҳифаи аслӣ муроҷиъа кунед.
loading
Гуфтор
 

1 . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ الْهَاشِمِيَّ الْخُرَاسَانِيَّ يَقُولُ: يُعْرَفُ الْكَذَّابُ بِسِتِّ خِصَالٍ: يَدَّعِي مَا لَا يَقْدِرُ عَلَى إِثْبَاتِهِ، وَيُغَيِّرُ دَعْوَاهُ، وَيُخْبِرُ عَمَّا فِي السَّمَاءِ وَهُوَ لَا يَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْضِ، وَيُحَدِّثُ النَّاسَ بِمَا لَا يَعْرِفُونَ، وَيُفَسِّرُ الْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ يَزْعُمُ أَنَّهُ بَاطِنُهُ، وَيَحْتَجُّ بِخَبَرِ الْوَاحِدِ.

Тарҷумаи гуфтор:

Муҳаммад ибни Абдурраҳмони Ҳиравӣ моро хабар дод, гуфт: Шунидам Мансури Ҳошимии Хуросонӣ мефармояд: Каззоб бо шиш вежагӣ шинохта мешавад: [1] Чизеро иддаъо мекунад ки наметавонад онро исбот кунад [2] Ва иддаъои худро тағйир медиҳад [3] Ва аз осмон хабар медиҳад дар ҳоле ки аз ончи дар замин аст хабар надорад [4] Ва ба мардум чизҳойи (аҷиб ва ғариб) мегӯяд ки барояшон шинохта нест [5] Ва Қуръонро ба раъйи худ тафсир мекунанд, бо ин иддаъо ки ботини он аст [6] Ва ба хабари воҳид истинод мекунад.

2 . أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ عَبْدِ الْحَمِيدِ الْجُوزَجَانِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: مَا كَذَبَ النَّاسُ عَلَى رَجُلٍ كَمَا كَذَبُوا عَلَى الْمَهْدِيِّ، فَمَنْ أَتَاكُمْ يَدْعُوكُمْ إِلَى نَفْسِهِ مُحْتَجًّا عَلَيْكُمْ بِخَبَرِ وَاحِدٍ فَلَا تُصَدِّقُوهُ! قُلْتُ: وَإِنْ وَافَقَهُ ذَلِكَ الْخَبَرُ؟! قَالَ: وَإِنْ وَافَقَهُ ذَلِكَ الْخَبَرُ، ثُمَّ قَالَ: اللَّهُ أَكْبَرُ مِنْ أَنْ يُعْبَدَ بِخَبَرِ وَاحِدٍ.

Тарҷумаи гуфтор:

Исо ибни Абдулҳамиди Ҷавузҷонӣ моро хабар дод, гуфт: Шунидам Мансур мефармояд: Мардум чандон ки бар Маҳдӣ дурӯғ бастаанд, бар касе дурӯғ набастаанд, пас ҳар кас ба назди шумо омад ва шуморо ба сӯӣ худ даъват кард дар ҳоле ки бар шумо ба хабари воҳиде эҳтиҷоҷ менамуд, пас ӯро тасдиқ накунед! Гуфтам: Агар чи он хабар бо ӯ мувофиқ бошад?! Фармуд: Агар чи он хабар бо ӯ мувофиқ бошад. Сипас фармуд: Худованд бузургтар аз он аст ки бино бар хабари воҳиде парастиш шавад.

Шарҳи гуфтор:

«Эҳтиҷоҷ намудан» ба маънои «Ҳуҷҷат овардан» ва «Истидлол кардан» аст ва «Хабари воҳид», ривояте аст ки ровиёни он дар ҳар табақа ба ҳадди тавотур намерасанд ва масалан аз як ё ду ё се нафар таҷовуз намекунанд ва ба ҳамин сабаб, муҷиби яқин намешавад ва табъан наметавонад мабнои парастиши Худованд бошад.

3 . أَخْبَرَنَا عَلِيُّ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الدَّامْغَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّ هَذَا الرَّجُلَ -يَعْنِي أَحْمَدَ الْبَصْرِيَّ- يَدْعُو النَّاسَ إِلَى نَفْسِهِ مُحْتَجًّا عَلَيْهِمْ بِخَبَرِ الطُّوسِيِّ فِي الْوَصِيَّةِ! فَقَالَ: لَقَدْ أَكْثَرْتُمْ عَلَيَّ فِي هَذَا الرَّجُلِ! أَلَا أُعْطِيكُمْ قَاعِدَةً تَعْرِفُونَ بِهَا هَذَا وَأَمْثَالَهُ؟ قُلْتُ: مَا أَحْوَجَنَا إِلَى هَذِهِ الْقَاعِدَةِ! قَالَ: مَنْ دَعَاكُمْ إِلَى نَفْسِهِ مُحْتَجًّا عَلَيْكُمْ بِخَبَرِ وَاحِدٍ فَكَذِّبُوهُ، وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْهُ مِنْ إِثْمٍ فَهُوَ فِي عُنُقِي! ثُمَّ قَالَ: يَأْبَى اللَّهُ أَنْ يُعْبَدَ بِخَبَرِ وَاحِدٍ، أَوْ قَالَ: يُعْرَفَ -الشَّكُّ مِنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ.

