Шумо дар сайтатон ҳадиси марбут ба фирқаи ноҷиа ва 73 фирқаро заъиф донистаед, дар ҳоле ки ин ҳадис на танҳо саҳиҳ, балки мутавотир аст ва ҳаққонияти мазҳаби шиъа ва бутлони мазоҳиби дигарро собит мекунад ва нишон медиҳад ки мабнои Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ки мегӯяд ман на шиъа ва на суннӣ ҳастам дуруст нест; Чароки бино бар ин ҳадис, яке аз мазоҳиб ҳақ аст ва он ҳам шиъа аст ва боқӣ аҳли ҷаҳаннам ҳастанд.

Бародари гиромӣ!

Лутфан аз аҷала, содаингорӣ ва бедиққатӣ бипарҳезед ва ба нукоти зер таваҷҷуҳ фармойед:

Аввалан мо дар сайт, ҳамаи асноди ин ҳадисро заъиф надонистаем, балки сариҳан гуфтаем: «Бештари асноди ин ҳадис, дар назари аҳли ҳадис заъиф шумурда мешавад» ва ин яъне бархӣ асноди он дар назари онон саҳиҳ шумурда мешавад. Аммо заъфи бештари асноди он дар назари онон, бар аҳли татаббуъ пӯшида нест; Зеро ба унвони намуна, дар яке аз асноди он[1] Ибни Луҳайъа аст ки заъиф шумурда шуда ва дар санади дигари он Уббод ибни Юсуф аст ки ҳеҷ кас ҷуз Ибни Моҷа аз ӯ ҳадисе ривоят накарда ва Ибни Моҷа низ танҳо ҳамин ҳадисро аз ӯ ривоят карда[2] ва дар санади дигари он Абдурраҳим ибни Зиёди Африқоӣ ва дар санади дигари он Касир ибни Абдуллоҳ Мазнӣ аст ки матрук ҳастанд ва Ҳокими Нешобурӣ дар бораяшон гуфтааст: «لَا تَقُومُ بِهِمَا الْحُجَّةُ»[3]; «Ҳуҷҷат бо ин ду барпо намешавад» ва дар санади дигари он Язиди Рақошӣ аст ки ҷумҳур ӯро заъиф шумурдаанд[4] ва дар санади дигари он Абу Маъшари Наҷиҳ ва дар санадӣ дигари он Абу Ғолиб ва дар санади дигари он Мӯсо ибни Убайдаи Рабазӣ ва дар санади дигари он Касир ибни Марвон ва дар санади дигари он Лайс ибни Абӣ Сулайм ва дар санади дигари он Абдулҳамин ибни Иброҳим аст ки ҳамагӣ заъиф шумурда шудаанд[5] ва дар санади дигари он Валид ибни Муслим аст ки мудаллис аст[6] ва дар санади дигари он Қутн ибни Абдуллоҳ аст ки маҷҳулул ҳол аст[7] ва дар санади дигари он Ақил Ҷаъдӣ аст ки бисёр заъиф ва мункирул ҳадис шумурда шуда[8], бал ҳақ он аст ки ҳеҷ як аз асноди ин ҳадис холӣ аз мақол нест, магар ду санади мунтаҳӣ ба Муъовия ибни Абӣ Сӯфиён ва Абу Ҳурайра[9] ки аҳли ҳадис он дуро бидуни мақол саҳиҳ шумурдаанд, дар ҳоле ки Муъовия ибни Абӣ Сӯфиён ва Абу Ҳурайра худ муттаҳам ба кизб ё нисён ҳастанд ва васоқаташон собит нест; Хусусан бо таваҷҷуҳ ба инки худ ба мазмуни ин ҳадис мултазим набудаанд ва аз ҷамоъати мусалмонон дар замони Алӣ ибни Абӣ Толиб ҷудо шудаанд ва бо ин васф, эҳтимолан ин ҳадисро танҳо баъд аз замони Алӣ ибни Абӣ Толиб ва дар замони ҳокимияти худ ривоят кардаанд то фирқаи ноҷиаро ба ҷамоъати худ таъбир кунанд ва ҷамоъати мухолифонашоро фирқаҳои аҳли оташ бишморанд ва ин эҳтимолӣ қавӣ аст ки ривояташонро аз эътибор меандозад.

