أخبرنا أحمد بن عبد الرّحمن وعليّ بن داوود جميعًا، قالا: كنّا جماعة عند المنصور الهاشميّ الخراسانيّ، فالتفت إلينا وقال:

«لَعَلَّكُمْ تَظُنُّونَ أَنِّي قُمْتُ بِهَذَا الْأَمْرِ عَلَى رَأْيٍ رَأَيْتُهُ أَوْ حَدِيثٍ سَمِعْتُهُ! لَا وَاللَّهِ، لَوْ قُمْتُ بِهِ عَلَيْهِمَا لَضَلَلْتُ كَمَا ضَلَّ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِي، وَلَكِنِّي قُمْتُ بِهِ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي، فَعُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ، وَسَيُظْهِرُهَا لَكُمْ، فَتَظِلُّ أَعْنَاقُكُمْ لَهَا خَاضِعِينَ!»

فتصفّح الوجوه وكأنّ على رؤوسنا الطّير، فقال:

«أَوْ لَعَلَّكُمْ تَظُنُّونَ أَنِّي دَعَوْتُكُمْ إِلَى هَذَا الْأَمْرِ رَغْبَةً فِيكُمْ أَوْ حَاجَةً إِلَيْكُمْ! كَلَّا، وَالَّذِي فَلَقَ الْحَبَّ وَالنَّوَى، لَوْ لَا عَهْدُ اللَّهِ إِلَيْنَا وَفَضْلُهُ عَلَيْكُمْ، لَاعْتَزَلْنَاكُمْ، وَاتَّخَذْنَا مِنْ دُونِكُمْ حِجَابًا، وَكُنَّا عَنْ مُصَاحَبَتِكُمْ فِي شُغُلٍ، وَكَانَ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ بُعْدُ الْمَشْرِقَيْنِ، ثُمَّ أَيْقَنْتُمْ أَنَّهُ مَا لَنَا فِيكُمْ مِنْ رَغْبَةٍ وَلَا حَاجَةٍ!»

ثم أخذه البكاء حتّى جرت دموعه على خدّيه، ثمّ قال:

«إِلَى اللَّهِ أَشْكُو غُرْبَتِي وَضَعْفَ قُوَّتِي وَهَوَانِي عَلَى النَّاسِ! أَيْنَ إِخْوَانِي؟ أَيْنَ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ؟ أَيْنَ الَّذِينَ سَلَوْا عَنِ الْأَهْلِ وَالْأَوْلَادِ، وَتَجَافُوا الْوَطَنَ؟ أَيْنَ الْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ؟ أَيْنَ الَّذِينَ رَفَضُوا تِجَارَاتِهِمْ، وَأَضَرُّوا بِمَعَايِشِهِمْ، وَفُقِدُوا فِي أَنْدِيَتِهِمْ بِغَيْرِ غَيْبَةٍ عَنْ مِصْرِهِمْ، وَحَالَفُوا الْبَعِيدَ مِمَّنْ عَاضَدَهُمْ عَلَى أَمْرِهِمْ، وَخَالَفُوا الْقَرِيبَ مِمَّنْ صَدَّ عَنْ وِجْهَتِهِمْ، وَائْتَلَفُوا بَعْدَ التَّدَابُرِ وَالتَّقَاطُعِ فِي دَهْرِهِمْ، وَقَطَعُوا الْأَسْبَابَ الْمُتَّصِلَةَ بِعَاجِلِ حُطَامٍ مِنَ الدُّنْيَا؟ أَيْنَ عِبَادُ الرَّحْمَنِ؟ أَيْنَ رُهْبَانُ اللَّيْلِ وَلُيُوثُ النَّهَارِ؟ أَيْنَ الرِّبِّيُّونَ الَّذِينَ مَا وَهَنُوا وَمَا اسْتَكَانُوا حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُ اللَّهِ؟ أَيْنَ الَّذِينَ يُحِبُّهُمُ اللَّهُ وَيُحِبُّونَهُ، يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ؟ مَا لِي لَا أَرَاهُمْ حَوْلِي؟! هَا هُمْ سَارَعُوا إِلَى رَبِّهِمْ، وَتَرَكُونِي وَحِيدًا فِي مَعْشَرٍ مِنَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ وَلَا يَتَعَلَّمُونَ، وَلَا يَعْقِلُونَ وَلَا يَسْمَعُونَ، يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى وَيَشْرُونَ الْآخِرَةَ بِالدُّنْيَا، لَا يَعْرِفُونَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمَهُ وَلَا مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمَهُ!

