Намешавад; Зеро ин ҳукм ки «Мешавад гоҳе барои санҷиши эътиқод ва дараҷаи имон, ин ду хилоф ҳам бошанд, мисли қурбонӣ кардани Исмоъил», худ як ҳукми ақлӣ аст ва бо ин васф, намешавад миёни шаръ ва ақл тазодде вуҷуд дошта бошад! Тавзиҳ онки ақл итоъат аз амри Худовандро воҷиб медонад ва медонад ки Ӯ ба коре амр намекунад, магар инки дар он маслиҳат вуҷуд дошта бошад ва бо ин васф, ҳонгоме ки қатъ ба амри Ӯ пайдо мекунад, дар воқеъ қатъ ба вуҷуд маслиҳат пайдо мекунад, ҳар чанд қатъ ба моҳияти он пайдо накунад ва аз ин рӯ, таъаббудан ба вуҷуби итоъат аз амри Ӯ ҳукм мекунад; Хусусан бо таваҷҷуҳ ба моликияти зотия ва вилояти мутлақаи Ӯ бар мавҷудод ки ба Ӯ ҳақ медиҳад онҳоро таквинан бо расондани офоти табиъӣ ё ғайри табиъӣ ё ташриъан бо амр ба итлофи куллӣ ё ҷузъӣ ахз кунад, беонки ақлан масъулияте мутаваҷҷеҳи Ӯ бошад; Чунонки фармудааст: ﴿لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ﴾[1]; «Аз коре ки мекунад бозхост намешавад ва онон бозхост мешаванд». Ин ба маънои он аст ки ақл бо ҳамаи эътибороти Худованд мутобиқат дорад; Ҷуз инки мутобиқаташ бо бештари онҳо «Тафсилӣ» аст, монанди эътибороти ҷиддӣ, доъимӣ ва умумии Ӯ аз қабили фароъиз ва муҳаррамоти аслӣ ки маслиҳати малҳуз дар онҳо тафсилан маълум аст ва мутобиқаташ бо бархӣ аз онҳо «Иҷмолӣ» аст, монанди эътибороти имтиҳонӣ, муваққат ва истисноии Ӯ аз қабили забҳи Исмоъил ба дасти Иброҳим алайҳи салом ва шикастани киштии масокин ва куштани кӯдак ба дасти Хизр алайҳи салом ки маслиҳати малҳуз дар онҳо иҷмолан маълум аст, ҳар чанд тафсилан низ дар дунё –пеш ё пас аз имтисол– ё дар охират маълум хоҳад шуд.

Аз инҷо дониста мешавад ки ҳамаи аҳкоми Худованд мубтанӣ бар милокҳои ақлӣ ҳастанд, вале милокҳои ақлӣ мутаъаддиданд ва ақл –онҷо ки илм ба ғайб надорад– ҷуз бо талаққӣ аз Худованд намедонад ки Ӯ дар ҳар мавзӯъ бино бар кадом як аз онҳо ҳукм кардааст ва аз ин рӯ, барои шинохти аҳкоми Ӯ чорае ҷуз руҷӯъ ба Ӯ аз тариқи руҷӯъ ба китоб ва халифааш дар замин надорад; Бар хилофи ақойид ки мубтанӣ бар ҳақоиқ ҳастанд ва табъан эътиборотро ба онҳо роҳе нест ва аз ин рӯ, ақл метавонад усули онҳоро мустақиллан дарк кунад, ҳар чанд барои дарки фуруъи онҳо монанди аҳволи охират, ба ахбори яқинии шаръи ниёзманд аст.