Ҷумъа 29 Март 2024 мелодӣ / 18 Рамазон 1445 ҳиҷрӣ қамарӣ
Мансури Ҳошимии Хуросонӣ
 Дарси ҷадид: Дарсҳое аз он ҷаноб дар бораи инки замин аз мардӣ олим ба ҳамаи дин ки Худованд ӯро дар он халифа, имом ва раҳнамойе ба амри худ қарор дода бошад, холи намемонад; Аҳодиси саҳиҳе аз Паёмбар дар ин бора; Ҳадиси 3. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Гуфтори ҷадид: Гуфторе аз он ҳазрат дар бораи инки фуру бурдани амдии сар дар об ҳаргоҳ сабаби расидани об ба гулӯ шавад, сабаби қазоъи рӯза аст. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Пурсиши ҷадид: Оё ақиқа кардан барои навзод, машрӯъ аст? Барои мутолеъаи посух, инҷоро клик кунед. Барои мутолеъаи муҳимтарин матолиби пойгоҳ, ба саҳифаи аслӣ муроҷиъа кунед. Нақди ҷадид: Ман ба унвони касе ки даъвати ҷаноби Мансурро пазируфта ва мусаммам ба заминасозӣ барои зуҳури Маҳдӣ аст, чигуна метавонам таколифи шаъии худам монанди намозу рӯза ва ҳаҷҷу закотро анҷом бидиҳам? Қабули даъвати ҷаноби Мансур сарфи назар аз инки барои зуҳури Маҳдӣ лозим аст, чи фойидае барои ман аз ҷиҳати амали ба таколифи шаръӣ дорад?! Барои мутолеъаи барраси, инҷоро клик кунед. Номаи ҷадид: Фарозе аз номаи он ҳазрат ки дар он дар бораи шиддат гирифтани бало ҳушдор медиҳад ва иллати он ва роҳи пешгирӣ аз онро табйин мекунад. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Нуктаи ҷадид: Нуктаи «Як қадам монда ба субҳ» навиштаи «Илёс Ҳакимӣ» мунташир шуд. Барои мутолеъаи он, инҷоро клик кунед. Барои мутолеъаи муҳимтарин матолиби пойгоҳ, ба саҳифаи аслӣ муроҷиъа кунед.
loading
Матни дарс
 
Тарҷумаи шарҳи форсии шайх Солеҳи Сабзаворӣ
Дарси сиву ҳафтум
Мавзӯъ:

Машрут будани иқомаи бархӣ аҷзоъи Ислом ба иқомаи кулли он; Воқеъияти адами иқомаи Ислом

(أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی محمّد و آله الطاهرین

Дар дарси қабли рӯшан шуд ки иқомаи кулли Ислом ба ҳамон андоза ки зарурӣ аст, мумкин аст; Чароки ҳар чанд мутаваққиф бар илми ба кулли он аст ва илми ба он мунҳасир ба Худованд аст, вале Худованд ин илмро дар ихтиёри бархе аз бандагони худ қарор дода ва сойири бандагонашро мукаллаф кардааст ки ба онҳо муроҷиъа кунанд ва онҳо ба ин эътибор, «Халифаи Худованд дар замин» шумурда мешаванд. Бинобарин, иқомаи кулли Ислом танҳо ҳангоме мумкин аст ки халифаи Худованд дар замин, мутамаккин аз таълими кулли он бидуни тарс ва тақийя бошад ва ин шаройите аст ки таъмини он бар ӯҳдаи мусалмонон аст. Ҳол суъоле ки пеш меояд он аст ки агар мусалмонон ин шаройитро эҷод накарданд ва ба ин тартиб, монеъи аз иқомаи кулли Ислом шуданд, оё иқомаи ҷузъе аз Ислом бидуни иқомаи кулли он, барои онон муфид ва ҷойиз аст? Посухе ки устозунал Мансур ба ин суъоли бисёр муҳим медиҳад он аст ки иқомаи ҷузъе аз Ислом бидуни иқомаи аҷзоъи дигараш муфид ва ҷойиз нест; На ба ин маъно ки воҷиб аст ҳамон ҷузъи аз Ислом ҳам тарк шавад, бал ба ин маъно ки воҷиб аст ҳамаи аҷзоъи он бо ҳам иқома шавад. Эшон барои баёни ин нуктаи бисёр муҳим, аз унвони)

[Машрут будани иқомаи бархӣ аҷзоъи Ислом ба иқомаи кулли он]

(Истифода фармуда ва муродашон аз он ин аст ки бархӣ аҷзоъи Ислом ба манзалаи муқаддамаи воҷиб барои бархӣ аҷзоъи дигари он ҳастанд; Ҳамон тавр ки масалан таҳорат ва рӯй кардан ба қибла, муқаддамаи воҷиб барои намоз аст ва бо ин васф, иқомаи бархӣ аҷзоъи Ислом, машрут ба иқомаи аҷзоъи дигар аст ва миёни ҳамаи аҷзоъи Ислом, иртибот ва инсиҷомӣ зотӣ вуҷуд дорад.) Аз инҷо дониста мешавад ки иқомаи ҷузъӣ аз Ислом (хусусан аҳкоми ҷазоии он) ба танҳоӣ, дар ҳоле ки сойири аҷзоъ (монанди аҳкоми иқтисодӣ ва тарбиятии) он иқома намешавад, маҳалли ишкол аст; Чароки ҳар ҷузъи Ислом (масалан аҳкоми ҷазоии он), ба эътибори иқомаи кулли он ва мутаносиб бо аҷзоъи дигараш (мисли аҳкоми иқтисодӣ ва тарбиятии он) ташриъ шуда (яъне Худованд ҳар ҳукмеро ки ташриъ фармуда, бо назар ба сойири аҳком ва мутаносиб бо онҳо ташриъ фармудааст то дар канори онҳо як маҷмӯъаи ҳамоҳанг ва комилро ташкил диҳад ва саъодату камоли инсонро ҳосил кунад) ва табъан (бо ин васф) ҳангоме (ҳар ҷузъи Ислом) судманд ва қобили иқома (аз лиҳози ҷавози ақлӣ ва шаръӣ) аст ки аҷзоъи муртабит бо он (ба масобаи муқаддамот ва пешниёзҳои он) иқома шуда бошад (монанди таҳорат ва рӯй кардан ба қибла барои намоз); Бо таваҷҷуҳ ба инки аҷзоъи Ислом (ба сурати мустақил ва беиртибот бо якдигар нестанд ки ҳар кадом барои худаш ва бидуни таваҷҷуҳ ба аҷзоъи дигар ташриъ шуда бошад, балки), лозим ва малзуми якдигаранд (яъне миёни онҳо навъӣ мулозима ва пайванд вуҷуд дорад ва ҳар як аз ҷиҳате мусталзими дигарӣ аст) ва бар ҳам асар мегузоранд ва аз ҳам асар мепазиранд (ба ин тартиб ки иқомаи ҳар ҷузъ, иқомаи ҷузъи дигареро тасҳил мекунад ва маъно мебахшад ва тарки ҳар ҷузъ, иқомаи ҷузъи дигарро мухтал мекунад ва бемаъно месозад) ва ҳаргоҳ бархӣ (аҷзоъ) иқома нашаванд, иқомаи бархӣ (аҷзоъи) дигар бефоида, балки аҳёнан (дар бархӣ мавоқеъ ва маворид) зиёнбор хоҳад буд (мисли коре ки ҳамакнун доъиш анҷом медиҳад; Ба ин тартиб ки ҳукми Ислом дар бораи чигунагии ташкили хилофатро иқома накарда ва бо ин ҳол, дар садади иқомаи ҳукми Ислом дар бораи ҷиҳод аст, дар ҳоле ки иқомаи ҳукми Ислом дар бораи ҷиҳод, бидуни иқомаи ҳукми он дар бораи чигунагии ташкили хилофат, зиёнбор аст ва ба ифсод дар замин ва рехтари хуни муслимин меанҷомад). Чунонки ба унвони мисол, аҳкоми ҷазоии Ислом (яъне муҷозотҳои Исломӣ аз қабили ҳадди зино ва сирқат ки тозиёна ва қатъи даст аст), ба эътибори таҳаққуқи комили Ислом ва мутаносиб бо замон ва маконе ҷаъл шудаанд ки сойири аҳкоми Ислом (хусусан аҳкоми иқтисодӣ ва тарбиятии он), ба унвони авомилӣ боздоранда (аз иртикоби чунин ҷаройиме), ҷараён