فَكَأَنَّ الْحَقَّ قَدْ مَاتَ وَنُسِيَ، وَالْجَوْرَ قَدْ شَمِلَ الْبِلَادَ كُلَّهَا، وَأَهْلَ الْبَاطِلِ ظَاهِرُونَ، وَأَهْلَ الْحَقِّ مُخْتَفُونَ عَلَى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ، وَيُحْكَمُ فِي النَّاسِ بِحُكْمِ الْجَاهِلِيَّةِ فَلَا يُنْكِرُونَ، وَيَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ، وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ عَلَانِيَةً فَلَا يُرَدُّ عَلَيْهِمْ، وَيُفْسَقُ عَلَى رُؤُوسِ الْأَشْهَادِ فَلَا يُنْهَى عَنْهُ، وَيَفْتَخِرُونَ بِالْعَصَبِيَّةِ وَالتَّقْلِيدِ، وَيَلْعَبُونَ بِدِينِ اللَّهِ وَيَسْتَخِفُّونَ بِآيَاتِهِ، وَيَخُوضُونَ فِي الْآرَاءِ، وَيَخُونُ الْمُسْلِمُونَ الْمُسْلِمِينَ قُرْبَةً إِلَى الْكُفَّارِ، وَلَا يَنْصَحُونَ، وَلَا يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَلَا يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ، بَلْ يَرَوْنَ الْمُنْكَرَ مَعْرُوفًا وَيَأْمُرُونَ بِهِ، وَيَرَوْنَ الْمَعْرُوفَ مُنْكَرًا وَيَنْهَوْنَ عَنْهُ، وَيُحَلِّلُونَ الْحَرَامَ، وَيُحَرِّمُونَ الْحَلَالَ، وَيُبَدِّلُونَ الْأَحْكَامَ، وَيُعَطِّلُونَ الْحُدُودَ، وَيَعْمَلُونَ فِيهَا بِالْأَهْوَاءِ، وَيَأْخُذُونَ الرُّشَى، وَيَأْكُلُونَ الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً، وَيَرْتَعُونَ فِي بَيْتِ مَالِ الْمُسْلِمِينَ، وَيَفْعَلُونَ الْكَبَائِرَ وَلَا يَسْتَحْيُونَ، وَيُضِيعُونَ الصَّلَوَاتِ، وَيَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ، وَيَجْعَلُونَ الْمَالَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْهُمْ، وَيَجْعَلُونَ بُيوتَهُمْ كَالْقُصُورِ، وَيَصْنَعُونَ الْبُرُوجَ بِالْعُرُوجِ، وَيَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً يَعْبَثُونَ، وَيَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّهُمْ يَخْلُدُونَ!