Тарҷумаи гуфтор:

Алӣ ибни Исмоъили Домғонӣ моро хабар дод, гуфт: Ба Мансур гуфтам: Ҳароина ин мард –яъне Аҳмади Басрӣ– мардумро ба сӯӣ худ даъват мекунад дар ҳоле ки ба хабари (Муҳаммад ибни Ҳасани) Тувсӣ дар бораи васият эҳтиҷоҷ менамояд! Пас фармуд: Ҳароина дар бораи ин мард бо ман бисёр сухан гуфтед! Пас оё ба шумо қоъидае надиҳам ки бо он ӯ ва амсоли ӯро бишиносед? Гуфтам: Чи андоза ба ин қоъида мӯҳтоҷем! Фармуд: Ҳар кас шуморо ба сӯӣ худ даъват кард дар ҳоле ки бар шумо ба хабари воҳиде эҳтиҷоҷ менамуд пас ӯро такзиб кунед ва ҳар гуноҳе ки аз ин бобат ба шумо расид, он бар гардани ман бошад! Сипас фармуд: Худованд ибо дорад аз инки бо хабари воҳиде парастиш шавад! Ё фармуд: Шинохта шавад. Шак аз Алӣ ибни Исмоъил аст.

Шарҳи гуфтор:

«Хабари Муҳаммад ибни Ҳасани Тувсӣ дар бораи васият» хабари воҳид ва заъифе аст ки ин олими шиъа дар яке аз китоби худ ба номи «Ал-Ғайба» аз Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ривоят карда ва дар он номи дувоздаҳ халифаи Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам омада ва гуфта шудааст ки пас аз ин дувоздаҳ халифа, дувоздаҳ Маҳдӣ хоҳанд буд ки номи нахустини онон Абдуллоҳ, Аҳмад ва Маҳдӣ аст ва Аҳмадулҳасани Басрӣ иддаъо мекунад ки ҳамуст; Бо ин истидлоли сахиф ва густохона ки номаш Аҳмад аст ва иддаъои ӯ барои исботи иддаъояш кофӣ аст!!

4 . أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حَبِيبٍ الطَّبَرِيُّ، قَالَ: كُنْتُ أَنَا وَالْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ عِنْدَ الْمَنْصُورِ فَقَالَ لَنَا: إِنَّ عَلِيًّا لَمَّا أَرَادَ الْخُرُوجَ مِنَ الْبَصْرَةِ قَامَ عَلَى أَطْرَافِهَا وَقَالَ: لَعَنَكِ اللَّهُ يَا أَنْتَنَ الْأَرْضِ تُرَابًا وَأَسْرَعَهَا خَرَابًا وَأَشَدَّهَا عَذَابًا، فِيكِ الدَّاءُ الدَّوِيُّ، قِيلَ: وَمَا الدَّاءُ الدَّوِيُّ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ؟! قَالَ: الْكِذْبُ عَلَيْنَا أَهْلِ الْبَيْتِ وَاسْتِحْلَالُ الْكِذْبِ عَلَيْنَا! ثُمَّ الْتَفَتَ الْمَنْصُورُ إِلَيَّ وَقَالَ: أَلَا تَرَى إِلَى هَذَا الْبَصْرِيِّ كَيْفَ يَكْذِبُ عَلَيْهِمْ؟! -يَعْنِي أَحْمَدَ الْحَسَنَ! قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، إِنَّ هَذَا الْكَذَّابَ يَحْتَجُّ عَلَى النَّاسِ بِرِوَايَةٍ رَوَاهَا الطُّوسِيُّ فِي غَيْبَتِهِ! قَالَ: إِنَّ اللَّهَ أَحْكَمُ وَأَعْدَلُ وَأَكْرَمُ وَأَجَلُّ مِنْ أَنْ يَحْتَجَّ عَلَى النَّاسِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِرِوَايَةٍ رَوَاهَا الطُّوسِيُّ فِي غَيْبَتِهِ!

Тарҷумаи гуфтор:

Абдуллоҳ ибни Ҳабиби Табарӣ моро хабар дод, гуфт: Ман ва Ҳасан ибни Қосими (Теҳронӣ) назди Мансур будем, пас ба мо фармуд: Ҳароина Алӣ (ба дунболи ҷанги Ҷамал) ҳангоме ки хост аз шаҳри Басра хориҷ шавад бар пиромуни он истод ва фармуд: Худованд туро лаънат кунад эй ки хокат нопоктарин хок ва вайрониат зудтарин вайронӣ ва азобат сахттарин азоб дар замин аст, дарди ҷонкоҳ дар туст. Гуфта шуд: Дарди ҷонкоҳ чист эй амири мӯъминон?! Фармуд: Дурӯғ бастан бар мо аҳли байт ва ҳалол шумурдани дурӯғ бастан бар мо! Сипас Мансур ба ман таваҷҷуҳ кард ва фармуд: Оё ин марди Басриро намебинӣ ки чигуна бар онон дурӯғ мебандад?! –Яъне Аҳмадулҳасан! Гуфтам: Фидоят шавам, ин каззоб бар мардум ба ривояте эҳтиҷоҷ мекунад ки Тувсӣ дар китоби Ғайбаташ нақл кардааст! Фармуд: Худованд Ҳакимтар ва Одилтар ва Каримтар ва Бузаргтар аз он аст ки бар мардум дар рӯзи қиёмат ба ривояте эҳтиҷоҷ кунад ки Тувсӣ дар китоби Ғайбаташ нақл кардааст!