ёфтаанд ва бо ҷараёни онҳо, муҷибе (яъне замина ва баҳонае) барои иртикоби ҷароим нест (ин мабнои бадеъи ва фавқулъодаи устозунал Мансур, посухи муҳкаме ба шубаҳоти мулҳидон ва мунофиқон аст ки аҳкоми ҷузъии Исломро хашен ва номутаносиб мешуморанд; Чароки бо мабнои ин бузургвор, вақте масалан аҳкоми иқтисодии Ислом ба унвони зомини адолати иҷтимоъӣ ва таъмини ниёзҳои асосии мардум ба таври комил иҷро шудаанд ва ба табъи он, фақр ва бекорӣ аз ҷомеъаи Исломӣ рахт барбастааст, замина ва баҳонае барои дузди вуҷуд надорад, ё вақте масалан аз як сӯ фарҳангсозӣ ва тарбияти саҳиҳи Исломӣ дар ҷомеъа сурат гирифта ва аз сӯи дигар шароити лозим барои издивоҷ осон ва ба мавқеъи ҷавонон дар он фароҳам шудааст, бистаре барои равобити ҷинсии номашрӯъ вуҷуд надорад) ва табъан иртикоби онҳо дар ин вазъият, ғайри табиъӣ (яъне ғарази оддӣ ва бар хилофи муқтазиёти мавҷуд) ва мусталзими ҷазои муқаррар (ба унвони ҳадди Худованд) аст (чароки танҳо аз шарорати маҳз ва шақовати муртакиб парда бар медорад). Чунонки масалан ҳукми қатъи дасти сориқ (дар ояи ﴿وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا جَزَاءً بِمَا كَسَبَا نَكَالًا مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ [Моъида/ 38]; «Марди дузд ва зани дузд, дастонашонро ба унвони кайфаре аз ҷониби Худованд барои чизе ки касб карданд қатъ кунед ва Худованд иззатмандӣ ҳаким аст»), ба эътибори таҳаққуқи комили Ислом (дар ҳокимияти халифаи Худованд) ва мутаносиб бо замон ва маконӣ ҷаъл шуда ки аҳкоми иқтисодии Ислом ва иқдомоти пешгиронаи он аз қабили тавзеъи одилонаи сарват ва молиётӣ чун закот ва хумс, (ба наҳви саҳиҳ ва кофӣ) иқома шуда (ва табъан авомил ва заминаҳои сирқатро аз байн бурда) аст; На замон ва маконе ки аҳкоми иқтисодии Ислом иқома нашуда ва тавзеъи сарват золимона (яъне табъизомез) аст (ба ин тартиб ки бархӣ ба қадре сарватманд ҳастанд ки намедонанд бо сарвати худ чи кунанд ва бархӣ ба қадре фақир ҳастанд ки дағдағае ҷуз нони шаб барои худ ва фарзандонашон надоранд) ва молиётӣ монанди закот ва хумс, чунонки бояд (аз лиҳози каммӣ ва кайфӣ) пардохта намешавад (яъне ё бо вуҷуди воҷиб шудани он, тарк мешавад ва ё ба мустаҳаққини ҳақиқӣ пардохта намешавад) ва табъан муқтазии барои сирқат вуҷуд дорад ва монеъи он мафқуд аст (манзур аз муқтазӣ барои сирқат, таъмин набудани ниёзҳои зарурии фард аст ки дар чунин вазъияте вуҷуд дорад ва манзур аз монеъи он, вуҷуди роҳкори муносиб барои таъмини кофӣ ва ба мавқеъи ин ниёзҳо ё фарҳангсозӣ ва тарбияти Исломии муносиб барои ҷилавгирӣ аз сирқат ба рағми фиқдони роҳкори муносиб барои таъмини онҳост). Ин ба он маъност ки агар касе дар замони ҳокимияти ғайри Исломи (яъне замоне ки ҳукумати Исломӣ вуҷуд надорад) ва маконе ки (ба сабаби фиқдони ҳукумати Исломӣ) аҳкоми айнӣ (яъне воқеъӣ) ва умумии он (ки иҷрояш