نویسنده‌ی پرسش: مهدی تاریخ پرسش: ۱۳۹۸/۹/۸

لطفاً نشانه‌های شعیب بن صالح موعود را طبق روایات اسلامی بیان نمایید. چه اوصاف و مشخصاتی برای او روایت شده است؟

پاسخ به پرسش شماره: ۱۵ تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۳۹۸/۹/۱۶

روایاتی چند درباره‌ی شعیب بن صالح رسیده است، ولی به سختی می‌توان آن‌ها را متواتر دانست؛ خصوصاً با توجّه به اینکه سند هیچ یک قوی نیست و در هیچ یک از منابع اهل حدیث جز فتن ابن حماد و معجم طبرانی انعکاس نیافته‌اند. با این حال، اگر صحیح باشند، اصلی‌ترین نشانه‌ی او این است که پرچمدار سپاه خراسانی موعود است؛ چنانکه روایت شده است: «عَلَی مُقَدَّمَتِهِ شُعَیْبُ بْنُ صَالِحٍ»[۱]؛ «جلودارش شعیب بن صالح است» و روایت شده است: «بَيْنَ يَدَيْهِ شُعَيْبُ بْنُ صَالِحٍ»[۲]؛ «در رکابش شعیب بن صالح است». بنابراین، برای شناخت او باید خراسانی موعود را شناخت[۳]. علاوه بر این، نشانه‌های دیگری هم برای او روایت شده است که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱ . از بنی تمیم است[۴] و آنان یکی از قبایل عرب هستند که اکنون در کشورهای مختلف خصوصاً عراق، ایران، مصر و فلسطین پراکنده‌اند[۵]. البته در روایتی نیز آمده که او اصالتاً از بنی تمیم نیست، بلکه «مَوْلًى لِبَنِي تَمِيمٍ» یعنی آزاد شده‌ی آنان است[۶].

۲ . درباره‌ی شهر او میان روایات اختلاف است. در روایتی از حسن بصری آمده که او اهل ری یعنی تهران کنونی است[۷]، ولی در روایات اهل بیت آمده که اهل سمرقند در ازبکستان یا طالقان در افغانستان است[۸].

۳ . درباره‌ی ظاهر او روایت شده که «رَبْعَة»، «أسمر» و «کَوسج» است؛ یعنی مردی میانه‌قامت و گندمگون که کوسه باشد یا دندانش کم باشد[۹]. در روایتی نیز از او با عنوان «أَعْوَرُ الْمُخَلَّدُ»؛ «مرد یک چشم کهنسال» یاد شده است[۱۰].

به هر حال، باید توجّه داشت که این روایات، متواتر نیستند و از این رو، اگر در پرچمدار سپاه کسی که نشانه‌ی قطعی خراسانی موعود را دارد مشاهده شوند، حجّت هستند؛ چراکه این دلیلی قطعی بر صدور آن‌ها از پیامبر است و اگر در پرچمدار سپاه کسی که نشانه‌ی قطعی خراسانی موعود را دارد مشاهده نشوند، حجّت نیستند؛ زیرا دلیلی قطعی بر صدور آن‌ها از پیامبر وجود ندارد.

↑[۱] . الفتن لابن حماد، ص۱۹۲
↑[۲] . الفتن لابن حماد، ص۱۸۹
↑[۳] . بنگرید به: پرسش و پاسخ ۴۱۷.
↑[۴] . الفتن لابن حماد، ص۱۹۷؛ المعجم الأوسط للطبراني، ج۴، ص۲۵۶
↑[۵] . برای آشنایی با آنان، بنگرید به: «قبيلة بني تميم» نوشته‌ی عبد الهادی الربیعی.
↑[۶] . بنگرید به: الفتن لابن حماد، ص۱۸۹.
↑[۷] . بنگرید به: الفتن لابن حماد، ص۱۸۸.
↑[۸] . بنگرید به: البدء والتاريخ للمقدسي، ج۲، ص۱۷۶؛ الغيبة للطوسي، ص۴۴۴.
↑[۹] . بنگرید به: الفتن لابن حماد، ص۱۸۸ و ۱۸۹.
↑[۱۰] . بنگرید به: إلزام الناصب للحائري، ج۲، ص۱۶۹.