Дафъи афсад ба фосид дар ҷойе маъқул аст ки аввалан даварони миёни он ду собит бошад, ба ин маъно ки яқинан гузинаи севвуме вуҷуд надошта бошад ва сониян ибтилоъ ба даварони миёни он ду ношӣ аз тақсири мардум дар эҷоди гузинаи севвум набошад ва солисан қатъ ба мисдоқи он ду дар хориҷ вуҷуд дошта бошад, ба ин маъно ки маълум бошад афсад кадом ва фосид кадом аст, дар ҳоле ки дар интихоботи ҳукуматҳои ҷавр, аввалан даварони миёни афсад ва фосид собит нест; Зеро чунонки дар китоби шарифи «Бозгашт ба Ислом»[1] табйин шуда, зоҳир кардани халифаи Худованд дар замин ҳамвора барои мардум мумкин аст ва бо ин васф, онон дар пазириши ҳукумати ғайри ӯ маъзур нестанд ва сониян ибтилоъ ба даварони миёни афсад ва фосид бино бар фарз субути он, ношӣ аз тақсири мардум дар заминасозӣ барои зуҳури халифаи Худованд дар замин аст ва бино бар қоъида, тақсири онон монеъ аз рафъи масъулияташон дар ҳоли изтирор аст ва солисан ба фарзи субути даварони казойи ва адами субути тақсири мардум, ба таври қатъи маълум нест ки кадом як аз ду тараф фосид ва кадом як афсад аст; Ширкат ё адами ширкат дар интихобот ва интихоби Зайд ё интихоби Амр ва бо ин авсоф, «Ширкат дар интихобот бо ҳадафи дафъи асфад ба фосид» ваҷҳи ақлӣ надорад ва шаръан ҳаром аст, магар аз боби тақия барои касоне ки ба заминасозӣ барои зуҳури халифаи Худованд дар замин иқдом карда ва дар маърази хатарӣ ғайри қобили таҳаммул аст ки дар ин сурат, метавонад дар интихобот ширкат кунад ва раъйи сафед бидиҳад то ба қудрат ёфтани ҳеҷ як аз золимон ёрӣ нарасонда бошад ё дар иқдоми намодин ва омӯзанда, ба имом Маҳдӣ алайҳи салом раъй бидиҳад ки раъй додан ба ӯ бар ҳар мусалмоне воҷиб аст.

Оре, бегумон ҳамин таваҳҳуми дафъи афсад ба фосид буда ки аз баъди Расули Худо саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам то кунун, ин умматро ба зиллат ва масканат дучор карда ва ба таҳаммули ҳукуматҳои золимон дар тӯли торих водоштааст; Чароки ҳар насле аз мусалмонон, ҳокими золими худро аз ҳокими золими дигарӣ беҳтар пиндошта ва аз тарси он, инро нигоҳ доштааст ва иттифоқан ҳокимони золим низ бо сӯъи истифода аз ҳамин таваҳҳуми шум, ононро ба ҳимоят аз худ водоштаанд ва фиребкорона илқо кардаанд ки агар султаи моро бар худ напазиред, фалон кас бар шумо султа меёбад ки аз мо бадтар аст ва онон низ бо сафоҳатӣ кӯдакона ки ба хислати торихии онон табдил шудааст, фиреб хӯрдаанд ва бо ҷону мол ва обурӯи худ ҳокимони золимашонро ҳифз кардаанд то ба хиёли ботили худ дафъи афсад ба фосид карда бошанд; Ғофил аз онки замини Худованд ҳеҷ гоҳ аз халифаи Ӯ холӣ набудааст ва бо ин васф, онон ҳеҷ гоҳ маҷбур ба таҳаммули яке аз ду ҳокими золим наудаанд, балки ҳамвора қодир будаанд бо ирода ва иқдоми муносиби худ, ба сӯӣ халифаи Худованд дар замони худ бозгарданд ва ӯро барои ҳукумат бар худ интихоб кунанд; Чароки ӯ низ монанди дигарон барои ҳукумат бар онон ба раъйи онон ниёзманд буда ва агар то кунун ба ҳукумат бар онон даст наёфта ба ин сабаб будааст ки онон ба ӯ раъй надодаанд; Чунонки яке аз ёронамон моро хабар дод, гуфт:

«کانَتِ انْتِخاباتٌ فِي الْمَدِینَةِ فَقالَ لِيَ الْمَنْصُورُ: هَلِ انْتَخَبَ النَّاسُ سُلْطانَهُمْ؟ قُلْتُ: نَعَمْ وَ انْتَخَبُوا فُلاناً! قالَ: لَوِ انْتَخَبُوا الْمَهْدِيَّ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ! قُلْتُ: ما کانَ مُرَشَّحاً فِیها -جُعِلْتُ فِداكَ! قالَ: ما مِنِ انْتِخاباتٍ إِلّا وَ هُوَ مُرَشَّحٌ فِیها وَ لَكِنَّ النَّاسَ لا یَنْتَخِبُونَه»; «Интихоботе дар шаҳр баргузор шуд, пас ҳазрати Мансур ба ман фармуд: Оё мардум ҳокимонашонро интихоб карданд? Гуфтам: Оре, фалониро интихоб карданд! Фармуд: Агар Маҳдиро интихоб мекарданд барояшон беҳтар буд! Гуфтам: Ӯ дар он кондидо набуд –фидоят шавам! Фармуд: Ҳеҷ интихоботе нест магар инки ӯ дар он кондидо аст, вале мардум ӯро интихоб намекунанд»!

Афсӯс ки чунин бинише барои мардум вуҷуд надорад ва маҳдуд ба ин инсони бузург ва ёрони андаки ӯаст, вале умед меравад ки бо муҷоҳидатҳои шабонарӯзии онон, дер ё зуд ба бовари қалбӣ бештари мусалмонони ҷаҳон табдил шавад ва он ҳангом аст ки замина барои зуҳури халифаи Худованд дар замин фароҳам шудааст ин шоъ Аллоҳ.