5 . أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّالَقَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: مَا بَقِيَ مِنْ كَلْبٍ وَلَا سِنَّوْرٍ إِلَّا وَقَدِ ادَّعَى هَذَا الْأَمْرَ! قَالَ: وَيْحَكَ! بِمَ يَحْتَجُّونَ؟ قُلْتُ: يَأْخُذُونَ رِوَايَةً فَيُأَوِّلُونَهَا! قَالَ: إِذَا أَتَاكُمْ مَنْ تُوعَدُونَ يَحْتَجُّ عَلَيْكُمْ بِأَبْيَنَ مِنْ هَذَا، قُلْتُ: وَمَا هُوَ؟ قَالَ: آيَةٌ بَاهِرَةٌ.

Тарҷумаи гуфтор:

Аҳмад ибни Абдурраҳмони Толиқонӣ моро хабар дод, гуфт: Ба Мансур гуфтам: Ҳеч саг ва гурбае боқӣ намонда магар инки ин амрро иддаъо кардааст! Фармуд: Вой бар ту! Ба чи чизе эҳтиҷоҷ мекунанд? Гуфтам: Ривоятеро мегиранд ва онро таъвил мекунанд! Фармуд: Ҳаргоҳ касе ки ваъда дода мешавед биёяд бар шумо ба чизе рӯшантар аз ин эҳтиҷоҷ мекунад. Гуфтам: Он чист? Фармуд: Оятӣ ошкор.

6 . أَخْبَرَنَا صَالِحُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّبْزَوَارِيُّ، قَالَ: قَالَ لِيَ الْمَنْصُورُ: بِمَ يَحْتَجُّ هَؤُلَاءِ الْحَمْقَى؟ قُلْتُ: مَنْ جُعِلْتُ فِدَاكَ؟! فَإِنَّ الْحَمْقَى لَكَثِيرٌ! قَالَ: شَيَاطِينُ هَذَا الْبَصْرِيِّ، قُلْتُ: يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ رَأَوْهُ فِي النَّوْمِ! قَالَ: كَذَبُوا وَاللَّهِ، فَإِنَّ دِينَ اللَّهِ أَعَزُّ مِنْ أَنْ يُرَى فِي النَّوْمِ! ثُمَّ خَرَجَ إِلَى السَّاحَةِ وَخَرَجْتُ مَعَهُ، فَأَخَذَ بِيَدِهِ إِبْرِيقًا لِيَتَوَضَّأَ لِلصَّلَاةِ، فَذَهَبْتُ لِأَصُبَّ عَلَيْهِ الْمَاءَ فَقَالَ: لَا أُشْرِكُ بِعِبَادَةِ رَبِّي أَحَدًا! ثُمَّ أَشَارَ إِلَى الْإِبْرِيقِ وَقَالَ: مَنِ ادَّعَى عَلَيْكُمْ هَذَا مُحْتَجًّا عَلَيْكُمْ بِمَا رَأَى فِي النَّوْمِ أَوْ رُؤِيَ لَهُ فَلَا تُعْطُوهُ هَذَا، وَإِنْ جُدِعَ أَنْفُهُ!

Тарҷумаи гуфтор:

Солеҳ ибни Муҳаммади Сабзаворӣ моро хабар дод, гуфт: Мансур ба ман фармуд: Ин аҳмақҳо ба чи чизе эҳтиҷоҷ мекунанд? Гуфтам: Чи касоне фидоят шавам?! Аҳмақҳо бисёранд! Фармуд: Шаётини ин Басрӣ (яъне ёрони ӯ). Гуфтам: Мепиндоранд ки (ҳаққонияти) ӯро дар хоб дидаанд! Фармуд: Дурӯғ мегӯянд ба Худо савганд, ҳароина дини Худованд устувортар аз он аст ки дар хоб дида шавад! Сипас ба сӯӣ ҳавли берун рафт ва ман низ бо ӯ берун рафтам, пас бо дасти худ офтобаеро баргирифт то барои намоз вузу бигирад, пас ман пеш рафтам то барои ӯ об бирезам, пас (иҷоза надод ва) фармуд: Дар ибодоти Парвардигорам касеро шарик намекунам! Сипас ба офтоба ишора кард ва фармуд: Ҳар кас инро бар шумо муддаъӣ шуд дар ҳоле ки ба ончи худ ё касӣ дигар барои ӯ дар хоб дидааст эҳтиҷоҷ мекард, пас инро ба ӯ надиҳед, агарчи бинияш бурида шавад!

Шарҳи гуфтор:

«Агарчи бинияш бурида шавад», таъбирӣ кинойи ва фасиҳ ба маънои манкӯб шудан ва расидан ба ниҳояти хорӣ ва машаққат аст ва мурод аз он ин аст ки ҳаргоҳ касе бо истинод ба хоби худ ё дигарон муддаъии моликияти як офтоба шуд, мутлақан онро ба ӯ надиҳед, то чи расад ба инки муддаъии мақомоти хоссе дар дин шавад!

