خداوند را سپاس که شما را راهنمای ما در عصر حیرت قرار داد. با توجّه به وضعیّت بغرنج دامپروی در ایران به دلیل بی‌برنامگی حکومت و افزایش بی‌رویّه‌ی قیمت خوراک دام، دامداران در تأمین خوراک دام خود با مشکل روبه‌رو هستند و حتی می‌توان گفت که در این زمینه ناتوانند. یکی از راه‌های پایین آوردن هزینه‌ها، فرآوری کود مرغی برای مصرف دام است. آیا این کار از لحاظ شرعی اشکال دارد؟ آیا مرغ از حیوانات همه‌چیزخوار است که فضله‌ی آن‌ها نجس است؟

خداوند امام مهدی و حضرت منصور و یاران و دوستدارانشان را از آفات و شرور حفظ فرماید.

مرغ همه‌چیزخوار است و علاوه بر گیاهان، از برخی جانوران کوچک نیز تغذیه می‌کند و از این رو، قاعدتاً فضله‌ی آن نجس محسوب می‌شود و این قول ابو حنیفه از اهل سنّت و قول مفید از شیعه و یکی از دو روایت رسیده از اهل بیت است و تردیدی نیست که نجس نباید خوراک دام شود و اگر خوراک آن شود، درباره‌ی خوردن گوشت آن میان فقها اختلاف است؛ به این صورت که اکثر آنان، خوردن گوشت آن را مکروه و گروهی از آنان، خوردن گوشت آن را حرام می‌دانند و این ظاهر روایات رسیده از پیامبر و اهل بیت اوست؛ چنانکه روایت شده است: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ عَنْ أَكْلِ الْجَلَّالَةِ»[۱]؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از خوردن حیوان نجاست‌خوار نهی فرمود» و روایت شده است: «لَا تَأْكُلُوا لُحُومَ الْجَلَّالَةِ»[۲]؛ «گوشت حیوان نجاست‌خوار را نخورید».

آری، اگر حیوان نجاست‌خوار، مدّتی کافی پیش از ذبح، از خوردن نجاست بازداشته شود و به خوردن خوراکی پاکیزه واداشته شود، مسلّماً خوردن گوشتش حرام نیست؛ چراکه در وقت ذبح، حیوانِ نجاست‌خوار نبوده و مدّت کافی پیش از ذبح، بنا بر روایاتی از اهل بیت، برای مرغ حداقل ۳ روز و برای مرغابی حداقل ۵ روز و برای گوسفند حداقل ۱۰ روز و برای گاو حداقل ۲۰ روز و برای شتر حداقل ۴۰ روز است[۳]، هر چند بدون شک هر چه بیشتر شود، بهتر است.