نویسنده‌ی پرسش: یعقوب

تاریخ پرسش: ۱۳۹۴/۱۱/۲۳

اگر به جای دیگران ۱۲ خلیفه‌ی پیامبر حکومت می‌کردند و آخرین خلیفه هم غائب نمی‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟ بالاخره همه باید از دنیا می‌رفتند. در این صورت بعدش چه اتفاقی می‌افتاد؟ جهان چگونه به انتها می‌رسید؟ در این صورت دیگر غیبت آخرین منجی معنی نداشت.

پاسخ به پرسش شماره: ۳

تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۳۹۴/۱۱/۲۷

روشن است که اگر به جای دیگران، دوازده خلیفه‌ی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به حکومت دست می‌یافتند، همه‌ی احکام اسلام جاری و همه‌ی اهداف آن محقّق می‌شد؛ چنانکه رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم در روایاتی متواتر از این حقیقت خبر داده و حکومت آنان را ضامن مناعت، عزّت، قیام، مضا، ظهور، صلاح و استقامت اسلام تا روز قیامت شمرده بود و این نکته‌ای است که حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی در کتاب شریف «بازگشت به اسلام»[۱] تبیین کرده و فرموده است:

بسیاری از اصحاب پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم مانند جابر بن سمره، عبد الله بن مسعود، عبد الله بن عمر، عبد الله بن عباس، عبد الله بن عمرو، أنس بن مالک، عبد الله بن أبی أوفی، عباس بن عبد المطلب، جابر بن عبد الله، ابو جحیفه، ابو قتاده، عایشه و دیگران، برای ده‌ها نفر از تابعانشان و بواسطه‌ی آنان برای صدها نفر از مسلمانان، از آن حضرت روایت کرده‌اند که تعداد خلفاء پس از خود را دوازده نفر شمرده و به انحاء مختلف فرموده است: «يَكُونُ مِنْ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»؛ «پس از من دوازده خلیفه خواهند بود که همه‌ی‌شان از قریش‌اند» و تأکید نموده است که اسلام با تکیه بر خلافت آنان، تا روز قیامت «منیع»، «عزیز»، «قائم»، «ماضی»، «ظاهر»، «صالح» و «مستقیم» خواهد بود و این مبتنی بر سنّت خداوند در امّت‌های گذشته است که برای آنان دوازده پیشوا قرار داده؛ چنانکه به عنوان نمونه فرموده است: ﴿وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا﴾[۲]؛ «و هرآینه خداوند پیمان بنی اسرائیل را گرفته و از آنان دوازده پیشوا برانگیخته» و روشن است که سنّت خداوند در امّت‌های گذشته، در این امّت نیز جاری است و تغییری نمی‌پذیرد؛ چنانکه فرموده است: ﴿سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ ۖ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا﴾[۳]؛ «سنّت خداوند در کسانی که از پیش گذشتند چنین بود و هرگز برای سنّت خداوند تغییری نمی‌یابی».

با این وصف، محرومیّت امّت از حاکمیّت این خلفاء دوازده‌گانه را باید بزرگ‌ترین ضایعه پس از درگذشت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به حساب آورد.