(أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی محمّد و آله الطاهرین

Дар ҷаласаи қабли рӯшан шуд ки бисёрӣ аз асҳоби Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам пас аз он Ҳазрат дучори як нисён ва ғафлати аҷиб аз мабнои ҳокимият дар Ислом шуданд, то ҳадде ки ба ҷои муроҷиъа ба нусуси Худованд ва Паёмбараш барои «Шинохти халифа», ба ороъи мухталиф ва аҳвоъи муташаттити худ муроҷиъа карданд то ба заъми худ халифаро «Интихоб» кунанд, дар ҳоле ки ин ба рӯшанӣ бар хилофи таълими Исломи буд ва танҳо бо ҷаҳонбинии демокротики Румӣ созгорӣ дошт. Ҳар чанд инсоф он аст ки дар Сақифаи банӣ Соъида, ҳамин қавоъиди демокросии ғарбӣ низ ба дурустӣ риъоят нашуд; Чароки ба бахши қобили таваҷҷуҳе аз асҳоби Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам монанди банӣ Ҳошим, фурсати раъйдиҳӣ дода нашуд ва бештари ансор низ дар як амали анҷом шуда ва таҳмиле қарор гирифтанд ва ба ҳамин далил, машҳур аст ки Умар ибни Хаттоб, байъат бо Абу Бакр дар Сақифаро «فَلتَة» яъне шитобзада ва насанҷида медонист ва мӯътақид буд ки агар каси дигаре ба сӯӣ чунин байъате даъват кунад, бояд кушта шавад! [Нигоҳ кунед ба: Мусаннафи Абдурразоқ, ҷ5, с441; Мусаннафи Ибни Абӣ Шейба, ҷ7, с615 ва ҷ8, с570; Муснади Аҳмад, ҷ1, с55; Саҳеҳул Бухорӣ, ҷ8, с25; Насоъӣ, Ал-Сунанул Кубро, ҷ4, с272 ва манобеъи фаровони дигар.] Лизо устозунал Мансур дар идомаи осебшиносии ин «Байъати шитобзада ва насанҷида» ки сароғози ихтилофи мусалмонон бо якдигар то рузи қиёмат шуд, мефармояд:)

Ба ҳар ҳол, ин гурӯҳ аз азҳоби Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам (таҳти таъсир ва мудирияти Умар ибни Хаттоб), бар он буданд ки таъйини ҳокимон баъд аз ӯ (бар хилофи таъйини ҳокимони умматҳои гузашта ки ниёз ба нусуси паёмбаронашон дошт), ниёзе ба насси он Ҳазрат надорад ва агар нассе дар бораи он (яъне таъйини ҳукмат баъд аз ӯ) аз ӯ содир шавад, хусусан ҳаргоҳ ба суди хонадонаш (яъне итрат ва аҳли байташ) бошад, лозимул иҷро нест (ба наҳве ки гӯйи ин насси он Ҳазрат сирфан як «Пешниҳод» ё «Тавсиа» аст, на як амри воҷибул иттибоъ) ва бо ихтиёри онон дар таъйини ҳоким (мутақобил бо усули демокросӣ ва мардумсолорӣ), мунофот надорад. Рӯшан аст ки ин пиндорӣ нодуруст (ва бар хилофи усули Исломӣ) буд; Чароки Худованд ба рӯшанӣ фармудааст: ﴿وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا;[1] «Ва ҳеҷ марди мӯъмин ва ё зани мӯъминеро намерасад ки чун Худованд ва Паёмбараш фармонеро содир кунанд, барояшон ихтёре дар корашон бошад ва ҳар кас Худованд ва Паёмбарашро нофармонӣ кунад, ба гумроҳии ошкоре дучор шудааст» Ва рӯшан аст ки (ихтиёри мардум дар баробари ихтиёри Худованд ва Паёмбараш вазне надорад ва) ихтиёри Худованд ва Паёмбараш, мубтанӣ бар ҳикмати (он ду) ва маслиҳати (мардум) буда ва мубтанӣ бар таъассуби (қавмӣ) ва аҳвоъи нафсонии (Худованд ва Паёмбараш) набудааст (яъне қатъан ин тавр набудааст ки Паёмбараш масалан хоста бошад бар хилофи ҳикмат ва маслиҳат, хонадони хешро ба ҳукумат бирасонад; Зеро чунин гумоне ба ӯ бо имон ба Паёмбарии ӯ қобили ҷамъ нест ва танҳо барои кофирон ва мунофиқон падид меояд; Ҳамчунонки мусалламан Худованд низ аз таъассуби қавмӣ ва аҳвоъи нафсонӣ муназзаҳ аст). Бо ин ҳол, пиндори (нодурусти) он гурӯҳ (аз асҳоби Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам), ба далили инки (дар пайи як «Байъати шитобзада ва насанҷида») қудратро пас аз Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам ба даст гирифтанд, (бино бар қоъидаи «النّاسُ علی دینِ مُلوکِهم»; «Мардум бар дини подшоҳонашон ҳастанд») ба пиндори роиҷи мусалмонон хусусан дар наслҳои баъдӣ (яъне тобеъин, атбоъи тобеъин ва пас аз онон), табдил шуд (бо таваҷҷуҳ ба инки ҳанӯз дар байни саҳоба мухолифоне дошт ва пас аз онон ҳар чи гузашт ривоҷ ва русухи бештаре пайдо кард, то ба насли кунунӣ расид ки ғолибан тавони тасаввур чизе ҷуз онро надоранд ва ҳеҷ таъаммуле дар бораи онро ҳам таҳаммул намекунанд ва то ҳадде аз ҳақиқати Ислом фосила гирифтаанд ки зарурат ёфтааст касе монанди устозунал Мансур дар миёни онон зуҳур кунад ва ононро ба «Бозгашт ба Ислом» даъват кунад); Чароки мусалмонон дар наслҳои баъдӣ (яъне тобеъин, атбоъи тобеъин ва пас аз онон), Паёмбар саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва салламро дарк накарда буданд ва Исломро аз тариқи он гурӯҳ (аз саҳоба ки мутаъассифона дучори хато, нисён ва ғафлат шуда буданд) ва пайравонашон (аз тобеъин) ки бар онон ҳукм меронданд (ва ба иқтизои ҳокимияти худ бар онон, бар шинохти онон аз Ислом таъсир мегузоштанд), фаро гирифта буданд ва табъан чорае ҷуз хушбинӣ ва эътимоди комил ба онон, барои тасҳиҳи ақойид ва аъмоли динии худ, намеёфтанд (яъне ё бояд бисёрӣ аз ақойид ва аъмоли динии худ ки аз тариқи онон фаро гирифта будандро ғалат медонистанд ки ин барои онон табиъатан сангинӣ дошт ва аз назари онон амалӣ набуд ва ё бояд ба ин гурӯҳ аз саҳоба ва ҳокимони худ хушбинӣ ва эътимоди комил меёфтанд то ақойид ва аъмоли динияшон саҳиҳ шавад. Албатта ба ҳисоби худашон; Вагарна ҳисоби Худованд ки тобеъи ҳисоби онон нест ва бо тағйири он тағйире намекунад).