ниёз ба ҳукумати Исломӣ дорад) иҷро намешавад, муртакиби сирқат шавад, мустаҳаққи ҷазоӣ муқаррар барои сирқат (яъне қатъи чаҳор ангушти дасти рост ба наҳве ки ангушти шаст ва кафи даст боқӣ бимонад) нест ва эъмоли он дар ҳаққи ӯ (ки ҳамакнун дар бархӣ кишварҳои золим ва мутазоҳир ба Ислом анҷом мешавад), ғайри одилона ва мухолиф бо мақсуди Шореъ аст (чун мақсуди Шореъ, иҷрои ин ҳад дар замони ҳукумати золимон ки ҳеҷ чиз дар сари ҷои худаш нест набудааст, балки мақсуди Ӯ иҷрои он дар замони ҳукумати халифаи одилаш буда ки ҳама чиз дар сари ҷои худаш аст. Ин мабнои бадеъи ва ҳакимонаи устозунал Мансурро метавон ба масобаи шартӣ дигар аз шаройити ҳадди сирқат дар назар гирифт; Чароки ҳамаи мусалмонон билиттифоқ шароитеро барои иҷрои ҳадди сирқат дар назар мегиранд ва бархӣ барои он шонздаҳ шарт зикр мекунанд ва бо ин васф, метавон ҳукумати халифаи Худо да заминро ба ин шароит афзуд). Ҳамчунонки иҷрои сойири аҳкоми ҷазоӣ, манут ба таҳаққуқи ҳукумати Исломӣ ва иҷрои айн ва кулли аҳкоми Ислом аст ва пеш аз он, муфид ва мутаносиб нест (аз инҷо дониста мешавад ки устозунал Мансур, дар ҷое ки аз «Машрут будани иқомаи бархӣ аҷзоъи Ислом ба иқомаи кулли он» сухан мегӯяд, ба аҳкоми сиёсӣ ва ҷазоии Ислом назар дорад, на аҳкоми фардӣ ва ибодии он аз қабили намоз ва рӯза ва ҳаҷ ва закот; Чароки дар бахши «Мабонии Ислом» низ ҳангоме ки аз ин аҳкоми фардӣ ва ибодӣ сухан ба миён меоварад ба чунин шарте дар бораи онҳо ишора намекунад. Бо ин ҳол, муҳтамал аст ки муроди эшон аъамми аз аҳкоми сиёсӣ ва ҷазоии Ислом бошад ва шомили аҳкоми фардӣ ва ғайри ҷазоӣ низ бишавад; Чароки қоъидаи мулозима дар каломи эшон, мутлақ аст ва шомили ҳамаи аҳкоми Ислом аз ҷумла аҳкоми фардӣ ва ғайри ҷазоӣ мешавад; Бо ин тафовут ки иқомаи кулли Ислом, ғолибан шарти қабули иқомаи аҳкоми фардӣ ва ғайри ҷазоӣ ва гоҳе низ шарти сиҳҳати он аст; Бо таваҷҷуҳ ба инки саъодати комили ҳар фарде дар гарави иҷрои комили вазоифи Исломии ӯст ва ҳар як аз вазоифи Исломии ӯ ки иҷро намешавад, иҷрои сойири вазоифи Исломии ӯро мушкилтар ва бенатиҷатар мекунад ва ин ҳамон аст ки дар Қуръон «إحباط أعمال» номида шуда; Чунонки фармудааст: ﴿ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ [Муҳаммад/ 9] «Ин ба хотири он буд ки онон чизе ки Худованд нозил кардро нохуш доштанд, пас аъмолашонро нобуд кард» Ва фармудааст: ﴿وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا [Фурқон/ 23]; «Ва ба суроғи ҳар амале ки анҷом додаанд Меойем ва онро ба ғуборӣ пароканда табдил мекунем>> Ва фармудааст: ﴿أَعْمَالُهُمْ كَرَمَادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عَاصِفٍ [Иброҳим/ 18]; «Аъмолашон монанди хокистаре аст ки боде дар рӯзӣ тӯфонӣ бар он бивазад»! Ин ба маънои он аст ки агар фарде ба як ҳукм аз аҳкоми Ислом –вуҷуб ё ҳурмат– амал накунад, мумкин аст амали