7 . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّ هَؤُلَاءِ الْأَدْعِيَاءَ يَحْتَجُّونَ عَلَى النَّاسِ بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ! فَقَالَ: كَذَبُوا لَعَنَهُمُ اللَّهُ، لَيْسَ مَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ بَيِّنَةً، أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ: ﴿فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ[1]؟! فَفَرَّقَ بَيْنَ الْبَيِّنَاتِ وَبَيْنَ مَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ، وَجَعَلَهُمَا مِمَّا يَتَعَارَضَانِ، قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الَّذِي آتَاهُمُ الْعِلْمَ! قَالَ: فَهَلْ آتَاهُمْ إِلَّا كَمَا آتَى الَّذِي آتَاهُ آيَاتِهِ ﴿فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ[2]؟! ﴿وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ ۚ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ۚ ذَلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا ۚ فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ[3]، ثُمَّ قَالَ: لَا تُقِرُّوا لَهُمْ بِالْعِلْمِ، إِنَّمَا هُوَ ﴿مَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ، وَلَيْسَ عِنْدَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْمُؤْمِنِينَ مِنَ الْعِلْمِ! أَنَّى لَهُمُ الْعِلْمُ وَقَدْ جَهِلُوا أَكْبَرَ شَيْءٍ؟! إِنَّمَا هُوَ زُخْرُفُ الْقَوْلِ يُوحُونَهُ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ، ﴿وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ[4]، أَلَمْ تَسْمَعُوا قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ[5]؟!

Тарҷумаи гуфтор:

Ҳасан ибни Қосими Теҳронӣ моро хабар дод, гуфт: Ба Мансур гуфтам: Ин муддаъиён бар мардум ба илме ки назди худ доранд эҳтиҷоҷ мекунанд! Пас фармуд: Дурӯғ мегӯянд, Худованд лаънаташон кунад! Илме ки назди худ доранд баййина маҳсуб намешавад. Оё намебинӣ ки Худованди баландмартаба мефармояд: «Пас чун Паёмбаронашон бо баййинот ба наздашон омаданд, ба илме ки назди худ доштанд дилхуш шуданд»?! Пас миёни баййинот ва илме ки назди худ доштанд фарқ гузошта ва он дуро чизҳойе дониста ки мумкин аст бо ҳам таъоруз пайдо кунанд. Гуфтам: Онҳо мегӯянд ки Худованд ба онҳо илм ато кардааст! Фармуд: Дар ин сурат, оё ҷуз ҳамон тавр ба онҳо ато кардааст ки ба касе ки оёташро ба ӯ дод (яъне Балъами Боъуро) ато кард, «Пас ӯ аз онҳо ҷудо шуд ва шайтон дунболаш кард, то инки аз гумроҳон гардид»?! «Ва агар мехостем ӯро бо онҳо боло мебурдем, вале ӯ ба замин часпид ва аз ҳавои худ пайравӣ кард, пас масали ӯ масали саг аст ки чи мутаъарризаш шавӣ бонг мекунад ва чи раҳояш кунӣ бонг мекунад! Ин аст масали гурӯҳе ки оёти Моро такзиб карданд, пас ин достонҳоро бархон, бошад ки онон андеша кунанд». Сипас фармуд: Қабул накунед ки онҳо илм доранд, он сирфан чизе аст ки «Назди онҳо илм аст» ва назди Худованд ва Паёмбараш ва мӯъминон илм нест. Онҳо куҷо илм доранд, дар ҳоле ки бузургтарин чизро надоштаанд?! Он танҳо суханони оростае аст ки ба дӯстони худ мерасонанд то бо шумо ҷидол кунанд «Ва агар шумо аз онҳо итоъат кунед, мушрик хоҳед шуд». Оё сухани Худованди баландмартабаро нашунидаед ки фармудааст: «Аз миёни бандагони Худованд, танҳо уламо аз Ӯ метарсанд»?!

8 . أَخْبَرَنَا وَلِيدُ بْنُ مَحْمُودٍ السِّجِسْتَانِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الرَّجُلِ يَدَّعِي أَنَّهُ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ، وَعِنْدَهُ عِلْمٌ كَثِيرٌ بِالدِّينِ، فَقَالَ: لَا حُجَّةَ لَهُ فِي الْعِلْمِ بِالدِّينِ، وَعَلَيْهِ حُجَّةٌ فِي الْجَهْلِ بِهِ، فَإِذَا عَثَرْتُمْ مِنْهُ عَلَى جَهْلٍ وَاحِدٍ فَكَذِّبُوهُ وَلَا تَنْظُرُوا إِلَى كَثِيرِ عِلْمِهِ، إِنَّ الْإِمَامَ لَا يَجْهَلُ بِشَيْءٍ مِنَ الدِّينِ.

Тарҷумаи гуфтор:

Валид ибни Маҳмуди Саҷистонӣ моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи марде пурсидам ки иддаъо мекунад имомӣ муфтаризул тоъат аст ва назди ӯ илми бисёре ба дин вуҷуд дорад, пас фармуд: Барои ӯ дар илми ба дин ҳуҷҷате нест, вале бар зиддаш дар ҷаҳли ба он ҳуҷҷате вуҷуд дорад. Пас ҳаргоҳ аз ӯ як ҷаҳл ёфтед, такзибаш кунед ва ба илми бисёраш нигоҳ накунед; Чароки имом ба чизе аз дин ҷоҳил нест.