Ин аст ки акнун бештари мусалмонон (ки аксарияти мутлақи онон дар ҷаҳонро ташкил медиҳанд), бо инфиол (яъне асарпазирии) комил ва тақлиди кӯр кӯрона (яъне бидуни чуну чаро) аз ҷараёни (фикрӣ ва сиёсии) ғолиб баъд аз Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам, гумон мебарданд ки Худованд (бар хилофи суннати торихии худ ва бидуни эътино ба ниёзи абадии бандагонаш,) касеро аз ҷониби хеш барои ҳукуматаш (баъд аз Паёмбараш) ихтиёр накарда ва ононро дар ин бора ба худашон (бо ороъӣ мухолиф ва аҳвоъӣ муташаттит) вониҳода (то худашон ҳар ғалате ки дӯст доранд дар ин бора бикунанд ва якдигарро бар сари тасоҳуби ҳукумат зер бигиранд ва бикушанд), вале рӯшан аст ки ин сӯъи занн ба Ӯ (яъне Худованд) ба сабаби ҳусни занн ба асҳоби Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам аст; Ба ин маъно ки инон ба сабаби ҳусни занни худ ба асҳоби он Ҳазрат (дар асри таваҷҷуҳ ба бархӣ оёт ва ривоёте ки ба ситойиши онон пардохта ва бидуни таваҷҷуҳ ба оёт ва ривоёти дигар ки ба интиқод аз онон пардохтааст ва таваҳҳум инки ҳамаи ин ҳазорон нафар бидуни истисно одил ва парҳезкор будаанд ва шаънашон аз инки ба чунин ғафлат, нисён ва хатое дучор шаванд, болотар будааст), ба Худованд сӯъи занн ёфтаанд (ва дучор шудан ба чунин ғафлат, нисён ва хатоеро бар гардани Ӯ андохтаанд, дар ҳоле ки танзиҳи Ӯ аз он сазовортар аз танзиҳи асҳоби Паёмбар аст) ва пиндоштаанд ки Ӯ суннати (чанд ҳазор солаи) худро табдил карда ва ҳукумати худ (бар одамиён) ро вониҳода (ва аз он истеъфо дода) ва ин аз бадтарин гумонҳо дар бораи Ӯст (ки бо сифоти зотӣ ва феълӣ Ӯ монанди ҳикмат ва адолат мунофот дорад ва муҷиби хашму уқубати Ӯ дар дунё ва охират мешавад); Чунонки худ дар бораи аҳли он фармудааст: ﴿الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۚ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ ۖ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا;[2] «Гумонбарандагон ба Худованд гумони бадро бар онон чархаи баде аст ва Худованд бар онон хашм гирад ва ононро лаънат кунад ва ҷаҳаннамро барояшон фароҳам созад ки бад бозгаштгоҳе аст» Ва фармудааст: ﴿وَذَلِكُمْ ظَنُّكُمُ الَّذِي ظَنَنْتُمْ بِرَبِّكُمْ أَرْدَاكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ;[3] «Ва ин занни шумо ки ба Парвардигоратон гумон бурдид, шуморо нагунсор кард, пас аз зиёнкорон шудид» Ва фармудааст: ﴿يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ;[4] «Ба Худованд гумонӣ нодуруст мебаранд гумонӣ ҷоҳилона»! (﴿الْجَاهِلِيَّةِ дар инҷо музофул илайҳ барои ﴿ظَنَّ аст, вале ифодаӣ сифат мекунад ва аз ин рӯ, устузунал Мансур онро сифат маъно фармуда ва маъодили «Ҷоҳилона» дар забони Форсӣ донистааст ки монанди «Ҷоҳилият» нисбат ба «Ҷоҳил» аст ва мурод аз он гумоне дар