Сониян агарчи дар ҳадиси мутавотир, адолати ровиён шарт нест, вале ҳақ он аст ки ин ҳадисро наметавон мутавотир донист; Чароки ҳар чанд афзун бар Муъовия ва Абу Ҳурайра, бо аснодӣ қобили муноқиша аз Абдуллоҳ ибни Амр ибни Ос, Саъд ибни Абӣ Ваққос, Анас ибни Молик, Абу Умома ва Авф ибни Молик низ ривоят шудааст, вале бисёр машкук ва таъаммулбарангез менамояд ки ҳамаи онон дар дӯстӣ бо Муъовия ва душманӣ бо Алӣ ибни Абӣ Толиб иштирок доштаанд; Ба ин тартиб ки Абдуллоҳ ибни Амр ибни Ос ҳамроҳи падарш ба Муъофия пайваст ва дар ҷанги Сиффин фармондеҳӣ майманаи лашкари ӯро бар ӯҳда дошт ва дар замони ҳукумати Муъовия, муддате ҳукмрони Куфа буд ва пас аз марги падараш, аз сӯӣ Муъовия ба ҳукумати Миср мансуб шуд ва Саъд ибни Абӣ Воқиф –падари Умари Саъд– аз касоне буд ки бо Алӣ ибни Абӣ Толиб байъат накарданд ва аз ёрии ӯ дар ҷангҳояшон сар боз заданд ва Анас ибни Молик аз зумраи онон буд ва илова бар он, ҳозир нашуд ба сиҳҳати ҳадиси Ғадири Хум шаҳодат диҳад ва аз ин рӯ, Алӣ ибни Абӣ Толиб ӯро нафрин кард ва Абу Умома низ робитаи ҳасанае бо ҳокимони Умавӣ дошт ва –бино бар шавоҳиди торихӣ– аз ҳамроҳи бо Алӣ ибни Абӣ Толиб дар Сиффин худдорӣ кард ва Авф ибни Молик низ аз аҳли Шом дар замони ҳукумати Муъовия ва ёрони Амр ибни Ос ва Язид ибни Муъовия дар ҷангҳои Искандария ва Қустатания буд ки аҳодисеро дар вуҷуби итоъат аз умароъ ривоят мекард. Инон ровиёни аслии ин ҳадис аз Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам будаанд ва бо ин васф, бисёр мӯҳтамал ба назар мерасад ки ривояти он тавассути онон, танҳо дар замони ҳукумати Муъоваия ва бо ангезаи ҳимоят аз ӯ анҷом шуда; Чароки ривояти он тавассути онон дар замини ҳукумати Алӣ ибни Абӣ Толиб, дар таноқуз бо рӯйкарди онон будааст; Чунонки ба унвони намуна, аз Язиди Рақошӣ ривоят ривоят шудааст ки гуфт: «قُلْتُ لِأَنَسٍ: يَا أَبَا حَمْزَةَ! فَأَيْنَ الْجَمَاعَةُ؟ قَالَ: مَعَ أُمَرَائِكُمْ مَعَ أُمَرَائِكُمْ»[10]; «Ба Анас (ибни Молик яке аз ровиёни ин ҳадис) гуфтам: Эй Або Ҳамза! Ҷамоъат (ки дар ин ҳадис фирқаи ноҷиа шумурда шуда) куҷост? Гуфт: Ба ҳамроҳи амиронатон, ба ҳамроҳи амиронатон»! Оре, ин ҳадис аз Алӣ ибни Абӣ Толиб низ ривоят шуда, вале бо санадӣ бисёр заъиф ва матне ки иртиботи он бо дӯстони Муъовия ва душманони Алӣ ибни Абӣ Толибро ошкортар мекунад; Чароки дар он омадааст: «تَفَرَّقَتِ الْيَهُودُ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِينَ فِرْقَةً وَالنَّصَارَى عَلَى ثِنْتَيْنِ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً وَأَنْتُمْ عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً وَأَنَّ مِنْ أَضَلِّهَا وَأَخْبَثِهَا مَنْ يَتَشَيَّعُ أَوِ الشِّيعَةُ»[11]; «Яҳудиён ба ҳафтоду як фирқа ва Масеҳиён ба ҳафтоду ду фирқа тақсим шуданд ва шумо ба ҳафтоду се фирқа тақсим мешавед ки гумроҳтарин ва хабистарини онҳо касоне