۱ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ أَنَّ أَعْمَالَ الْعِبَادِ تُعْرَضُ عَلَى خَلِيفَةِ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ! قَالَ: هُوَ كَذَلِكَ، قُلْتُ: كَيْفَ وَهُمْ مِلْيَارَاتٌ مِنَ النَّاسِ؟! قَالَ: يُجْمِلُهَا اللَّهُ لَهُ إِجْمَالًا.
ترجمه‌ی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: به منصور گفتم: آنان می‌گویند که اعمال بندگان بر خلیفه‌ی خداوند در زمین عرضه می‌شود! فرمود: همین طور است، گفتم: چگونه در حالی که آنان میلیاردها نفر هستند؟! فرمود: خداوند آن را برایش خلاصه می‌کند.
۲ . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقَاسِمِ الطِّهْرَانِيُّ، قَالَ: قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: أَتُعْرَضُ أَعْمَالُ النَّاسِ عَلَى خَلِيفَةِ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ؟ قَالَ: نَعَمْ، أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ﴾[۱]؟! ثُمَّ قَالَ: لَعَلَّكَ تَظُنُّ أَنَّهَا تُعْرَضُ عَلَيْهِ كُلُّهَا، وَلَيْسَ كَذَلِكَ، إِنَّمَا يُعْرَضُ عَلَيْهِ مِنْهَا مَا يُهِمُّهُ.
ترجمه‌ی گفتار:
حسن بن قاسم طهرانی ما را خبر داد، گفت: به منصور گفتم: آیا اعمال مردم بر خلیفه‌ی خداوند در زمین عرضه می‌شود؟ فرمود: آری، آیا سخن خداوند را نشنیده‌ای که می‌فرماید: «بگو عمل کنید که خداوند و پیامبرش و مؤمنان عملتان را خواهند دید»؟! سپس فرمود: نکند پنداشته‌ای که همه‌ی آن‌ها به او عرضه می‌شود، در حالی که این گونه نیست. از میان آن‌ها هر کدام که برای او اهمّیت دارد، بر او عرضه می‌شود.
۳ . أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حَبِيبٍ الطَّبَرِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الْإِمَامِ هَلْ يَرَى جَمِيعَ أَعْمَالِ الْعِبَادِ؟ قَالَ: سُبْحَانَ اللَّهِ! لَا يَرَى جَمِيعَ أَعْمَالِ الْعِبَادِ إِلَّا اللَّهُ، وَلَكِنَّ اللَّهَ يُرِيهِ مِنْهَا مَا يَشَاءُ، قُلْتُ: كَيْفَ يُرِيهِ؟ قَالَ: يُرِيهِ فِي الْمَنَامِ، أَوْ يُلْهِمُهُ إِلْهَامًا.
ترجمه‌ی گفتار:
عبد الله بن حبیب طبری ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی امام پرسیدم که آیا همه‌ی اعمال بندگان را می‌بیند؟ فرمود: سبحان الله! همه‌ی اعمال بندگان را نمی‌بیند جز خداوند، ولی خداوند هر چه از آن را که می‌خواهد نشانش می‌دهد، گفتم: چگونه نشانش می‌دهد؟ فرمود: در خواب نشانش می‌دهد یا به او الهام می‌کند.
شرح گفتار:
برای خواندن شرح این حکمت‌های نورانی، به پرسش و پاسخ ۳۹۸ مراجعه کنید.