бораи Худованд аст ки аз ҷаҳл ба сифоти Ӯ нашъат гирифтааст.) Ҳамчунонки гумони инон дар бораи Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам, аз бадтарин гумонҳо дар бораи он Ҳазрат (ва мунофӣ бо ҳикмат ва насиҳате) аст (ки аз он Ҳазрат мешиносем); Зеро инон (яъне бештари мусалмонон) гумон мебаранд ки он Ҳазрат, бо онки наҳваи истинҷоъ аз пешоб ва пасобро ба онон таълим фармуд (ва чигунагии анҷоми чунин кори шахсӣ ва хурдеро ба худи онон во нагузошт), дар ҳоле ононро тарк намуд ки заруритарин ниёзи онон (дар ҳавзаи умумӣ) яъне ниёзи ба ҳокиме аз ҷониби Худованд (барои таълим ва иқомаи комили динаш) ро бароварда насохт ва (аз рӯӣ ғафлат ё кӯтоҳӣ,) ононро дар маърази ихтилофоти хунин дар бораи ҳукумат баъд аз хеш қарор дод (ихтилофоте ки било фосила баъд аз маргаш дар Сақифаи бани Соъида оғоз шуд ва ба қатли бархӣ саҳоба ва табъиди бархӣ дигар ва ҷангҳои хонумонбарандоз дар замони Алӣ ибни Абӣ Толиб ва сипас истилоъи хонадони фосид ва ҷаббори Умавӣ бар сарзаминҳои Исломӣ ва мунозиъоти мазҳабии хомӯш нашуданӣ миёни мусалмонон то рӯзи қиёмат мунҷар шуд)! Дар ҳоле ки инсофан ҳеҷ ҳакиме (чи расад ба Паёмбари басир ва азимушоне монанди Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам), сиғори (яъне фарзандони сағири) худро бидуни таъйини сарпараст барояшон тарк намекунад (бо таваҷҷуҳ ба инки Паёмбар монанди падари ҷомеъа ва масъули тарбияти афроди он аст); Балки ҳеҷ чупоне (чи расад ба Паёмбари маъсум), гӯсфандони худро дар саҳро вонамегузорад ки гургҳо (дар ғиёби ӯ) онҳоро бидаранд (бо таваҷҷуҳ ба инки машҳуд аст бархӣ аз мардум монанди гусфанд ва бархӣ дигар монанди гург ҳастанд ва табъан Паёмбар монанди чупон аст ва бояд аз бархӣ мардум дар баробари бархӣ дигар муроқибат кунад ва набояд онҳоро бо якдигар дар саҳрои ҷомеъа танҳо бигзорад) ва ин аз корҳои уқалоӣ ва мутаъораф аст (ки уқало ба иқтизои оқил буданашон ба он эҳтимом доранд); То ҷойе ки тарккунандаи он дар назди уқало, ба сафоҳат (яъне камақлӣ) ва деноъат (яъне фурумоягӣ) мутаҳам (ва мустаҳаққи маломат) мешавад. (Ин мантиқи бисёр рӯшан ва матине аст ки ҳар кас аз неъмати ақл бархурдор ва аз мавонеъи шинохт барканор бошад онро тасдиқ мекунад, вале мутаъассифона бештари мусалмонон бо ақл миёнаи чандоне надорад ва дучори ҷаҳл, тақлид ва таъассуб ҳастанд ва ба ҳамин далил, онро тасдиқ намекунанд, балки чи басо онро сохта ва пардохтаи шиъаён мепиндоранд, дар ҳоле ки зарурати таъйини таклифи ҳукумат пас аз Паёмбар, як зарурати уқалойи аст ва рабте ба шиъаён надорад ва ба илова, аз умум ва итлоқи зарурат таъйини ҳамаи таколифи мусалмонон тавассути Худо ва Паёмбараш нашъат мегирад. Магар ҳамаи таколифи мусалмононро Худо ва Паёмбараш таъйин намекунанд?! Пас чигуна мумкин