در دین اسلام، «محاربه» به چه معناست و «محارب» به چه کسی گفته می‌شود؟ آیا اعمالی که حکومت ایران محاربه می‌شمارد و مرتکبان آن‌ها را به اعدام محکوم می‌کند، مصداق محاربه و مستوجب اعدام هستند؟

«محاربه» به معنای «ستیزه‌جویی» و «محارب» به معنای مرتکب آن، واژه‌ای قرآنی برگرفته از آیه‌ی ۳۳ سوره‌ی مائده است که فرموده است: ﴿إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ۚ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا ۖ وَلَهُمْ فِي الْـآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾؛ «جزای کسانی که با خداوند و پیامبرش ستیزه می‌جویند و در زمین به فساد می‌کوشند جز این نیست که به سختی کشته شوند یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهاشان از خلاف یکدیگر بریده شود یا از زمین تبعید شوند، این برای آنان ننگی در زندگی دنیاست و برای آنان در آخرت عذابی عظیم است».

از این آیه‌ی شریفه که مبنا و مدرک حدّ محاربه است، سه نکته دانسته می‌شود:

۱ . محارب کسی است که با ﴿اللَّهَ وَرَسُولَهُ﴾؛ «خداوند و پیامبرش» ستیزه می‌جوید و ستیزه جستن با آن دو، در کشیدن سلاح بر روی آن دو یا ایجاد ناامنی در جامعه‌ای که تحت حاکمیّت آن دو است مصداق می‌یابد. بنابراین، کشیدن سلاح بر روی کسی جز آن دو یا ایجاد ناامنی در جامعه‌ای که تحت حاکمیّت آن دو نیست، «محاربه» محسوب نمی‌شود. آری، کشیدن سلاح بر روی خلیفه‌ی آن دو یا ایجاد ناامنی در جامعه‌ای که تحت حاکمیّت خلیفه‌ی آن دو است نیز محاربه است؛ چراکه او توسّط آن دو منصوب و معرّفی شده است. از اینجا دانسته می‌شود که اقدام مسلّحانه بر ضدّ نظام جمهوری اسلامی ایران یا ایجاد ناامنی در جامعه‌ی تحت حاکمیّت آن، محاربه محسوب نمی‌شود و تبعاً هیچ یک از مجازات‌های مذکور را اقتضا نمی‌کند؛ چراکه رهبر این نظام فاسد و شرور، نه خداست و نه پیامبرش و نه خلیفه‌ی آن دو، بل حاکمی جاهل و جائر است که از مصادیق بارز طاغوت محسوب می‌شود.

۲ . محارب کسی است که در زمین به فساد می‌کوشد و به فساد کوشیدن در آن -بنا بر نظر علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی- در چهار عمل مصداق می‌یابد؛ چنانکه یکی از یارانش ما را خبر داد، گفت:

«سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ الْهَاشِمِيَّ الْخُرَاسَانِيَّ يَقُولُ: لَا يُحِلُّ دَمَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلَّا قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ أَوْ فَسَادٌ فِي الْأَرْضِ، فَقَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا﴾[۱]، قُلْتُ: أَمَّا قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ فَقَدْ عَرَفْتُهُ، فَمَا الْفَسَادُ فِي الْأَرْضِ؟ قَالَ: مَنْ أَضَلَّ قَوْمًا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ، أَوْ أَخَافَ النَّاسَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ، أَوِ ارْتَدَّ عَنْ دِينِهِ مُجَاهِرًا، أَوْ زَنَى وَهُوَ مُحْصَنٌ، فَقَدْ أَفْسَدَ فِي الْأَرْضِ»[۲]؛ «شنیدم منصور هاشمی خراسانی می‌فرماید: خون مسلمان را حلال نمی‌کند مگر کشتن انسانی که خداوند محترم داشته است یا فسادی در زمین؛ چراکه خداوند فرموده است: <هر کس انسانی را بکشد جز در برابر کشتن انسانی یا فسادی در زمین، مانند آن است که همه‌ی مردم را کشته باشد>، گفتم: کشتن انسانی که خداوند محترم داشته است را دانستم، ولی فساد در زمین چیست؟ فرمود: هر کس قومی را از راه خداوند گمراه سازد، یا مردم را بر جان و مالشان هراسان گرداند، یا آشکارا از دین خود مرتد شود، یا در حالی که مُحصَن (یعنی دارای همسری در دسترس) است زنا نماید، پس هرآینه در زمین فساد کرده است».

به نظر می‌رسد که «محاربه با خداوند و پیامبرش» و «به فساد کوشیدن در زمین» با هم ملازمه دارند؛ به این معنا که هر کس با خداوند و پیامبرش ستیزه جُسته، در زمین به فساد کوشیده و هر کس در زمین به فساد کوشیده، با خداوند و پیامبرش ستیزه جُسته است؛ زیرا هر کس در جامعه‌ای که تحت حاکمیّت خداوند و پیامبرش یا خلیفه‌ی آن دو است، قومی را از راه خداوند گمراه سازد، یا مردم را بر جان و مالشان هراسان گرداند، یا آشکارا از دین خود مرتد شود، یا در حالی که مُحصَن (یعنی دارای همسری در دسترس) است زنا نماید، اقدام به تضعیف، تلویث و تخریب حاکمیّت خداوند و پیامبرش یا خلیفه‌ی آن دو کرده و از این جهت، مرتکب محاربه با آن دو شده است؛ همچنانکه کشیدن سلاح بر روی آن دو یا خلیفه‌ی آن دو، مصداق بارز «به فساد کوشیدن در زمین» است، ولی کسی که یکی از این کارها را در جامعه‌ی تحت حاکمیّت دیگران انجام داده، اصلاً از موضوع حکم خارج است و با این وصف، استناد مسؤولان نظام جمهوری اسلامی ایران به حکم مذکور برای اعدام مخالفانشان، چیزی جز بازی کردن با احکام اسلام و جعل مشروعیّت برای جنایت نیست.