9 . أَخْبَرَنَا حَمْزَةُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُمِّيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الرَّجُلِ يَدَّعِي أَنَّهُ إِمَامٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَقَدْ سُئِلَ عَنْ أَشْيَاءٍ كَثِيرَةٍ فَأَجَابَ فِيهَا، قَالَ: كَانَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ: دُورُوا مَعَ السِّلَاحِ حَيْثُمَا دَارَ، فَأَمَّا الْمَسَائِلُ فَلَيْسَ فِيهَا حُجَّةٌ، قُلْتُ: وَمَا السِّلَاحُ؟ قَالَ: سِلَاحُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ، فَإِنَّهُ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ بِمَنْزِلَةِ التَّابُوتِ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ، كُلُّ مَنْ تَحَوَّلَ إِلَيْهِ كَانَ إِمَامًا، قُلْتُ: كَيْفَ نَعْلَمُ أَنَّهُ هُوَ؟ قَالَ: يَتَبَيَّنُ لَكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ كَمَا تَبَيَّنَ لَهُمُ التَّابُوتُ، وَإِنِ اشْتَبَهَ عَلَيْكُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ أَبْيَنَ مِنْ ذَلِكَ.

Тарҷумаи гуфтор:

Ҳамза ибни Ҷаъфари Қумӣ моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи марде пурсидам ки иддаъо мекунад имоме аз ҷониби Худованд аст ва дар бораи чизҳои бисёре суъол шуда ва посух додааст, фармуд: Абул Ҳасан Ризо алайҳи салом мефармуд: Силоҳро милок қарор диҳед, дар суъолот ҳуҷҷате вуҷуд надорад. Гуфтам: Силоҳ чист? Фармуд: Силоҳ Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам; Чароки он дар ин уммат, ба манзалаи тобути (Аҳд) дар банӣ Исроъил аст, ҳар кас ки он ба ӯ мерасид имом буд. Гуфтам: Чигуна бидонем ки он ҳамон аст? Фармуд: Бароятон маълум мешавад Ин Шоъ Аллоҳ, ҳамон тавр ки тобут барои онон маълум мешуд ва агар бар шумо муштабаҳ шавад, Худованд бароятон чизе рӯшантар аз он хоҳад овард.

10 . أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّالَقَانِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: كُلُّ مَنْ تَسَلَّطَ عَلَى النَّاسِ بِغَيْرِ إِذْنِ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ لَهُمْ: مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ، وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللَّهَ، فَهُوَ دَجَّالٌ، وَإِنْ كَانَ ذَا عِلْمٍ وَصَلَاحٍ! قُلْتُ: بِمَاذَا يُعْرَفُ إِذْنُ اللَّهِ؟ قَالَ: إِنَّمَا يُعْرَفُ إِذْنُ اللَّهِ بِآيَةٍ بَيِّنَةٍ أَوْ وَصِيَّةٍ ظَاهِرَةٍ، قُلْتُ: وَمَا آيَةٌ بَيِّنَةٌ؟ قَالَ: آيَةٌ وَعَدَهَا نَبِيٌّ أَوْ وَصِيُّ نَبِيٍّ، كَمَا قَالَ نَبِيٌّ فِي طَالُوتَ: ﴿إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ[6]، قُلْتُ: وَمَا وَصِيَّةٌ ظَاهِرَةٌ؟ قَالَ: هِيَ أَنْ تَقْدِمَ مَدِينَةَ نَبِيٍّ أَوْ وَصِيِّ نَبِيٍّ فَتَسْأَلَ عَنْهَا الْعَامَّةَ وَالصِّبْيَانَ وَالْعَجَائِزَ إِلَى مَنْ أَوْصَى فُلَانٌ؟ فَيَقُولُوا: إِلَى فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ، قُلْتُ: وَاللَّهِ مَا أَبْقَيْتَ لِلدَّجَاجِلَةِ مَسْلَكًا يَسْلُكُوهُ! قَالَ: أَنَا مَا أَبْقَيْتُ لَهُمْ؟! بَلِ اللَّهُ مَا أَبْقَى لَهُمْ! أَرَادَ أَنْ يَسُدَّ خَلَّةً فَفَعَلَ! ثُمَّ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى شَمْسٍ دَاخِلَةٍ فِي الْبَيْتِ فَقَالَ: أَلَيْسَتْ هَذِهِ الشَّمْسُ بَيِّنَةً؟ قُلْتُ: بَلَى، جُعِلْتُ فِدَاكَ، قَالَ: فَإِنَّ دِينَ اللَّهِ أَبْيَنُ مِنْ هَذِهِ، ﴿لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ[7]!