ӯ ба аҳкоми Ислом низ беасар ва кона лам якун шавад, то ҳадде ки гӯйи ба ҳеҷ як аҳкоми Ислом амал накардааст; Чунонки ба унвони намуна, ҳар кас як оя аз Қуръонро инкор кунад монанди он аст ки ҳамаи Қуръонро инкор карда бошад ва ҳар кас як инсонро аз рӯӣ ситам бикушад монанди он аст ки ҳамаи инсонҳоро кушта бошад ва ҳар кас намози ӯ қабул нашавад, ҳеҷ як аз аъмоли ӯ қабул намешавад ва ҳар кас ба ҳамаи воҷибот амал ва аз ҳамаи муҳаррамот иҷтиноб кунад вале буғзи аҳли байти Паёмбарро дошта бошад омӯрзида намешавад ва ҳар кас заминаи зуҳури халифаи Худовандро фароҳам насозад, амали ӯ ба адилаи заннӣ қобили қабул нест; Ҳамчунонки бино бар ҳамаи қоъида, чанд ҳазор сол иботати иблис бо як тамарруди ӯ ботил шуд ва намоз ва рӯзаи хавориҷ монеъ аз хуруҷи онон аз Ислом нашуд ва ин мутобиқ бо ояе аст ки мефармояд: ﴿إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ [Моъида/ 27]; «Худованд танҳо аз парҳезкорон мепазирад»; Зеро касе ки воҷиберо тарк мекунад ё ҳаромеро муртакиб мешавад, «Муттақӣ» ба шумор намеравад ва бо ин васф, аъмолаш аз ӯ пазируфта намешавад ва ин мунофоте бо ояе надорад ки мефармояд: ﴿فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ۝ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ [Зилзила/ 7 ва 8]; «Ҳар кас ба вазни заррае хайр анҷом диҳад онро мебинад ва ҳар кас ба вазни заррае шар анҷом диҳад онро мебинад»; Зеро анҷоми зилмуқаддама бидуни анҷоми муқаддама монанди иқомаи намоз бидуни гирфтани таҳорат аст ки ﴿مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا маҳсуб намешавад, балки ﴿هَبَاءً مَنْثُورًا маҳсуб мешавад ва дар рӯзи қиёмат вазне надорад. Аз инҷо дониста мешавад ки мабнои устозунал Мансур дар мавриди аҳкоми фардӣ ва ғайри ҷазоии Исломи низ сидқ мекунад; Ба ин маъно ки тарки як воҷиб монанди намоз ва рӯза ва ҳаҷ ва закот ё иртикоби як ҳаром монанди зино ва қатл ва хӯрдани моли ятим, барои муъохиза ва иқоби фард кофӣ аст, қатъи назар аз инки ба сойири воҷибот амал ва аз сойири муҳаррамот иҷтиноб кунад ё накунад; Чароки агар амал ба бархӣ воҷибот ҷудои аз бархӣ дигар кофӣ буд, ташриъи ҳамаи онҳо зарурат надошт ва агар тарки бархӣ муҳаррамот ҷудои аз бархӣ дигар муҳассили ғараз буд, таҳрими ҳамаи онҳо зарурат надошт ва ин метавонад аз боби «Ҳабти аъмол» ва адами қабул ё сиҳҳати онҳо дар сурати изоъаи муқаддамоти эътиқодӣ ё амалии онҳо бошад ки машрут будани иқомаи саҳиҳ ё қобили қабули аҳкоми фардӣ ва ибодии Ислом ба иқомаи кулли он шумурда мешавад, дар ҳоле ки иқомаи кулли Ислом, шарти ҷавози иқомаи аҳкоми ҷазоии он аст; Чароки иқомаи аҳкоми ҷазоӣ ба сурати ғайри саҳиҳ ё ғайри қобили қабул, ҳаром аст; Хусусан бо таваҷҷуҳ ба қоъидаи «إدْرَؤُوا الْحُدودَ بِالشُّبُهاتِ»; «Ҳудудро бо шубаҳот дур кунед» ва ин тафовут миёни аҳкоми фардӣ ва ибодии Ислом ва аҳкоми ҷазоии он аст.

