1 . أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْقاسِمِ الطِّهْرانِيُّ، قالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ أَيَّدَهُ اللّهُ تَعَالَى عَنِ الْمَصْرَفِ يُودِعُهُ الرَّجُلُ مِنْ مالِهِ مِائَةَ دِينارٍ لِيَعْمَلَ بِهِ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى عَلَى أَنْ يُؤْتِيَهُ عِشْرِينَ دِيناراً مِنَ الرِّبْحِ، قالَ: هَذَا وَاللّهِ رِباً فَاجْتَنِبُوهُ! قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ ما هُوَ إِلّا مُضارَبَةٌ! قالَ: كَذَبُوا! أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ رِبْحَ الْمُضارَبَةِ غَيْرُ مَعْلُومٍ وَ لا مَشْرُوطٍ؟!

Тарҷумаи гуфтор:

Ҳасан ибни Қосими Теҳронӣ моро хабар дод, гуфт: Аз ҳазрати Мансур аядуллоҳ таъоло дар бораи бонк пурсидам ки фарде сад динор аз моли худро ба он месупорад то дар муддатӣ муъайян бо он кор кунад дар изои инки бист динор суд ба ӯ бипардозад, фармуд: Ин ба Худо савганд рибо аст, пас аз он иҷтиноб кунед! Гуфтам: Онҳо мегӯянд ки ин музориба аст! Фармуд: Дурӯғ мегӯянд! Оё намедонанд ки суди музориба на маълум аст ва на машрут?!

2 . أَخْبَرَنا حَيْدَرُ بْنُ سَعِيدٍ الْمُوسَوِيُّ، قالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ أَيَّدَهُ اللّهُ تَعَالَى عَنِ الْبَنْكِ، فَقالَ: سَلْ غَيْرِي! سَلْ هَؤُلَاءِ الْفُقَهاءَ! قُلْتُ: لِماذا؟! قالَ: لِأَنَّكَ فِي سَعَةٍ ما لَمْ تَسْأَلْنِي فَإِذا سَأَلْتَنِي أَخْبَرْتُكَ بِالْحَقِّ فَضاقَتْ عَلَيْكَ! أَما سَمِعْتَ قَولَهُ تَعَالَى: ﴿لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ﴾؟! قُلْتُ: أَخْبِرْنِي بِالْحَقِّ وَ لا تَرُدَّنِي إِلَى حُفْنَةٍ مِنَ الْقَراصِنَةِ! قالَ: لا بَنْكَ فِي الْإِسْلامِ إِنَّما هُوَ وَدِيعَةٌ وَ قَرْضٌ وَ مُضارَبةٌ وَ مَنْ عامَلَ الْبَنْكَ لَمْ يَسْلَمْ مِنَ الرِّبا! قُلْتُ: إِلّا مَنْ أَكْرَهَهُ ظالِمٌ؟ قالَ: إِلّا مَنْ أَكْرَهَهُ ظالِمٌ! ثُمَّ قالَ: أَ لَكَ مالٌ؟ قُلْتُ: نَعَمْ وَ أَتَطَبَّبُ! قالَ: لَوْ أَلْقَيْتَ مالَكَ فِي الْبَحْرِ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَضَعَهُ فِي الْبَنْكِ، لِأنَّهُ كِيسُ الظَّلَمَةِ وَ إِنَّ كِيسَهُمْ كَبَيْتِ الْعَنْكَبُوتِ يَتَّصِلُ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ حَتَّى يَنتَهِيَ إِلَى الْمَرْكَزِ! قُلْتُ: وَ مَا الْمَرْكَزُ؟! قالَ: كِيسُ الْأَعْوَر!

Тарҷумаи гуфтор:

Ҳайдар ибни Саъиди Мусавӣ моро хабар дод, гуфт: Аз ҳазрати Мансур аядуллоҳ таъоло дар бораи бонк пурсидам, пас фармуд: Аз ғайри ман бипурс! Аз ин фақиҳо бипурс! Гуфтам: Чаро?! Фармуд: Барои инки то вақте аз ман напурсидаи дар гушойиш ҳастӣ, пас чун аз ман пурсидӣ туро аз ҳақ огоҳ мекунам пас бар ту танг мешавад! Оё сухани Худованди баландмартабаро нашунидаи ки мефармояд: «Аз чизҳойе напурсед ки агар бароятон ошкор шавад бадатон меояд»[1]?! Гуфтам: Манро аз ҳақ огоҳ кун ва ба муштӣ дузд ва роҳзан ирҷо надеҳ! Фармуд: Дар Ислом бонк нест ва танҳо вадиъа, қарз ва музориба вуҷуд дорад ва ҳар кас бо бонк муъомила кунад аз рибо солим намемонад! Гуфтам! Магар касе ки золиме ӯро (масалан барои корҳои зарурии идорӣ) икроҳ кунад? Фармуд: Магар касе ки золиме ӯро икроҳ кунад! Сипас фармуд: Оё барои ту моле ҳаст? Гуфтам: Оре, ман табобат мекунам! Фармуд: Агар молатро дар дарё бияндозӣ беҳтар аз он аст ки дар бонк бигзорӣ; Чароки он кисаи золимон аст ва кисаи онон ба тори анкабут мемонад ки бархӣ аз он ба бархӣ дигар иттисол меёбад то инки ба марказ мунтаҳӣ мешавад! Гуфтам: Марказ кадом аст?! Фармуд: Кисаи (марди) якчашм!

3 . أَخْبَرَنا عَبْدُ اللّهِ بْنُ حَبِيبٍ الطَّبَرِيُّ، قالَ: كَسَبْتُ مالاً مِنْ تِجارَةٍ فَأَرَدْتُ أَنْ أَضَعَهُ فِي بَنْكٍ فَاسْتَشَرْتُ الْمَنْصُورَ فِي ذَلِكَ فَقالَ: لَوْ أَحْرَقْتَ مالَكَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَضَعَهُ فِي الْبَنْكِ! قُلْتُ: لِماذا؟! قالَ: لِأَنَّهُ مِنْ خَزائِنِ الشَّيْطانِ!

Тарҷумаи гуфтор:

Абдуллоҳ ибни Ҳабиби Табарӣ моро хабар дод, гуфт: Моле аз як тиҷорат ба даст овардам ва хостам ки онро дар бонке бигзорам, пас дар ин бора бо ҳазрати Мансур машварат кардам, пас фармуд: Агар молатро бисӯзонӣ беҳтар аз он аст ки дар бонк бигзорӣ! Гуфтам: Барои чи?! Фармуд: Барои инки он аз манобеъи шайтон аст!

Шарҳи гуфтор:

Барои мутолеъаи шарҳе бар ин гуфторҳо, ба пурсиш ва посухи 76 муроҷиъа кунед.