аст таклифи онон дар бораи ҳукумат ки аз муҳимтарин таколифи онон астро таъйин накарда бошанд ва онро ба худашон вогузошта бошанд?! Магар таклифи онон дар бораи намоз ва рӯза ва ҳаҷ ва закотро ба худашон вогузоштаанд ки таклифи онон дар бораи ҳукуматро ба худашон вогузошта бошанд?! Аслан магар банои Худо ва Паёмбараш бар вогузоштани мардум ба худашон будааст?! Оё хилқати мардум абас ва ҳадафи хоссе надоштааст?! Қатъан ҳадафи хоссе доштааст ва бо ин васф, бояд ононро барои расидан ба ин ҳадафи хос «Ҳидоят» кард. Бо вогузоштани онон ба худашон ки ҳидоят сурат намегирад. Худованд инсонро халқ накардааст ки ӯро монанди шутури ваҳшӣ дар биёбон раҳо кунад то барои худаш бичарад ва ҳар ҷо мехоҳад биравад ва ҳар ҷо намехоҳад наравад! Ӯ соҳиб дорад ва табъан соҳибаш ӯро мудирият мекунад ва ба сӯӣ ҷои муносибаш раҳнамун мешавад. Худованд инсонро халқ кардааст то «Бандаи Ӯ» бошад, на «Шарики Ӯ»! Лизо инсон бояд дар ҳамаи умур банда будани худро ба ёд дошта бошад ва ҳаргиз онро фаромӯш накунад; Зеро ҳар замоне ва дар ҳар умуре ки банда будани худро фаромӯҳ кунад, тоғӣ мешавад. Инсоне ки бандаи Худо аст, дар ҳамаи умур ба Худо руҷӯъ мекунад ва аз Ӯ фармон мегирад. Дар низоми бандагӣ, ихтиёр маъно надорад. Инки бархӣ мегӯянд мардум ихтиёр доранд ки ҳокими худро баргузинанд, куфр аст; Хоҳ номи онро хилофат бигӯянд ва хоҳ вилояти фақиҳ ва хоҳ ҷумҳурият ва мардумсолорӣ! Ислом дини бандагӣ аст номи он ҳам аз «Таслим» гирифта шудааст. Лизо «Мусалмон» касе аст ки дар ҳамаи умур таслими амри Худованд бошад, на инки барои худаш дар баробари Худованд ихтиёре қоъил бошад ва худсарӣ ва худраъй дошта бошад! Худсарӣ ва худраъйи ҳаққи як мусалмон шумурда намешавад, балки зулми ӯ ба худ ва ҷомеъа аст. Вазифаи мусалмон «Худопарастӣ» аст, на «Худпарастӣ»! Ин ҳарфҳо ки роиҷ шуда, ҳамон «Инсонмеҳварии» мулҳидона аст ва дар баробари «Худомеҳварӣ» ривоҷ ёфтааст. Ҳол агар куффор ва мушрикин аз он дифоъ мекунанд аҷиб нест; Чароки онон ба Худованд имон надоранд, вале инки муслмонон аз он дифоъ мекунанд бисёр аҷиб аст ва аз ин аҷибтар дифоъи бархӣ саҳоба аз он аст ки пас аз Паёмбар, ҳукуматро бар «Раъйи мардум» мубтанӣ сохтанд! Ин дар ҳоле ки ҳеҷ ҳукме дар Ислом мубтанӣ бар «Раъйи мардум» набудааст ва «Асҳоби раъй» ҳамвора дар миёни мусалмонон мазмум ва маҳкум будаанд. Магар «Асҳоби раъй» чи мегуфтаанд ҷуз инки метавон ҳукми бархӣ мавзӯъотро бо «Раъйи мардум» таъйин кард?! Оё ин сухане нест ки қотибаи мусалмонон аз баъди Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам то кунун дар бораи ҳукумат гуфтаанд?! Рӯшан аст ки ин ҳамон сухан аст ва бо ин васф, аксарияти мутлақи мусалмонон аз баъди Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам то кунун «Асҳоби