Албатта возеҳ аст ки муроди устозунал Мансур аз машрут будани иқомаи аҳкоми бархӣ Ислом ба иқомаи кулли он, машрут будани иҷроӣ ин аҳком ба иҷроӣ айн ва кулли аҳкоми Ислом тавассути ҳамаи афроди мардум ба наҳве ки ҳеҷ амали хилофи Исломӣ аз ҳеҷ кадоми онҳо сар назанад нест; Чароки агар ҳеҷ амали хилофи Исломӣ аз ҳеҷ кадоми онҳо сар назанад, амалан мавриде барои иҷрои аҳкоми ҷазоии Ислом боқӣ намемонад то иҷрои он ҷойиз бошад ё набошад, бал муроди эшон он аст ки айн ва кулли аҳкоми Ислом тавассути ҳукумат дар мавориде ки иҷрои он бар ӯҳдаи ҳукумат аст, иҷро шавад ва бо ин васф, назари эшон дар ин робита ба нақши ҳукумати Исломӣ дар маъқулият ва таносуби аҳкоми ҷазоии Ислом аст, на нақши афроди мардум; Агарчи афроди мардуми дар шаклгирии ҳукумати Исломӣ ва ба табаъи он, дар маъқулият ва таносуби аҳкоми ҷазоии Ислом нақш доранд; Чунонки мефармояд:); Чароки Худованд ин аҳкоми (ҷазоӣ) ро барои иҷро дар ҳукумати хеш ва мутаносиб бо замон ва маконе ташриъ кардааст ки касе аз ҷониби Ӯ (ба унвони халифааш дар замин), бо илми комил ба ҳамаи он (назар ба баҳсе ки дар мабҳаси «Имкони иқомаи кулли Ислом» гузашт) ва тавоноии комил барои татбиқи он бар масодиқаш (бо таҳорат аз ҳар гуна риҷс), замоми умурро дар даст дорад ва бар пояи он (амал ва тавоноӣ), ҳукумати Ӯро эъмол мекунад ва адолати Ӯро мутаҷаллӣ месозад (ин ҷойгоҳ мақосиди шариъат дар андешаи ин олими раббонӣ аст ки аҳмиятӣ то ин андоза бунёдин ва таъйин кунанда дорад); Ҳамчунонки муҷрии аслии аҳком дар вақти нузул, Паёмбар буда (мефармояд «Муҷрии аслии аҳком» аз ин ҷиҳат ки мумкин аст дар ҳамаи маворид, худи он Ҳазрат мубошират дар иҷрои бархӣ аҳкоми ҷазоӣ надошта, вале дар ҳар ҳол иҷрои онҳо таҳти амр ва назароти он Ҳазрат буда) ва ин воқеъият дар ташриъи онҳо (ба масобаи иллатӣ ноқиса), таъсир дошта ва лиҳоз шудааст (чун Худованди ҳаким ба иқтизои ҳикмати худ, вақте мехоҳад ҳукмеро таршиъ кунад, ба касе ки қарор аст он ҳукмро иҷро кунад низ назар мекунад ва он ҳукмро бо назар ба ӯ ташриъ мекунад); То ҳадде ки дур нест агар ин аҳком барои касе ҷуз он Ҳазрат ё касе монанди ӯ (яъне халифаи ӯ ки дар адолат ва маъозун будан монанди ӯст), нозил мешуд, моҳиятӣ мутафовит медошт. Ин ба он маъност ки иқомаи ҳудуди Исломӣ тавассути касоне ки (монанди Паёмбар) олим ба ҳамаи аҳкоми Ислом ва қодир ба иҷрои ҳамаи онҳо нестанд (яъне касоне ҷуз хулафоъи Худованд дар замин), ҷойиз нест, бе онки адами иқомаи ҳудуди Исломӣ тавассути онон, ҷойиз бошад (ин аз нукоти бисёр зариф ва бадеъи дар ин китоби шариф аст ки дар нигоҳи нахуст ва сатҳӣ таноқуз ба назар мерасад, дар ҳоле ки ба ҳеҷ ваҷҳ таноқуз нест); Чароки иқомаи ҳудуди