أَلَا يَرَوْنَ كَثْرَةَ الْقَحْطِ وَالزَّلَازِلِ؟! أَلَا يَرَوْنَ غَلَاءَ الْأَسْعَارِ، وَنَقْصَ الْأَمْوَالِ بِكَسَادِ التِّجَارَاتِ وَقِلَّةِ الْفَضْلِ فِيهَا، وَنَقْصَ الْأَنْفُسِ بِالْمَوْتِ الذَّرِيعِ، وَنَقْصَ الثَّمَرَاتِ بِقِلَّةِ رَيْعِ الزَّرْعِ وَقِلَّةِ بَرَكَةِ الثِّمَارِ؟! أَلَا يَرَوْنَ الْحُرُوبَ كَيْفَ نَزَلَتْ بِهِمْ، وَأَزَالَتِ الْأَمْنَ عَنْ بِلَادِهِمْ؟! أَلَا يَرَوْنَ الذِّلَّةَ وَالْمَسْكَنَةَ كَيْفَ ضُرِبَتْ عَلَيْهِمْ أَيْنَمَا ثُقِفُوا؟! أَلَا يَرَوْنَ الْكُفَّارَ كَيْفَ يَتَقَلَّبُونَ فِي أَرْضِهِمْ، وَيَسْكُنُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ، وَيَقْتُلُونَ أَبْنَائَهُمْ، ويَغْتَصِبُونَ نِسَائَهُمْ؟! وَإِنِّي أُنْبِئْتُ أَنَّ أَحَدًا مِنْ هَؤُلَاءِ الْخَنَازِيرِ قَدْ دَخَلَ بَيْتَ مُسْلِمٍ فِي الْعِرَاقِ، فَقَتَلَهُ بِمَشْهَدِ أَهْلِهِ، ثُمَّ تَعَرَّضَ لِامْرَأَتِهِ، فَاغْتَصَبَهَا بِمَشْهَدِ طِفْلِهَا، ثُمَّ قَتَلَهُمَا -قَتَلَهُ اللَّهُ- مِنْ دُونِ رَدْعٍ قَبْلَ ذَلِكَ أَوْ أَخْذٍ بَعْدَهُ، وَهُوَ فِي بَلَدِ الْمُسْلِمِينَ! وَإِنِّي لَا أَرَى مِثْلَ هَذِهِ الذِّلَّةِ إِلَّا طَلْعَ الْحُكُومَةِ الَّتِي غَرَسَتْهَا أَيْدِي النَّاسِ، وَ﴿إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ ۝ طَلْعُهَا كَأَنَّهُ رُءُوسُ الشَّيَاطِينِ﴾[1]، وَأَرَاهُمْ يَرْضَوْنَ بِهَا، ﴿فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ﴾[2]، يَزْعُمُونَ أَنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا أَمْنًا وَيَكُونُ مَرْجِعُهُمْ إلَى الْفَرَجِ، ﴿ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْبًا مِنْ حَمِيمٍ ۝ ثُمَّ إِنَّ مَرْجِعَهُمْ لَإِلَى الْجَحِيمِ﴾![3] لَا وَاللَّهِ، لَا أَمْنَ لَهُمْ وَلَا فَرَجَ حَتَّى يُؤَدُّوا الْحُكُومَةَ إِلَى الْمَهْدِيِّ، وَفِيهِ أَمْنُهُمْ وَفَرَجُهُمْ، وَهُوَ كَهْفُ هَذِهِ الْأُمَّةِ!»

ثمّ غلب عليه البكاء، فبكينا معه، وصار البيت ضجّة واحدة!

Тарҷумаи гуфтор:

Аҳмад ибни Абдурраҳмон ва Алӣ ибни Довуд ҳарду моро хабар доданд, гуфтанд: Мо дар миёни ҷамоъате назди Мансури Ҳошимии Хуросонӣ будем, пас ба мо рӯй намуд ва фармуд:

«Шояд шумо гумон мебаред ки ман бар пояи раъйе ки дидаам ё ҳадисе ки шунидаам ба ин кор қиём кардаам! На ба Худо савганд, агар бар пояи ин ду ба он қиём мекардам ҳароина гумроҳ мешудам ҳамон гуна ки касоне ки пеш аз ман буданд гумроҳ шуданд, вале ман бар пояи баййинае аз ҷониби Парвардигорам ба он қиём кардам ки бар шумо пӯшида аст ва зудо ки бар шумо ошкораш созам, пас гарданҳотон дар баробараш хозеъ шавад!»

