آیه‌ی ۴

بر عهده‌ی خداوند است که برای هر قومی هدایتگری قرار دهد.

قَالَ اللَّهُ تَعَالَى:

﴿إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى﴾[۱]

ترجمه:

خداوند بلندمرتبه فرموده است:

بی‌گمان هدایت بر عهده‌ی ماست.

ملاحظات

۱ . أَخْبَرَنَا عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ عَبْدِ الْقَيُّومِ الْبَلْخِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى﴾، فَقَالَ: إِنَّ عَلَيْهِ أَنْ يَجْعَلَ إِمَامًا يَهْدِي بِأَمْرِهِ، فَلَمْ يَتْرُكْ مَا عَلَيْهِ مُنْذُ كَانَ فِي الْأَرْضِ أُنَاسٌ؛ كَمَا قَالَ: ﴿وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾[۲]، وَلَنْ يَتْرُكَهُ أَبَدًا حَتَّى تَقُومَ السَّاعَةُ؛ كَمَا قَالَ: ﴿وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾[۳].

ترجمه:

عبد السلام بن عبد القیّوم بلخی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی سخن خداوند پرسیدم که فرموده: «بی‌گمان هدایت بر عهده‌ی ماست»، پس فرمود: بی‌گمان بر عهده‌ی اوست که امامی قرار دهد تا به امر او هدایت کند و او از زمانی که مردمانی بر روی زمین بوده‌اند، چیزی که بر عهده‌اش بوده را ترک نکرده؛ چنانکه فرموده است: «و از آنان امامانی قرار دادیم که به امر ما هدایت می‌کنند» و آن را هرگز ترک نخواهد تا آن گاه که قیامت فرا رسد؛ چنانکه فرموده است: «و برای هر قومی هدایتگری است».

۲ . أَخْبَرَنَا ذَاكِرُ بْنُ مَعْرُوفٍ الْخُرَاسَانِيُّ، قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِلْمَنْصُورِ: أَلَيْسَ اللَّهُ تَعَالَى يَقُولُ: ﴿إِنَّ عَلَيْنَا لَلْهُدَى﴾؟! فَلِمَ لَا يَهْدِي هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ إِنْ كَانُوا مِنَ الضَّالِّينَ؟! قَالَ: لَيْسَ حَيْثُ تَذْهَبُ يَا لُكَعُ! إِنَّ عَلَيْهِ أَنْ يَجْعَلَ لِكُلِّ قَوْمٍ هَادِيًا، وَقَدْ فَعَلَ، فَإِنْ يُطِيعُوهُ يَهْتَدُوا، وَإِنْ يَعْصُوهُ فَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ.

ترجمه:

ذاکر بن معروف خراسانی ما را خبر داد، گفت: مردی به منصور گفت: آیا خداوند نفرموده: «بی‌گمان هدایت بر عهده‌ی ماست»؟! پس چرا این قوم را هدایت نمی‌کند اگر هدایت‌یافته نیستند؟! فرمود: آن طور نیست که تو برداشت کرده‌ای ای نادان! بی‌گمان بر عهده‌ی اوست که برای هر قومی هدایتگری قرار دهد و او (این کار را) انجام داده است، پس اگر از او اطاعت کنند، هدایت می‌یابند و اگر او را نافرمانی کنند، پروردگارت ظلم‌کننده‌ی به بندگان نیست.