раъй» будаанд, дар ҳоле ки дар Ислом бояд мутиъи «Насс» буд ва ҷойе барои иттибоъи ороъ вуҷуд надорад ва худи оқоён аз мазоҳиби гунонун низ ин қоъидаро дар бораи соири мавзӯъот қабул доранд ва танҳо ҳукуматро аз он истисно мекунанд! Дар ҳоле ки далиле барои истисно кардани ҳукумат аз ин қоиъда нест ва амали бархӣ саҳоба далиле барои он намешавад; Ҳамон тавр ки бархӣ саҳоба муртакиби қатл ва зино ва сирқат ва шурби хамр ҳам шуданд, вале амали онон далиле барои қатл ва зино ва сирқат ва шурби хам намешавад! Ин ҳақиқати фаромӯш шудае аст ки устозунал Мансур онро бо шуҷоъат ва хайрхоҳӣ ёдоварӣ мекунад, вале бархӣ афроди ҷоҳил ва мутаъассиб мехоҳанд эшонро ба хотири ин кор як шиъа муъаррифӣ кунанд! Дар ҳоле ки нигарши эшон аслан як нигариши мазҳабӣ нест ва аз манобеъ ва маъохизаи шиъа моя нагирифтааст, балки дар ҳамон нигарши гурӯҳе аз саҳоба монанди Саломн, Абузар, Миқдод ва Аммор аст ки аз саҳобаи мавриди эътимод ва инояти Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам буданд ва имрӯз низ мавриди эҳтиром ва такрими умуми аҳли суннат ва ҷамоът ҳастанд. Аз ин гузашта, оё агар фарзан як олими суннӣ бар асоси оёти Қуръон ва бар асоси аҳодисе ки дар манобеи ҳадисии аҳли суннат аст ба натиҷаи мутафовит бо назари машҳури олимони аҳли суннат ва наздик ба назари олимони шиъа бирасад, шиъа маҳсуб мешавад?! Ба унвони мисол, Ибни Таймия бар асоси Қуръон ва бар асоси аҳодисе ки дар манобеи ҳадисии аҳли суннат аст, ба ин натиҷа расида ки се талоқ дар як маҷлис саҳиҳ нест ва мунъақид намешавад ва ин мухолиф бо назари машҳури олимони аҳли суннат ва наздиктар ба назари машҳури олимони шиъа аст, вале оё метавон ба хотири он Ибни Таймияро шиъа донист?! Мусалламан наметавон; Чароки ӯ сирфан бо истифода аз равиши уламоӣ аҳли суннат ва манобеъи мӯътабари онон ба ин натиҷа расида ва қасди табаъият аз шиъаро надоштааст. Ин қабил маворид дар миёни дидгоҳҳои олимони аҳли суннат кам нест ва ҳеҷ як далолате бар ташаюъи онон надорад ва касе ҳам онро ба маънои ташаюъи онон надонистааст ва бо ин васф, наметавон устозунал Мансурро низ ба хотири инки бар асоси оёти Қуръон ва бар асоси аҳодисе ки дар манобеъи ҳадисии аҳли суннат омада, ба ин натиҷа расида ки Паёмбар аҳли байти худро ба унвони марҷаъи мусалмонон пас аз худ таъйин кардааст, як шиъа донист. Албатта инсоф он аст ки ӯро як суннӣ ҳам наметавон донист; Чароки тақаюде ба ин мазҳаб низ надорад, вале қатъан як шиъа ҳам нест, балки ба маънои дақиқи калима як «Мусалмон» аст; Мусалмонӣ ҳақиқие ки амалан таслими китоби Худованд ва суннати мутавотири Паёмбар ва мултазим ба ақли салим аст ва аз банди ҷаҳл, тақлид, аҳвоъи нафсонӣ, дунёгароӣ, таъассуб, такаббар ва хурофагарӣ раҳойи ёфта ва ба усваи ҳасанае барои