Дар ин ҳангом чеҳраҳои моро аз назар гузаронд ва чунон буд ки гӯӣ бар сарҳоямон паранда нишастааст, пас фармуд:

«Ё шояд мепиндоред ки ман аз рӯӣ алоқа ё ниёзе ба шумо ба ин кор даъвататон кардам! Чунин нест, ба касе ки дона ва ҳастаро шикофт савганд ки агар аҳди Худованд бо мо ва фазли Ӯ бар шумо набуд, ҳароина аз шумо канора мегирифтем ва миёни худ ва шумо ҳиҷобе қарор медодем ва аз мусоҳибат бо шумо машғул будем ва миёни мо ва шумо аз шарқ то ғарб фосила буд ва он гоҳ дар меёфтед ки моро ба шумо рағбар ё ҳоҷате нест!»

Сипас он ҳазратро гиря гирифт то ҳадде ки ашкҳояш бар гунаҳояш сарозер шуд, сипас фармуд:

«Ба Худованд шикоят мебарам аз ғурбатам ва заъфи тавонам ва ночизиам дар назари мардум! Куҷо ҳастанд бародарони ман? Куҷо ҳастанд ёрони ман ба сӯӣ Худо? Куҷо ҳастанд касоне ки аз аҳлу авлоди худ гусастанд ва аз ватан дур шуданд? Куҷо ҳастанд муҷоҳидон дар роҳи Худо ва мардону занон ва кӯдакони мустазъаф? Куҷо ҳастанд касоне ки касб ва кори худро раҳо карданд ва ба даромадҳои худ зиён расонданд ва аз маҳофили худ нопадид шуданд беонки аз шаҳрҳошон ғойиб бошанд ва бо бегонае ки ононро дар корашон кӯмак расонад ҳампаймон шуданд ва ба ошное ки ононро аз ҳадафашон боз дорад пушт карданд ва пеш аз парокандагӣ ва ҷудоӣ дар рӯзгорашон ба якдигар пайвастанд ва риштаҳои пайванди худ ба доштаҳои беарҷи дунёро буриданд? Куҷо ҳастанд бандагони Худои Раҳмон? Куҷо ҳастанд роҳибони шаб ва шерони рӯз? Куҷо ҳастанд худойиҳое ки на суст шуданд ва на кам оварданд то он гоҳ ки ёрии Худо ба онҳо расид? Куҷо ҳастанд касоне ки Худо онҳоро дӯст медорад ва онҳо Худоро дӯст медоранд, дар роҳи Худо ҷиҳод мекунанд ва аз маломати маломатгаре намеҳаросанд? Манро чи мешавад, чаро онҳоро дар пиромунам намебинам?! Оре, онҳо ба сӯӣ парвардигорашон шитофтанд ва манро дар миёни мардуме танҳо гузоштанд ки на медонанд ва на фаро мегиранд ва на ақлро ба кор меандозанд ва на гӯш месупоранд, гумроҳиро ба ҳидоят мехаранд ва охиратро ба дунё мефурушанд, аз Ислом ба ҷуз номи он ва аз Қуръон ба ҷуз хатти онро намешиносанд!

