Нависандаи пурсиш: Ризо Розӣ

Тарихи пурсиш: 4/7/2016

Афроди воҷибул нафақа чи касоне ҳастанд?

Посух ба пурсиши шумораи: 6

Тарихи посух ба пурсиш: 13/7/2016

Афроди воҷибул нафақа се дастаанд ки зейлан дар бораи онон тавзиҳ дода мешавад:

1 . Нафақаи завҷа агарчи бениёз бошад бар ӯҳдаи мард аст; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ﴾[1]; «Мардон қаййими бар занон ҳастанд ба сабаби фазилате ки Худованд бархӣ аз ононро бар бархӣ дигар додааст ва ба сабаби нафақае ки аз амволи худ мепардозанд» Ва он иборат аз хӯрок, пӯшок ва маскан дар ҳадди тавонойи аст; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا﴾[2]; «Ва хӯроки онон ва пӯшоки онон ба сурати мутаъораф бар ӯҳдаи марде аст ки фарзанд барои ӯ мутаваллид шудааст, касе ҷуз ба андозаи тавонаш таклиф намешавад» Ва фармудааст: ﴿أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ﴾[3]; «Ононро ҳар ҷо ки худатон дар ҳадди тавонатон сукунат кардаед сокин кунед ва ба онон зиён нарасонед то ононро дар тангно қарор диҳед» Ва фармудааст: ﴿لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ ۖ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ ۚ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا﴾[4]; «Ҳар кас гушойише дорад бояд аз гушойиши худ нафақа диҳад ва ҳар кас тангдаст аст бояд аз чизе ки Худованд рӯзияш кардааст нафақа диҳад, Худованд касеро ҷуз ба андозаи чизе ки ба ӯ додааст таклиф намекунад». Бо ин васф, шавҳаре ки ба зани худ нафақа намепардозад, ба пардохти нафақа ё додани талоқи ӯ мулзам мешавад; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ﴾[5]; «Пас ё ба шойистагӣ нигоҳ доред ва ё ба некӣ талоқ диҳед», ҳар чанд нафақаи зан пас аз талоқ низ то ҳангоме ки дар идда қарор дорад бар ӯҳдаи шавҳар аст; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ﴾[6]; «(Занони муталлақаро дар замони идда) аз хонаҳояшон берун накунед ва худашон низ берун нараванд магар онки муртакиби кори зишти ошкоре шуда бошанд» Ва фармудааст: ﴿وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ﴾[7]; «Ва агар бордор ҳастанд ба онон нафақа диҳед то ҳангоме ки вазъи ҳамл кунанд».

2 . Нафақаи фарзанд то ҳангоме ки сағир аст ва нафақаи падар ва модар ва сойири вараса дар сурате ки худ қодир ба таъмини нафақаяшон набошанд ва нафақаи ҳар мусалмони бечорае ки нафақа диҳандае барои ӯ нест, бар ӯҳдаи мард аст; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ﴾[8]; «Аз ту мепурсанд ки чи чизе нафақа диҳанд, бигӯ ҳар хайре ки нафақа медиҳед барои падар ва модар ва наздикони ва ятимон ва мискинон ва дар роҳ мондагон аст» Ва бо ин васф, фарқе миёнӣ нафақаи завҷ ва нафақаи фарзанд ва падару модар ва нафақаи сойири вараса ва нафақаи бечорагони мусалмон нест, ҷуз инки нафақаи завҷ дар ҳар сурат воҷиб аст ва нафақаи падару модар дар сурате воҷиб аст ки худ қодир ба таъмини нафақаяшон набошанд ва нафақаи сойири вараса дар сурате воҷиб аст ки худ қодир ба таъмини нафақаяшон набошанд ва вориси наздиктаре надошта бошанд ки нафақаи ононро таъмин кунад ё вориси наздиктарашон нафақаи ононро таъмин накунад ва илзоми ӯ ба таъмини нафақаи онон мумкин набошад ва нафақаи бечорагони мусалмон дар сурате воҷиб аст ки худ қодир ба таъмини нафақаяшон набошанд ва варасае надошта бошанд ки нафақаи ононро таъмин кунанд ё варасаяшон нафақаи ононро таъмин накунанд ва илзомашон ба таъмини нафақаи онон мумкин набошад, бо таваҷҷуҳ ба сухани Худованд ки фармудааст: ﴿وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ﴾[9]; «Ва монанди он бар ӯҳдаи ворис аст» Ва бо таваҷҷуҳ ба инки мӯъминон бародарон ва авлиёъи якдигаранд; Чунонки Худованд фармудааст: ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ﴾[10]; «Ҷуз ин нест ки мӯъминон бародарони якдигаранд» Ва фармудааст: ﴿وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ﴾[11]; «Ва мардони мӯъмин ва занони мӯъмин бархӣ волии бархӣ дигаранд».

3 . Нафақаи ҳайвонот ва гиёҳон бар ӯҳдаи молики онҳо аст ва бо ин васф, касе ки ба ҳайвонот ва гиёҳони худ расидаӣ намекунад, гунокор аст ва ба расидагӣ ба онҳо ё фурашашон ё масрафашон дар сурате ки қобили масраф ҳастанд мулзам мешавад; Чунонки фармудааст: ﴿إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى﴾[12]; «Ҳароина Худованд ба адолат ва эҳсон ва пардохтан ба наздикон амр мекунад» Ва фармудааст: ﴿وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِلْعَالَمِينَ﴾[13]; «Ва Худованд ҳеҷ зулмеро барои ҷаҳониён намехоҳад».