аҳли замони худ аз ҳамаи мазоҳиб табдил шудааст. Ин ҳақиқати амр дар бораи Мансури Ҳошимии Хуросонӣ аст. Ҳол агар касе ба далили таъассуботи мазҳабии худ наметавонад онро бипазирад, мушкили мо нест, балки мушкили худаш аст. Агар қарор буд ҳамагон ҳар ҳақиқатеро бипазиранд ки Худованд ҷаҳаннамро намеофарид! Бидуни шак ҷаҳаннамро офарид ба хотири инки медонист бисёрӣ аз мардум бисёрӣ аз ҳақоиқро намепазиранд. Инсофан Мансур бо ин рӯйкарди хоссе ки дорад, маҳаки хубе барои мусалмонони шиъа ва аҳли суннат аст то мизони зарфияти ҳар як аз онҳо барои мувоҷеҳ бо Маҳдӣ маълум шавад; Чароки қатъан Маҳдӣ низ як Маҳдии шиъа ё суннӣ нахоҳад буд, балки Маҳдӣ мусалмон монанди Мансур хоҳад буд. Ин ҳам аз фуруъи заминасоз будани Мансур барои Маҳдӣ аст; Лизо агар касе наметавонад Мансурро бипазирад, табиъатан аз пазириши Маҳдӣ нотавонтар хоҳад буд. Имрӯз бо зуҳури Мансур мизони қобилияти мусалмонон барои зуҳури Маҳдӣ маълум мешавад; Ба ин тартиб ки агар мусалмонон битавонанд бо Мансур канор биёянд, бо Маҳдӣ ҳам метавонанд ва агар натавонанд бо Мансур канор биёянд, бо Маҳдӣ ҳам наметавонанд. Лизо агар касе хоҳ аз шиъаён ва хоҳ аз аҳли суннат, моил аст бидонад ки фардо пас аз зуҳури Маҳдӣ чи ҷойгоҳе хоҳад дошт ва нисбат ба ӯ чи мавзеъӣ хоҳад гирифт, кофӣ аст бибинад ки имрӯз пас аз зуҳури Мансур чи ҷойгоҳе дорад ва нисбат ба ӯ чи мавзеъӣ гирифтааст. Ин як маҳаки бисёр хуб аст. Агар касе хоҳ аз шиъаён ва хоҳ аз аҳли суннат ва хоҳ аз низомҳои сиёсии минтақа, имрӯз пас аз зуҳури Мансур дар барбари ӯ қарор гирифта ва мавзеъи мухолифат ва душманӣ бо ӯро иттихоз кардааст, маълум мешавад ки фардо пас аз зуҳури Маҳдӣ низ дар баробари ӯ қарор хоҳад гирифт ва мавзеъи мухолифат ва душманӣ бо ӯро иттихоз хоҳад кард; Чароки рӯйкарди Мансур мубтанӣ бар яқиниёти Ислом ва ҳамоҳанг бо рӯйкарди Маҳдӣ аст; Ҳамчунонки агар касе хоҳ аз шиъаён ва хоҳ аз аҳли суннат, имрӯз пас аз зуҳури Мансур дар канори ӯ қарор гирифта ва мавзеъи ҳамроҳӣ ва дӯстӣ бо ӯро иттихоз кардааст, маълум мешавад ки фардо пас аз зуҳури Маҳдӣ низ дар канори ӯ қарор хоҳанд гирифт ва мавзеъи ҳамроҳӣ ва дӯстӣ бо ӯро иттихоз хоҳад кард; Чунонки устозунал Мансур дар номае ки барои яке аз ёрони худ навишта, ба ин нуктаи муҳим ишора кардааст ва фармудааст: «Ҳар ки имрӯз бо мо бошад, фардо низ дар канори мо хоҳад буд ва мо фардо дар канори касе хоҳем буд ки имрӯз ба сӯяш дар ҳаракатем» [Номаи 2]. Бо ин ҳисоб, касоне ҳам ки имрӯз пас аз зуҳури Мансур таваққуф ва сукут пеша кардаанд ва ба заъми худ ҷониби эҳтиётро гирифтаанд, бояд бидонанд ки фардо пас аз зуҳури Маҳдӣ низ ба тариқи авло таваққуф ва сукут пеша хоҳанд кард ва ба заъми худ ҷониби эҳтиётро хоҳанд гирифт. Ҳоло ки ин мавзӯъ рӯшан шуд, ҳар кас ҳар