пас гӯё ҳақ мурда ва аз ёдҳо рафта ва ситам ҳамаи сарзаминҳоро фаро гирифтааст ва аҳли ботил ошкоранд ва аҳли ҳақ аз бими фиръавнҳо ва бузургонашон пинҳонанд ки мабодо онҳоро ба фитан бияндозанд ва дар миёни мардум ба ҳукми ҷоҳилият ҳукм мешавад вале инкор намекунанд ва бар Худо ва Паёмбараш дурӯғ мебанданд дар ҳоле ки огоҳӣ доранд ва дар замин ошкоро фасод меангезанд ва бар онҳо рад намешавад ва дар малаъи ом фисқ варзида мешавад ва аз он наҳй намешавад ва ба асабият ва тақлид ифтихор мекунанд ва дини Худоро ба бозӣ мегиранд ва ба оёти Ӯ истихфоф менамоянд ва дар дидгоҳҳо фуру мераванд ва мусалмонон ба мусалмонон хиёнат мекунанд то ба кофирон наздик шаванд ва хари якдигарро намехоҳанд ва ба маърифат амр намекунанд ва аз мункар боз намедоранд, балки мункарро маърифат мебинанд ва ба он амр мекунанд ва маърифатро мункар мебинанд ва аз он боз медоранд ва ҳаромро ҳалол ва ҳалолро ҳаром мегардонанд ва аҳкомро дигаргун месозанд ва ҳудудро таътил менамоянд ва дар бораи онҳо ба аҳвоъ амал мекунанд ва ришват мегиранд ва бо нархҳои боло рибо мехуранд ва ба байтул моли мусалмонон даст мебаранд ва гуноҳони бузург муртакиб мешавад ва ҳаё намекунанд ва намозҳоро зойеъ ва аз шаҳватҳо пайравӣ менамоянд ва молро дар миёни сарватмандони худ даст ба даст мегардонанд ва хонаҳошонро монанди қасрҳо қарор медиҳанд ва бурҷҳоро бо иртифоъи бисёр месозанд ва бар сари ҳар баландӣ нишонӣ ба бозӣ бано мекунанд ва дежҳои устуворе бармегиранд то шояд ҷовидон бимонанд!

Оё касрати хушксолиҳо ва зилзилаҳоро намебинанд?! Оё афзоиши қиматҳо ва коҳиши доройиҳо бо касод шудани касб ва корҳо ва костии суд дар онҳо ва коҳиши умрҳо бо маргҳои ногаҳонӣ ва коҳиши маҳсулот бо кундии равиши кишт ва костии баракоти меваҳоро намебинанд?! Оё ҷангҳоро намебинанд ки чигуна бар онҳо фурд омада ва амният аз сарзаминҳошон рахт барбастааст?! Оё зиллат ва бечорагиро намебинанд ки чигуна ба онон бархурд кардааст дар ҳар ҷое ки ёфт мешаванд?! Оё кофиронро намебинанд ки чигуна дар заминҳошон гардиш мекунанд ва дар хонаҳошон сокин мешаванд ва фарзандонашонро мекушанд ва ба занонашон таҷовуз мекунанд?! Ва ҳароина ман хабар дода шудам ки яке аз ин хукҳо ба хонаи марди мусалмоне дар Ироқ даромада, пас ӯро дар ҳузури хонаводааш куштанд ва сипас мутаъарризи зани ӯ шуданд ва ба ӯ пеши чашми тифлаш таҷовуз кардан ва сипас –Худояш бикушад– ҳар дуро ба қатл расондааст бидуни ҳеҷ монеъӣ пеш аз он ё муъохизаи баъдаш ва ҳароина ман чунин зиллатеро ҷуз самараи ҳукуматҳое ки дастҳои мардум онро нишондааст намебинам ва <Ҳароина он дарахте аст ки дар асли ҷаҳаннам мерӯяд; Самараи он гӯё сарҳои шаётин аст> Ва онҳоро ба он розӣ мебинам <Чи инки онҳо аз он хурандагонанд ва шикамҳои худро аз он пур кунандагонанд>! Мепиндоранд ки барояшон бар рӯӣ он амнияте аст ва бозгашташон ба сӯӣ фараҷ хоҳад буд <Дар ҳоле ки барояшон бар рӯӣ он шарбате аз оби сӯзон аст ва сипас бозгашташон ба сӯӣ ҷаҳаннам хоҳад буд>! На ба Худо савганд, на амнияте барои онҳот ҳаст ва на фараҷе то он гоҳ ки ҳукуматро ба Маҳдӣ бирасонанд ва амнияту фараҷашон дар ӯст ва ӯ паноҳгои ин уммат аст!»

дар ин ҳангом гиря бар он ҳазраи ғолиб шуд, пас мо низ ба ҳамроҳи ӯ ба гиря афтодем ва хона яксара шеван шуд!