Тарҷумаи гуфтор:

Аҳмад ибни Абдурраҳмони Толиқонӣ моро хабар дод, гуфт: Шунидам Мансур мефармояд: Ҳар кас бидуни изни Худованд бар мардум султа ёбад, сипас бигӯяд ҳар кас аз ман итоъат кунад аз Худованд итоъат карда ва ҳар кас аз ман нофармонӣ кунад аз Худованд нофармонӣ карда, ӯ даҷҷол аст агарчи дорои илм ва силоҳ бошад! Гуфтам: Изни Худованд бо чи чизе шинохта мешавад? Фармуд: Изни Худованд танҳо бо оятӣ баййина ё васиятӣ зоҳира шинохта мешавад. Гуфтам: Оятӣ баййина чист? Фармуд: Ояте ки Паёмбар ё васиййи Паёмбаре онро ваъда додааст, Чунонки Паёмбаре дар бораи Толут фармуд: «Ҳароина ояти ҳукумати ӯ ин аст ки тобутро барои шумо меоварад ки дар он оромише аз Парвардигоратон ва бозмондае аз чизе аст ки Оли Мӯсо ва Оли Ҳорун барҷой ниҳодаанд ва фариштагон онро ҳамл мекунанд, ҳароина дар он барои шумо ояте аст агар мӯъмин бошед». Гуфтам: Васиятӣ зоҳира чист? Фармуд: Он ин аст ки ба шаҳри Паёмбар ё васиййи Паёмбаре дохил шавӣ пас дар он аз омма ва кӯдакон ва пиразанон бипурсӣ ки фалонӣ ба чи касе васият кард? Пас бигӯянд: Ба фалонӣ писари фалонӣ. Гуфтам: Ба Худо савганд барои даҷҷолон ҳеч роҳе боқӣ нагузоштӣ ки аз он ворид шаванд! Фармуд: Ман барояшон боқӣ нагузоштам?! Балки Худованд барояшон боқӣ нагузошт! Хост ки рихнаеро бибандад пас баст! Сипас бо дасти худ ба офтобе дар хона ишора кард ва фармуд: Оё ин офтоб рӯшан нест? Гуфтам: Бале, фидоят шавам. Фармуд: Ҳароина дини Худованд аз ин рӯшантар аст «То ҳар кас ки ҳалок мешавад дар рӯшанӣ ҳалок шавад ва ҳар кас ки зинда мемонад дар рӯшанӣ зинда бимонад ва ҳароина Худованд шунавойи доност»!

11 . أَخْبَرَنَا جُبَيْرُ بْنُ عَطَاءٍ الْخُجَنْدِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿وَقَالُوا لَوْلَا يَأْتِينَا بِآيَةٍ مِنْ رَبِّهِ ۚ أَوَلَمْ تَأْتِهِمْ بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى[8]، فَقَالَ: يَعْنِي أَوَلَمْ تَأْتِهِمُ الْبَيِّنَةُ الَّتِي وَعَدَهَا اللَّهُ وَخُلَفَاؤُهُ فِي الصُّحُفِ الْأُولَى؟ وَكَانَتِ الْقُرْآنَ، وَلَا يُصَدَّقُ مَنْ يَدَّعِي الْأَمْرَ حَتَّى يَرْفَعَ خَلِيفَةُ اللَّهِ بِضَبْعِهِ فِي مَشْهَدٍ مِنَ النَّاسِ، أَوْ يَأْتِيَ بِالْبَيِّنَةِ الَّتِي وَعَدَهَا اللَّهُ وَخُلَفَاؤُهُ فِي الصُّحُفِ الْأُولَى، قُلْتُ: فَبِمَ أَعْرِفُ مَنْ يَدَّعِي الْأَمْرَ وَلَمْ تُوعَدْ لَهُ بَيِّنَةٌ فِي الْأَحَادِيثِ؟! قَالَ: لَيْسَ عَلَيْكَ أَنْ تَعْرِفَ مَنْ لَمْ تُوعَدْ لَهُ بَيِّنَةٌ فِي الْأَحَادِيثِ!

Тарҷумаи гуфтор:

Ҷубайр ибни Атоъи Хуҷанди моро хабар дод, гуфт: Аз Мансур дар бораи сухани Худованди баландмартаба пурсидам ки фармудааст: «Ва гуфтанд чаро барои мо ояте аз Парвардигораш намеоварад? Оё барояшон баййинае ки дар кутуби пешин аст наёмад?!», фармуд: Яъне оё барояшон баййинае ки Худованд ва хулафоъаш дар кутуби пешин ваъда дода буданд наёмад? Ва он Қуръон буд ва касе ки амрро иддаъо мекунад тасдиқ намешавад то он гоҳ ки халифаи Худованд бозуи ӯро дар ҳузури мардум боло бибарад, ё баййинаеро биёварад ки Худованд ва хулафоъаш дар кутуби пешин ваъда дода буданд. Гуфтам: Дар ин сурат, чигуна касеро бишносем ки амрро иддаъо мекунад ва барояш дар аҳодис баййинае ваъда дода нашудааст?! Фармуд: Шинохи касе ки амрро иддаъо мекунад ва барояш дар аҳодис баййинае ваъда дода нашудааст, бар ту воҷиб нест.

12 . أَخْبَرَنَا ذَاكِرُ بْنُ مَعْرُوفٍ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّ رَجُلًا يُقَالُ لَهُ مُحَمَّد نَاصِرُ الْيَمَانِيُّ يُنَادِي فِي النَّاسِ بِأَنَّهُ الْمَهْدِيُّ، قَالَ: كَذَبَ عَدُوُّ اللَّهِ، إِنَّهُ أَضَلُّ مِنْ حِمَارِ أَهْلِهِ! ثُمَّ قَالَ: كُلُّ مَنْ نَادَى فِي النَّاسِ بِأَنَّهُ الْمَهْدِيُّ قَبْلَ وُقُوعِ الصَّيْحَةِ وَالْخَسْفِ فَهُوَ كَذَّابٌ مُفْتَرٍ، قُلْتُ: وَمَا الصَّيْحَةُ وَالْخَسْفُ؟ قَالَ: صَيْحَةٌ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ وَخَسْفٌ بِجَيْشٍ مِنْ أَعْدَائِهِ بَيْنَ مَكَّةَ وَالْمَدِينَةِ، وَبِهِمَا يُعْرَفُ الْمَهْدِيُّ.

