Нависандаи пурсиш: Ризо Розӣ

Тарихи пурсиш: 11/6/2016

Ҳкуми сафар кардан барои фирор аз рӯза чист?

Оё метавон субҳ ба субҳ ба Хуҷанд биравам ва рӯзаро бихурам ва дубора ба Конибодом баргардам?

Посух ба пурсиши шумораи: 6

Тарихи посух ба пурсиш: 13/6/2016

Сафар кардан дар моҳи рамазон бидуни қасди фирор аз рӯза кароҳат дорад, вале бо қасди фирор аз рӯза ҷойиз нест; Зеро монанди ҳар ҳилаӣ дигаре дар дин, мисдоқи худъа (яъне найранг ё фиреб) кардан бо Худованд ва макр кардан дар робита бо оёти Ӯст ки дар бораи аҳли он фармудааст: ﴿إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ﴾[1]; «Ҳароина мунофиқон мехостанд Худовандро фиреб диҳанд, дар ҳоле ки Ӯ фиреб диҳандаи онон аст» Ва фармудааст: ﴿وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذَا لَهُمْ مَكْرٌ فِي آيَاتِنَا ۚ قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَكْرًا ۚ إِنَّ رُسُلَنَا يَكْتُبُونَ مَا تَمْكُرُونَ﴾[2]; «Ва чун ба мардум раҳматеро пас аз сахтӣ мечашонем ногоҳ дар робита бо оёти Мо макр мекунанд! Бигӯ Худованд зудтар макр мекунад, ҳароина фиристодагони Мо макре ки мекунедро менависанд», бал мисдоқи ба сухра (мазоқ) гирифтани оёти Ӯст ки аз он найҳ карда ва фармудааст: ﴿وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا﴾[3]; «Оёти Худовандро ба сухра нагиред» Ва монанди узр овардан ба қасди фирор аз ҷиҳод аст ки онро пазируфтанӣ надониста ва дар бораи он фармудааст: ﴿وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ ۖ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا﴾[4]; «Ва гурӯҳе аз онон аз Паёмбар изн мехоҳанд, мегӯянд ки хонаҳои мо беҳифоз аст, дар ҳоле ки беҳифоз нест, онон танҳо қасди фирор доранд» Ва фармудааст: ﴿يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ ۚ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِكُمْ ۚ وَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾[5]; «Барои шумо ҳангоме ки ба наздашон боз мегардед узр меоваранд, бигӯ узр наёваред, мо аз шумо намепазирем, Худованд моро аз ахбори шумо мутталеъ кардааст ва ба зудӣ Худованд ва Паёмбараш амали шуморо мебинанд, сипас ба сӯӣ олим ба пинҳон ва ошкор боз мегардед, пас ӯ шуморо аз коре ки мекардед огоҳ мекунад».

Бо ин васф, оё касе ки ба қасди фирор аз рӯза дар моҳи Рамазон сафар мекунад, метавонад рӯзаи худро бихурад? Дар ин бора ду ваҷҳ аст: Яке онки метавонад; Ба далили итлоқ дар сухани Худованд ки фармудааст: ﴿فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ﴾[6]; «Пас ҳар кас аз шумо бемор ё дар сафаре буд ба теъдоди аз рӯзҳойи дигар (рӯза бигирад)» Ва ин шомили касе ки ба қасди фирор аз рӯза дар моҳи Рамазон сафар кардааст низ мешавад ва дигарӣ онки наметавонад; Зеро аз як сӯ зоҳири аз сухани Худованд касе аст ки мақосиди машрӯъ ва бидуни қасди фирор аз рӯза сафар кардааст ва аз сӯӣ дигар касе ки бо мақосиди ғайри машрӯъ ва ба қасди тарки воҷиб ё иртикоби ҳаром сафар кардааст муҷоз ба хӯрдани рӯза ва шикастани намоз нест; Бо таваҷҷуҳ ба инки ҷавози хӯрдани рӯза ва шикастани намоз раҳмате аз ҷониби Худованд аст ва раҳмате аз ҷониби Худованд танҳо шомил некукорон мешавад; Чунонки фармудааст: ﴿إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾[7]; «Ҳароина раҳмати Худованд ба некукорон наздик аст» Ва фармудааст: ﴿مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ﴾[8]; «Бар некукорон роҳе (ба муъохиза) нест» Ва фармудааст: ﴿أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّارِ﴾[9]; «Ё касоне ки имон оварданд ва аъмоли солеҳ анҷом додандро монанди муфсидони дар замин қарор медиҳем ё парҳезкоронро монанди фоҷирон қарор медиҳем?!». Бар ҳамин бунёд аст ки ҳазрати Мансури Ҳошимии Хуросонӣ айядуллоҳ таъоло қоъидаеро табйин карда ва фармудааст: «لَیْسَ لِلظّالِمِ قَصْرُ صَلاةٍ وَ لا إِفْطارُ صَوْمٍ وَ لَا اضْطِرارٌ فِي مَخْمَصَةٍ وَ لا کِذْبٌ فِي مَصْلَحَةٍ وَ لا تَقَیِّةٌ فِي خِیفَةٍ»; «Барои золим на шикастани намозе ва на хӯрдани рӯзае (дар сафар) ва на изтироре дар махмаса ва на дурӯғе дар маслиҳат ва на тақияе дар бим аст»; Чароки ҳамаи ин аҳком аз рӯи раҳмати Худованд вазъ шудааст ва золимон мустаҳаққи раҳмати Худованд нестанд; Чунонки фармудааст: ﴿أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ﴾[10]; «Огоҳ бошед ки лаънати Худованд бар золимон аст»! Бо ин васф, касе ки бар қасди фирор аз рӯза дар моҳи Рамазон сафар мекунад, аз умуми ﴿فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ﴾ хориҷ аст, ё тахассусан ба далили инсирофи оя аз чунин касе ва ё тахсисан ба далили оёти дигаре ки чунин тахфиферо мухтас ба некукорон шумурда; Чунонки ба унвони намуна фармудааст: ﴿وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ ۚ لِمَنِ اتَّقَى﴾[11]; «Худовандро дар рӯзҳойи муъаян (ёздаҳум, дувоздаҳум ва сездаҳуми Зулҳиҷҷаҳ) ёд кунед, пас ҳар кас дар рӯз таъҷил кунад гуноҳе бар ӯ нест ва ҳар кас таъхир кунад гуноҳе бар ӯ нест, барои касе ки парҳезкор бошад».

Аз инҷо дониста мешавад барои мусалмон ҷойиз нест ки дар моҳи рамазон ба қасди фирор аз рӯза сафар кунад ва агар ин корро бикунад бояд рӯзаи худро бигирад ва номази худро комил бихонад ва агар рӯзаи худро бихурад, илова бар қазо каффораи онро бар ӯҳда мегирад ва ҳар кас аз ибодати Худованд гурезон бошад, аз кайфари Ӯ гурезе намеёбад ва оқибат барои парҳезкорон аст.