Исломӣ тавассути онон (ба танҳоӣ ҷойиз нест, вале), дар зимни иқомаи кулли Ислом воҷиб аст (монанди намоз ки бидуни таҳорат ҷойиз нест, вале бо таҳорат воҷиб аст) ва иқомаи кулли Ислом твассути онон (ки шарти иқомаи ҳудуди Исломӣ аст), бо табаъият аз касе мумкин аст ки олим ба кулли он аст ва чунин касе, чунонки рӯшан шуд, халифаи Худованд дар замин аст ки тавассути Ӯ аз кулли Ислом огоҳӣ ёфта ва воситаи Ӯ дар эъмоли ҳукумати Ӯст (бинобарин, иқомаи аҳкоми ҷазоии Ислом ҳангоме ҷойиз аст ки аҳкоми дигари Ислом ҳамроҳ бо он иқома шавад, на ҳангоме ки аз Ислом танҳо муҷозотҳояш гирифта шуда ва аҳкоми дигараш во гузошта шудааст! Дар пойгоҳи иттилоърасонии дафтари эшон ҳам тавзиҳоти бисёр хубе дар ин бора мунташир шуда ки зикри он дар инҷо муносиб аст. Дар посух ба нақде дар ин бора омадааст:

«Ҳурмати иқомаи ҳудуди Исломӣ бар муқассирон, ҳамроҳ бо вуҷуби он бар онон, метавонад аз боби иҷтимоъи амр ва наҳйи шаръӣ дар мавзӯъи воҳид бошад ки имкон дорад ва воқеъ шудааст; Ба ин маъно ки гоҳе анҷоми амалӣ воҷиб монанди иқомаи намоз, бо анҷоми амали воҷиби дигаре монанди тарки ғасб таъоруз пайдо мекунад, ба наҳве ки анҷоми ҳар ду дар як замон мумкин нест ва ё метавонад аз боби ҳурмат анҷоми зиймуқаддама бидуни анҷоми муқаддама бошад ки ношӣ аз сӯъӣ ихтиёр мукаллаф аст ва ба мавзӯъи баҳс шабоҳати бештаре дорад; Ба ин маъно ки масалан иқомаи намоз дар охири вақт бар мукаллафи воҷиб мунаҷҷаз ва музайяқ аст, вале бидуни вузу ё таяммум ҷойиз нест. Рӯшан аст ки дар чунин мавориде, тазоҳуми пеш омада, ношӣ аз сӯъи ихтиёр мукаллаф аст ва албатта таноқуз шумурда намешавад; Чароки вуҷуб ва ҳурмати амал, аз як ҷиҳат нест, балки аз ду ҷиҳати мухталиф аст ва бо ихтилофи ҷиҳот, таноқуз сидқ намекунад. Оре, аз каломи ҳазрати Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ба даст меояд ки иқомаи ҳудуди Исломӣ бар мусалмонон, вуҷубӣ зимнӣ аст; Ба ин маъно ки дар зимни иқомаи кулли Ислом бар онон воҷиб аст ва дар ғайри он, бар онон воҷиб нест; Монанди рукӯъ ки дар зимни намоз воҷиб аст ва дар ғайри он, воҷиб шумурда намешавад, ҳар чанд намоз воҷиб аст ва ба табаъи он рукӯъ ҳам воҷиб шумурда мешавад. Бинобарин, агар касе намоз нагузорда ва ба ҷои он танҳо рукӯъ намояд, ба андозаи рукӯъи намоз нагзорда ва бахшӣ аз аҷри онро нагирифа, балки рукӯъи ӯ дар хориҷи намоз ботил аст ва чизе аз намозро кифоят намекунад. Иқомаи ҳудуди Исломӣ низ монанди рукӯъ нисбат ба намоз, дар зимни иқомаи кулли Ислом воҷиб аст ва ба танҳоӣ ваҷҳе надорад ва судманд нест; Балки аз каломи ҳазрати Мансури Ҳошимии Хуросонӣ ба даст меояд ки чи басо зиёнбор аст ва метавонад ҳаром бошад» [Нақд ва баррасӣ 13].