Тарҷумаи гуфтор:

Зокир ибни Маъруф моро хабар дод, гуфт: Ба Мансур гуфтам: Марде ба номи Муҳаммад Носири Ямонӣ миёни мардум нидо медиҳад ки ӯ Маҳдӣ аст, фармуд: Дурӯғ мегӯяд душмани Худо, ӯ аз улоғи хонааш гумроҳтар аст! Сипас фармуд: Ҳар кас пеш аз вуқуъи сейҳа ва хасаф, миёни мардум нидо диҳад ки ӯ Маҳдӣ аст, каззобӣ муфтарӣ аст. Гуфтам: Сейҳа ва хусуф кадом аст? Фармуд: Бонге аз осмон ба номи ӯ ва фурӯ рафтани лашкаре аз душманонаш дар миёни Макка ва Мадина ва Маҳдӣ бо он ду шинохта мешавад.

13 . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: هَلْ تَعْرِفُ فِي هَذَا الزَّمَانِ رَجُلًا أَظْلَمَ وَأَطْغَى مِنْ فُلَانٍ؟ يَعْنِي رَجُلًا مِنْ أَئِمَّةِ الضَّلَالِ، فَقَالَ: لَا، قُلْتُ: وَاللَّهِ لَا يَزَالُ إِنْسَانٌ يَزْعُمُ أَنَّهُ رَأَى مِنَ الْأَحْلَامِ وَالْخَوَارِقِ مَا يُصَدِّقُهُ! فَقَالَ: يَا حَسَنُ! إِنَّهُ مِنْ مَكْرِ اللَّهِ وَفِتْنَتِهِ، إِنَّهُ إِذَا عَلِمَ اللَّهُ مِنْ عَبْدٍ زَيْغًا مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْحَقُّ، أَضَلَّهُ مِنْ حَيْثُ يَسْتَهْدِي، ﴿كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتَابٌ[9]! فَمَكَثَ هُنَيَّةً ثُمَّ قَالَ: يَا حَسَنُ! إِيَّاكَ وَجِدَالَ كُلِّ مَفْتُونٍ، فَإِنَّ كُلَّ مَفْتُونٍ مُلَقَّنٌ حُجَّتَهُ إِلَى انْقِضَاءِ مُدَّتِهِ، فَإِذَا انْقَضَتْ مُدَّتُهُ خَرَّتْ عَلَيْهِ فِتْنَتُهُ فَأَهْلَكَتْهُ.

Тарҷумаи гуфтор:

Ҳасан ибни Қосими Теҳронӣ моро хабар дод, гуфт: Ба Мансур гуфтам: Оё дар ин замон касеро золимтар ва саркаштар аз фалонӣ мешиносӣ? Яъне марде аз пешвоёни залолат, пас фармуд: На, гуфтам: Ба Худо савганд ҳамвора инсоне ёфт мешавад ки муддаъӣ аст хобҳо ва аҷойибе дидааст ки ӯро таъйид мекунад! Пас фармуд: Эй Ҳасан! Он аз макр ва фитнае Худованд аст. Ҳаргоҳ Худованд дар бандае гаройише ба ботил биёбад пас аз инки ҳақ барояш ошкор шавад, ӯро аз ҷойе ки ҳидоят меҷӯяд гумроҳ мекунад. «Ин гуна Худованд ҳар касе ки ифтирокунанда ва тардидкунанда астро гумроҳ мекунад»! Пас андаке даранг кард ва сипас фармуд: Эй Ҳасан! Аз ҷидол бо ҳар муфтарие бипарҳез; Чароки ҳар муфтарие ҳуҷҷаташ ба ӯ илқо мешавад то он гоҳ ки муддаташ ба поён расад, пас чун муддаташ ба поён расид, фитнааш бар сараш хароб мешавад ва ӯро ҳалок мекунад.

14 . أَخْبَرَنَا صَالِحُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّبْزَوَارِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: تَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، قُلْتُ: وَمَا الْمَسِيحُ الدَّجَّالُ؟ قَالَ: مَنْ يَدَّعِي مَا يُخَالِفُ كِتَابَ اللَّهِ، ثُمَّ يُقِيمُ عَلَيْهِ مُعْجِزَةً، فَهُوَ الْمَسِيحُ الدَّجَّالُ، قُلْتُ: لِمَاذَا يُسَلِّطُهُ اللَّهُ عَلَى إِقَامَةِ الْمُعْجِزَاتِ؟! قَالَ: لِيَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَى عَقِبَيْهِ، وَقَالَ الرَّسُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَقَالَ: لَا نَبِيَّ بَعْدِي، وَقَالَ: الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ إِمَامًا.