коре ки мехоҳад бикунад; Чароки ҳар коре бикунад ба суд ё зиёни хеш кардааст. Сухан дар ин боб буд ки тарк кардани уммат бидуни таъйини таклифи онон дар заминаи ҳукумат, уқалоӣ нест ва аз як ҳаким баъид аст. Устозунал Мансур дар идомаи ин боб мефармояд:) Бо ин васф, тардиде нест ки Худованд (ки ҳаким аст ва хайри бандагонашро мехоҳад), ҳар чизе ки мусалмонон ба он ниёз доштаандро (дар шаръи худ) нозил карда; Чунонки фармудааст: ﴿وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ;[5] «Ва китоберо бар ту нозил кардем ки барои ҳар чизе рӯшан кунанда ва ҳидоят ва раҳмат ва башорате барои мусалмонон аст» Ва Паёмбари Ӯ низ бидуни шак (бо таваҷҷуҳ ба инки шакке ба ин куфр аст), ҳамаи онро бе ҳеҷ сустӣ ва кӯтоҳӣ (бо истифода аз гӯётарин алфоз ва иборот ва ҳамаи равишҳои мутаъораф), (ба оммаи асҳобаш ва на фақат шумори хоссе аз онон) иблоғ намуда ва аз дурандешӣ ва хайрхоҳии лозим барои ин кор бархурдор будааст (бо таваҷҷуҳ ба инки таъйини таклифи мардум дар бораи ҳукумат пас аз ӯ, ба ду унсур «Дурандешӣ» ва «Хайрхоҳӣ» ниёзманд будааст то аз як сӯ ниёзи онон дар ояндаро дарк кунад ва аз сӯӣ дигар ба таъмини он аҳаммият бидиҳад ва ин ҳар ду унсур дар ӯ вуҷуд доштааст); Чунонки Худованд дар бораи ӯ фармудааст: ﴿لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ;[6] «Бегумон шуморо Паёмбаре аз худатон омада ки ҳар чи бар шумо душвор меояд бар ӯ гарон аст ва бар шумо ҳирс меварзад ва ба мӯъминон раъфат ва раҳмат дорад»! Рӯшан аст ки чунин Паёмбаре (бо ин раъфат ва раҳмат), пас аз як умр талош ва машаққат барои таълим ва тазкияи уммати хеш, ононро дар бораи чизе ки мавриди ибтило ва муқтазии ихтилофи онон аст (яъне ҳукумат пас аз ӯ), бехабар намегузорад ва бидуни боқӣ гузоштани зомине барои ҳидояти онон ва сиёнат аз дастовардҳояш баъд аз ӯ (аз тариқи илм ва султаи лозим), аз миёни онон намеравад (ҳар чанд аз дунё рафтани ӯ дар ихтиёри Худованд аст, вале Худованди одил ва ҳаким ӯро бидуни боқӣ гузоштани чунин ҷонишине барояш аз дунё намебарад) ва ин (ки зарурати ақлии он собит шуд,) ҳақиқате аст ки (воқеъ низ шудааст ва) ривоёти мутавотир расида аз ӯ, ба (вуқуъи) он шаҳодат медиҳад. (Бо таваҷҷуҳ ба инки вуқуъӣ зарурати он собит шуд, вуқуъи он қатъӣ аст; Чароки ақлан мумкин нест Худованд ва Паёмбараш коре ки зарурат доштаастро анҷом надода бошанд. Лизо кофӣ аст ки мо дар китоби Худованд ва суннати мутавотири Паёмбараш тафаҳҳус кунем то онро биёбем. Ин шоъ Аллоҳ дар ҷаласи баъди ин корро анҷом медиҳем то бибинем ки Худованд ва Паёмбараш таклифи мардум дар бораи ҳукуматро чигуна таъйин фармудаанд.

و السّلام عليکم و رحمت الله)

↑[1] . Аҳзоб/ 36.
↑[2] . Фатҳ/ 6.
↑[3] . Фуссилат/ 23.
↑[4] . Оли Имрон/ 154.
↑[5] . Наҳл/ 89.
↑[6] . Тавба/ 128.