ҳастанд ки ба ташаюъ мегароянд ё шиъа ҳастанд»! Ин ба маънои он аст ки ҳадис, як «Ҳадиси Умавӣ» буда ки тавассути ҳизби Муъовия бо ангезаҳои сиёсӣ ривоят шудааст ва бо ин васф, наметавон онро мутавотир донист; Зеро ровиёни мутаъаддиди як ҳадис танҳо ҳангоме муҷиби яқини уқало ба судури он мешаванд ки вобаста ба якдигар дар як гурӯҳи зий нафъ набошанд; Чунонки аллома Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ҳафизаҳуллоҳ таъоло дар ин бора фармудааст: «و لا یَكُونَ بَعْضُهُمْ قُرَناءَ بَعْضٍ فَیُتَّهَمُوا في رِوایَتِهِمْ»[12]; «Ва бархишон ҳамнишини бархӣ дигар набошанд то дар ривояташон (ба ахз аз якдигар ё табонӣ бо ҳам) муттаҳам шаванд», балки ба сурати хос дар бораи аҳодиси Умавӣ ҳушдор дода ва фармудааст: «إِنَّ مَوالِيَ بَني أُمَیَّةَ قَدْ أَفْسَدُوا عَلَیْكُمُ الْحَدِیثَ فَدَعُوهُ وَ أَقْبِلُوا عَلَى كِتابِ اللّهِ وَ خَلِیفَتِهِ فِیكُمْ فَإِنَّهُما یَهْدِیانِكُمْ إِلَى صِراطٍ مُسْتَقیم! أَلا إِنِّي لا أَقُولُ لَكُمْ حَسْبُكُمْ كِتابُ اللّهِ و لكنْ أقولُ لَكُمْ حَسْبُكُمْ كتابُ اللّهِ و خَلیفَتُهُ فِیكُمْ»[13]; «Ҳамоно дӯстдорони банӣ Умая ҳадисро бар шумо хароб кардаанд, пас онро вогузоред ва ба китоби Худованд ва халифааш дар миёнатон рӯй оваред; Чароки он ду шуморо ба роҳӣ рост раҳнамун хоҳанд шуд! Огоҳ бошед ки ман ба шумо намегӯям: Китоби Худованд шуморо бас аст, балки ба шумо мегӯям: Китоби Худованд ва халифааш дар миёнатон шуморо бас аст». Ба илова, адами мухолфати як ҳадис бо Қуръон низ дар яқиновар будани он шарт аст, дар ҳоле ки ин ҳадис ошкоро бо Қуръон ва ақл мухолифат дорад; Бо таваҷҷуҳ ба инки фирқаи ноҷиаро «Ҷамоъат», «Саводи аъзом» ва «Пайравони Паёмбар ва асҳоби ӯ» шумурда, дар ҳоле ки Қуръон ошкоро аксариятро дар хато дониста ва аз пайравии онон наҳй карда ва фармудааст: ﴿وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ﴾[14]; «Ва агар аз аксари касоне ки дар замин ҳастанд пайравӣ кунӣ туро аз роҳи Худованд гумроҳ мекунанд, онон ҷуз аз зан пайравӣ намекунанд ва онон ҷуз тахмин намезананд» Ва ақл низ на миёни ҷамоъат ва фирқаи ноҷиа талозиме меёбад ва на миёни Паёмбар ва асҳоби ӯ; Ҳамчунонки миёни асҳоби Паёмбар низ ҳамоҳангӣ ва ваҳдати назари ва амалӣ намеёбад; Фориғ аз онки наметавон 73 фирқаро дар уммат мушоҳида кунад; Чароки агар мурод аз фирқа маҳзаб бошад, бисёр камтар аз ин теъдод мазҳаб дар миёни мусалмонон вуҷуд дорад ва агар мурод аз фирқа гурӯҳ бошад, бисёр бештар аз ин теъдод гурӯҳ дар миёни мусалмонон вуҷуд дорад ва аз ин рӯ, касе қодир ба шумурдаи 73 фирқа дар миёни онон нест, дар ҳоле ки хабари Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам аз амрӣ айнӣ ва хориҷӣ, наметавонад бо ҳиссу виҷдон мунофот дошта бошад ва аз ин рӯ, яқин ба судури ин ҳадис аз ӯ ҳосил намешавад. Беҳуда нест ки бархӣ аз аҳли ҳадис ва ҳанафия низ дар он ишкол кардаанд[15].