  ۳ . مجازات محارب و مفسد در زمین، منحصراً اعدام نیست، بلکه بسته به نوع و مقدار جرمش، اعدام یا به دار آویختن یا بریدن دست و پا یا تبعید است؛ چنانکه در روایات فراوانی از اهل بیت وارد شده است که محارب و مفسد در زمین، اگر کسی را کشته و مالش را برده باشد، اعدام و به دار آویخته می‌شود و اگر کسی را کشته، ولی مالش را نبرده باشد، تنها اعدام می‌شود و اگر کسی را نکشته و تنها مالش را برده باشد، دست و پایش بریده می‌شود و اگر نه کسی را کشته و نه مالش را برده باشد، تنها تبعید می‌شود[۳]. بنابراین، حتّی کسی که در جامعه‌ی تحت حاکمیّت خداوند و خلیفه‌اش سلاح کشیده و به فساد کوشیده است، لزوماً اعدام نمی‌شود، چه رسد به کسی که در جامعه‌ی تحت حاکمیّت دیگران چنین کرده است!

از اینجا دانسته می‌شود که اقدام نظام جمهوری اسلامی ایران به اعدام برخی مخالفان مسلّحش که کسی را نکشته‌اند تحت عنوان محاربه و إفساد در زمین، مصداق «تاریکی بر روی تاریکی» است: ﴿ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ﴾[۴]؛ چراکه نه اقدام مسلّحانه بر ضدّ این نظام فاسد و شرور، محاربه و إفساد در زمین محسوب می‌شود و نه مجازات محاربه و إفساد در زمین از طریق اقدام مسلّحانه بدون کشتن کسی، اعدام است! این گواهی آشکار بر ماهیّت غیر اسلامی این حکومت منافق و جنایت‌کار است که خود را نماینده‌ی اسلام و ولیّ امر مسلمانان جهان می‌شمارد، ولی به مهم‌ترین و واضح‌ترین احکام اسلام پایبند نیست، در حالی که خداوند به صراحت فرموده است: ﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ﴾[۵]؛ «و هر کس مطابق با چیزی که خداوند نازل کرده است حکم نکند، آنان همانا کافران هستند» و فرموده است: ﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾[۶]؛ «و هر کس مطابق با چیزی که خداوند نازل کرده است حکم نکند، آنان همانا ظالمان هستند» و فرموده است: ﴿وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾[۷]؛ «و هر کس مطابق با چیزی که خداوند نازل کرده است حکم نکند، آنان همانا فاسقان هستند». واضح است که چنین حاکمان کافر، ظالم و فاسقی، خود بزرگ‌ترین مصداق محارب و مفسد در زمینند و استحقاق انواع مجازات‌های مقرّر را دارند؛ چنانکه خداوند در کتاب خود از آنان یاد کرده و فرموده است: ﴿وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ ۝ وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ ۚ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ ۚ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ﴾[۸]؛ «و چون به حاکمیّت دست یابد، در زمین می‌کوشد تا در آن فساد انگیزد و کشت‌ها و نسل‌ها را نابود نماید، در حالی که خداوند فساد را دوست نمی‌دارد و چون به او گفته می‌شود که از خداوند بترس، کبر و تعصّب در گناه او را می‌گیرد، پس جهنّم برای او کافی است و بدجایگاهی است» و فرموده است: ﴿فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ۝ أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ﴾[۹]؛ «پس آیا ممکن است که چون به حکومت دست یابید در زمین فساد انگیزید و پیوندهاتان را قطع کنید؟! آنان کسانی هستند که خداوند لعنت‌شان کرده، پس کرشان ساخته و دیدگانشان را کور نموده است»؛ همچنانکه علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی نیز در کتاب «بازگشت به اسلام»، آنان را محارب و مفسد در زمین و بزرگ‌ترین مانع بر سر راه امام مهدی علیه السلام دانسته و درباره‌ی‌شان فرموده است: «من اگر در زمین تمکّن یابم، آنان را به سزای عملشان خواهم رساند؛ چراکه برداشتن آنان از سر راه مهدی، بر هر مسلمانی که متمکّن از آن باشد، واجب است»[۱۰].

عجیب است که بزرگ‌ترین محاربان و مفسدان در زمین، مردم ستمدیده و به‌ستوه‌آمده را محارب و مفسد در زمین می‌شمارند و اعدام می‌کنند و عجیب‌تر آنکه صدایی از عالمان مدّعی عدالت و مرجعیّت در نمی‌آید، چنانکه گویی به سنگ یا چیزی سخت‌تر تبدیل شده‌اند! آنان همان کسانی هستند که در برابر دعوت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی به سوی امام مهدی علیه السلام نیز سکوت کرده‌اند، چنانکه گویی کر هستند و نمی‌شنوند! آیا مال و موقعیّت‌شان در دنیا این اندازه برایشان مهم و ارزشمند است که دین و آخرتشان را به آن فروخته‌اند و وجدان و شرفشان را زیر پا گذاشته‌اند؟! ننگ بر آنان و بر حاکمان محارب و مفسدی که با تقریر آنان، خون مردم را می‌ریزند و حدود خداوند را به بازی می‌گیرند؛ چراکه هر دو برای ساقط کردن اسلام و جلوگیری از ظهور امام مهدی علیه السلام، دست به دست یکدیگر داده‌اند!