То инҷо муқаддимаи аввал аз ду муқаддамаи зарурати бозгашт ба Ислом ки зарурат ва имкони иқомаи Ислом ба сурати айнӣ ва куллӣ аст, рӯшан шуд. Аммо муқаддимаи дуввум,)

Воқеъияти адами иқомаи Ислом

(Аст: Чун зарурати бозгашти ба Ислом ҳангоме собит мешавад ки нахуст зарурат ва имкони иқомаи Ислом ва сипас воқеъияти адами иқомаи Ислом собит шавад. Аз ин рӯ, устозунал Мансур пас аз фароғат аз муқаддами нахуст, ба табйини муқаддамаи дуввум мепардозад ва мефармояд:) Аз ончи гузашт дониста мешавад ки Ислом (ба маънои айн ва кулли он), аз баъди Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам то кунун иқома нашуда (чун гузашт ки иқомаи он ба маънои иқомаи айн ва кулли он аст, на иқомаи бадал ва ҷузъе аз он) ва ин як воқеъияти мусаллам ва машҳуд аст (ки бо таваҷҷуҳ ба табаъоти он дар ҷаҳони Ислом қобили инкор нест); Чароки айн ва кулли он, ба асбоби гуногун (ки дар мабҳаси «Мавонеъи шинохт» фармуд ва дар мабҳаси «Мавонеъи бозгашт ба Ислом» хоҳад фармуд), маҷоли иқомаро наёфта ва табъан то ҳангоме ки ҳамин вазъ боқӣ аст, саъодати мусалмонон ва раҳоӣ онон аз мушкилот, мумкин нест (чун гузашт ки танҳо роҳи саъодати мусалмонон ва раҳоӣ онон аз мушкилот, иқомаи айн ва кулли Ислом аст). Аз ин рӯ, шинохти асбоби ин вазъ ва давоъии (яъне ангезаҳои) инҳирофи аз айн ва кулли Ислом (дар қуруни гузашта), барои бозгашт ба Исломи холис ва комил ба маънои иқомаи он пас аз изоаъаш, судманд аст; Зеро рӯшан аст ки мусалмонон, ба иқтизои фитрати Илоҳӣ (яъне ҳамон ﴿فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا [Рум/ 30]) ва табиъати инсонии худ (яъне ҳамон ﴿لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ [Тин/ 4]) ва низ алоқае ки ба Ислом доштаанд (яъне ҳамон ки фармудааст: ﴿وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ [Ҳуҷарот/ 7]), қоидатан хостори иқомаи айн ва кулли Ислом будаанд (ва ин ба маънои вуҷуди муқтазии ин кор дар миёни онон аст) ва бо ин васф, нокомии онон дар ин кор, ҷуз дар асари мавонеъӣ ки барои он аз баъди Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам падид омада, мумкин набудааст (чун вақте муқтазии ин кор мавҷуд ва монеъи он мафқуд бошад, анҷоми он қатъӣ аст). Оре, даргузашти Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ва фиқдони он Ҳазрат, мусибатӣ бузург (барои уммати Ислом) буда ва паёмадҳоӣ ҳувлангез доштааст (ки шойистаи сугвории мусалмонон то рӯзи қиёмат аст); Чунонки Худованд хабар дода ва фармуда буд: ﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ;[1] «Ва Худованд касе нест ки ононро азоб кунад то ҳангоме ки ту дар миёни ононӣ» (ба ин маъно ки ҳаргоҳ ту аз миёни онон биравӣ, мумкин аст ононро азоб кунад) Ва фармуда буд: ﴿أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ ۚ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا ۗ وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ;[2] «Оё чун ӯ бимирад ё кушта шавад, ба ақабҳои худ бармегардед?! Дар ҳоле ки ҳар кас ба ақаби худ баргардад ба Худованд ҳеҷ зиёне намерасонад ва Худованд шокиронро подош хоҳад дод»! (Инҳо ҳушдорҳои муҳимми Худованд дар бораи паёмадҳои ҳувлангези реҳлати Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам барои мусалмонон буд ки мутаъассифона ҷиддӣ гирифта нашуд ва ба ҳамин далил, таҳаққуқ пайдо кард.

Дар дарси баъди дар боари ин паёмадҳо ва асбобу ангезаҳои он сухан мегӯйем Ин шоъ Аллоҳ.

و السّلام عليکم و رحمت الله)

↑[1] . Анфол/ 33.
↑[2] . Оли Имрон/ 144.
Ҳамрасонӣ
Ин матлабро бо дӯстони худ ба иштирок гузоред, то ба густариши илм ва маърифати динӣ кӯмак кунед. Шукронаи ёд гирифтани як нуктаи ҷадид, ёд додани он ба дигарон аст.
Email
Telegram
Facebook
Одноклассники
ВКонтакте
Метавонед ин матлабро ба забонҳои зер низ мутолеъа кунед:
Агар бо забони дигаре ошнойи доред, метавонед ин матлабро ба он тарҷума кунед. [Форми тарҷума]
Барои шунидани савти дарси сиву ҳафтум инҷоро клик кунед.