Солисан ин ҳадис дар сурати тавотур, ҳеҷ далолате ба «Ҳаққонияти мазҳабӣ шиъа ва бутлони мазоҳиби дигар» надорад, балки билакс бар бутлони мазҳаби шиъа ва ҳаққонияти аҳли суннат ва ҷамоъат далолат дорад; Зеро чизе ки аз тариқи ровиёни мутаъаддид расида, биҳиштӣ будани «Ҷамоъат», «Саводи аъзам» ва «Пайравон Паёмбар ва асҳоби ӯ» ва дӯзахӣ будани соири мусалмонон аст, дар ҳоле ки шиъа бо таваҷҷуҳ ба ақалияти ошкораш, ҳеҷ гоҳ мисдоқи ҷамоъат ва саводи аъзам набуда ва бо таваҷҷуҳ ба эътиқодаш дар бораи асҳоби Паёмбар, ҳаргиз иддаъои пайравӣ аз ононро надошта ва бо ин васф, тавотури ин ҳадис, ба маънои биҳиштӣ будани аҳли суннат ва ҷамоъат ва дузахӣ будани аҳли ташаюъ аст ки ошкоро аз ҷамоъат ва саводи аъзам ҷудо шудаанд ва ба ҷои пайравӣ аз асҳоби Паёмбар, ба табаррӣ аз онон рӯй овардаанд. Ба ҳамин далил будааст ки касоне аз аҳли ташаюъ, гоҳ ба таъвили ин ҳадис ва гоҳ ба табдили он кӯшидаанд то худро аз зери теғи он канор бикашанд; Ба ин тартиб ки гоҳе муддаъӣ шудаанд мурод аз асҳоби Паёмбар, аҳли байти ӯ ва мурод аз ҷамоъат ва саводи аъзам аҳли ҳақ ҳастанд, агарчи дар ақаллият бошанд; Ғофил аз онки иродаи аҳли байти Паёмбар аз асҳоби ӯ ва иродаи аҳли ҳақ аз ҷамоъат, иғроъ ба ҷаҳл аст ва гоҳе ба ҷои ҷамоъат, саводи аъзам ва пайравони асҳоби Паёмбар, шиъаён ва пайравони аҳли байти ӯро қарор додаанд; Ғофил аз онки ривояти онон бо ин лафз, мутавотир нест, бал ривоятӣ воҳид ва заъиф аст ки ногузир пас аз ривоҷи ривояти машҳур, барои муқобила бо он сомон дода шудааст.

Робиъан судури ин ҳадис –бидуни дар назар гирифтани зайли он ва бархӣ алфозаш– ҳаргоҳ ба маънои вуқуъи ихтилофи бештар миёни мусалмонон ва саъодати ҳидоят ёфтагон ва хусрони гумроҳонашон ба қадри ҳидоят ва гумроҳишон бошад, ишколе надорад ва метавонад аз Паёмбар содир шуда бошад, вале нишон намедиҳад ки мабнои Мансури Ҳошимии Хуросонӣ дуруст нест; Зеро ӯ намегӯяд ки шиъа ба маънои пайрави аҳли байти Паёмбар ё суннӣ ба маънои пайрави суннати ӯ, бал мегӯяд ки шиъа ё суннӣ ба манъони ройиҷ нест ва миёни ин ду фарқи бисёре вуҷуд дорад; Чароки шиъа ба маънои ройиҷ, дар бисёрӣ аз ақойид ва аъмоли худ пайрави аҳли байти Паёмбар нест ва аз ақойид ва аъмоли онон фосила гирифтааст; Ҳамчунонки суннӣ ба маънои ройиҷ, дар бисёрӣ аз ақойид ва аъмоли худ пайрави суннати Паёмбар нестанд ва аз ақойид ва аъмоли ӯ фосила гирифтааст, дар ҳоле ки Мансури Ҳошимии Хуросонӣ дар ҳамаи ақойид ва аъмоли худ –бидуни тақия ва таъассуб ба як мазҳаби хос– пайрави ақойид ва аъмоли Паёмбар ва аҳли байти ӯст ва бо ин васф, табиъатан шиъа ё суннӣ ба маънои ройиҷ маҳсуб намешавад[16]. Бегумон фирқаи ноҷиа, касоне монанди ӯ ҳастанд ки дар ҳамаи ақойид ва аъмолашон, аз ақойид ва аъмоли Паёмбар ва аҳли байташ пайравӣ мекунанд, агарчи бар хилофи ақойид ва аъмоли шиъаён ва сунниён бошад ва онон ҳамон мӯъминон ва ҳамон мусалмонони ҳаниф ҳастанд ки барои Парвардигорашон дар таквин ё ташриъ ё таҳким шарике намегиранд ва барои ҳукумати халифааш дар замин заминасозӣ мекунанд ва онон ҳамон ҳидоят ёфтагонанд.