Тарҷумаи гуфтор:

Солеҳ ибни Муҳаммади Сабзаворӣ моро хабар дод, гуфт: Шунидам Мансур мефармояд: Аз фитнаи масеҳи даҷҷол ба Худованд паноҳ бибаред. Гуфтам: Масеҳи даҷҷол кист? Фармуд: Касе ки чизе мухолиф бо китоби Худовандро иддаъо мекунад ва сипас барои он мӯъҷизае иқома медорад ӯ масеҳи даҷҷол аст. Гуфтам: Барои чи Худован ӯро бар иқомаи мӯъҷизот тавоно месозад?! Фармуд: Барои инки бидонад чи касе аз Паёмбар пайравӣ мекунад ва чи касе ба пушти сараш бар мегардад ва Паёмбар фармуд: Худойе ҷуз Аллоҳ вуҷуд надорад ва фармуд: Паёмбаре пас аз ман нест ва фармуд: Имомон пас аз ман дувоздаҳ нафаранд.

15 . أَخْبَرَنَا عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ عَبْدِ الْقَيُّومِ الْبَلْخِيُّ، قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى الْعَبْدِ الصَّالِحِ وَهُوَ فِي مَسْجِدٍ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ لِلنَّاسِ: أَيُّهَا النَّاسُ! إِذَا أَتَاكُمْ آتٍ بِمَا أَتَى بِهِ الْمَسِيحُ عَلَيْهِ السَّلَامُ، ثُمَّ قَالَ إِنِّي إِلَهٌ مِنْ دُونِ اللَّهِ، أَوْ نَبِيٌّ مِنْ بَعْدِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ، أَوْ إِمَامٌ مِنْ بَعْدِ الْمَهْدِيِّ عَلَيْهِ السَّلَامُ فَلَا تُصَدِّقُوهُ، فَإِنَّهُ الْمَسِيحُ الدَّجَّالُ! أَلَا هَلْ بَيَّنْتُ؟! أَلَا هَلْ عَلَّمْتُ؟! ﴿أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ[10]!

Тарҷумаи гуфтор:

Абдуссалом ибни Абдулқайюми Балхӣ моро хабар дод, гуфт: Бар бандаи солеҳ (яъне Мансур) ворид шудам дар ҳоле ки дар масҷиде буд, пас шунидам ки ба мардум мефармояд: Эй мардум! Ҳаргоҳ касе бо мӯъҷизоти Масеҳ алайҳи салом ба назди шумо омад, сипас гуфт ман худойе ҷуз Аллоҳ ҳастам ё паёмбаре пас аз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ҳастам ё имоме пас аз Маҳдӣ алайҳи салом ҳастам, ӯро тасдиқ накунед; Чароки ӯ масеҳи даҷҷол аст! Ҳало оё табйин кардам?! Ҳало оё таълим додам?! «Мабодо дар рӯзи қиёмат бигӯйед ки мо аз ин бехабар будем»!

Шарҳи гуфтор:

Акнун агар оқил ҳастӣ ва ҳанӯз дар тақлид ва таъассуб ва такаббур ғарқ нашудаи, ин ҳикматҳои ноб ва гавҳарҳои ноёбро қадр бидон ва овезаи гӯши худ бикун то дар ин ҳангомаи пурфитна ва рӯзгори пуршубҳа, ҳар дурӯғгӯйи шайёде туро нафиребад ва ба сӯӣ залолат ва шақоват накашонад ва аз роҳи ҳақ боз надорад ва бидон ки соҳиби ин ҳикматҳои ноб ва маъдани ин гавҳарҳои ноёб, дӯсте аз дӯстони Худованд ва роҳнамойи бузург аз сиддиқон аст ки бо инкор ва эърози ту кӯчак намешавад, ҳар чанд дар ин ду кӯшо бошӣ; Чароки ҳаргиз офтоб бо дастони ту пӯшонида намешавад ва дарё дар зери поҳоят пинҳон намегардад ва агар ту забон ба бузургдошти ӯ нагушойи ва ба фазилати ӯ иқрор накунӣ, зуд бошад ки суханшиносони нуктасанҷ ва борикбинони озода аз ҳар гӯшаи ҷаҳон сар бароваранд ва чизе ки ту қадр намедониро қадр бидонанд ва чизе ки ту кетмон мекуниро ошкор намоянд ва агар онон низ сукут кунанд, замин ва осмон ба фарёд оянд ва ба фазилат ва садоқати ӯ шаҳодат диҳанд ва он гоҳ барои ту ва сойири мункирон ва сукут кунандагон, баҳрае ҷуз шармсорӣ нест.

↑[1] . Ғофир/ 83
↑[2] . Аъроф/ 158
↑[3] . Аъроф/ 176
↑[4] . Анъом/ 121
↑[5] . Фотир/ 28
↑[6] . Бақара/ 248
↑[7] . Анфол/ 42
↑[8] . Тоҳо/ 133
↑[9] . Ғофир/ 34
↑[10] . Аъроф/ 172
Ҳамрасонӣ
Ин матлабро бо дӯстони худ ба иштирок гузоред, то ба густариши илм ва маърифати динӣ кӯмак кунед. Шукронаи ёд гирифтани як нуктаи ҷадид, ёд додани он ба дигарон аст.
Email
Telegram
Facebook
Одноклассники
ВКонтакте
Метавонед ин матлабро ба забонҳои зер низ мутолеъа кунед:
Агар бо забони дигаре ошнойи доред, метавонед ин матлабро ба он тарҷума кунед. [Форми тарҷума]